Abdylhalik Renda
Mustafa Abdylhalik Renda (29 nëntor 1881 – 1 tetor 1957) ishte shërbyes civil dhe politikan turk me prejardhje shqiptare.[1]
Abdylhalik Renda | |
|---|---|
 | |
| Presidenti i Turqisë Në detyrë | |
| Në detyrë 10 nëntor 1938 – 11 nëntor 1938 | |
| Kryeministri | Xhelal Bajar |
| Paraprirë nga | Mustafa Kemal Atatürk |
| Pasuar nga | Ismet Inony |
| Kryetari i Asamblesë së Madhe Kombëtare e Turqisë | |
| Në detyrë 1 mars 1935 – 5 gusht 1946 | |
| Paraprirë nga | Kazım Özalp |
| Pasuar nga | Kazım Karabekir |
| Ministri i Thesarit dhe Financave | |
| Në detyrë 25 dhjetor 1930 – 3 shkurt 1934 | |
| Paraprirë nga | Şükrü Saraçoğlu |
| Pasuar nga | Fuat Ağralı |
| Në detyrë 3 korrik 1926 – 1 nëntor 1927 | |
| Paraprirë nga | Hasan Saka |
| Pasuar nga | Şükrü Saracoğlu |
| Në detyrë 22 nëntor 1924 – 3 March 1925 | |
| Paraprirë nga | Recep Peker |
| Pasuar nga | Hasan Saka |
| Në detyrë 2 janar 1924 – 21 maj 1924 | |
| Paraprirë nga | Hasan Fehmi Ataç |
| Pasuar nga | Recep Peker |
| Ministri i Mbrojtjes Kombëtare e Turqisë | |
| Në detyrë 1 nëntor 1927 – 25 dhjetor 1930 | |
| Paraprirë nga | Recep Peker |
| Pasuar nga | Zekai Apaydın |
| Të dhëna vetjake | |
| U lind më | 29 nëntor 1881 Janinë, Perandoria Osmane |
| Vdiq më | 1 tetor 1957 (75 vjet) Erenköy, Stamboll, Turqi |
| Shkaku i vdekjes | Sulm në zemër |
| Nënshkrimi |  |
Mustafa Abdyl Haliku lindi në qytetin e Janinës, djali i Rendazade Asllan Efendiut. Nga viti 1902 deri më 1918, ai shërbeu në disa qytete dhe qyteze të Perandorisë Osmane si guvernator i rrethit dhe guvernator i provincës. Në vitin 1918, ai u internua për gjashtë muaj në Maltë. Pas kthimit të tij, ai u emërua nënsekretar në Ministrinë e Ekonomisë dhe më pas në Ministrinë e Brendshme. Ai u bë Guvernator i Koniasë, para se të emërohej Guvernatori i parë i Izmirit pasi forcat turke rimorrën qytetin nga tërheqja e trupave greke. Gjatë qëndrimit të Rendës si guvernator i Izmirit, politikani Rıza Nur e akuzoi atë për arsye të solidaritetit bashkatdhetar për inkurajimin e shqiptarëve (refugjatë dhe emigrantë) për t'u zhvendosur nga rajonet e tjera të Anadollit në Izmir, pretendime që Renda i mohoi.[2]
Nga viti 1923 e tutje, ai ishte Zëvendës i Sivasit për pesë mandate radhazi. Mustafa Abdylhalik shërbeu si Ministër i Financave dhe Ministër i Mbrojtjes në disa kabinete nga 1923 deri në 1935, dhe më vonë nga 1946 deri në 1948. Pas Ligjit të Mbiemrit të vitit 1934, i cili kërkonte që të gjithë qytetarët turq të miratonin një mbiemër, ai mori mbiemrin "Renda". Ai u zgjodh Kryetar i Asamblesë së Madhe Kombëtare të Turqisë më 1 mars 1935 dhe shërbeu deri më 5 gusht 1946. Gjatë periudhës së hershme një partiake, ai theksoi nevojën e turqizimit të kurdëve në provincat lindore të Turqisë.[3] Ai ishte ushtrues i detyrës së Presidentit të Turqisë për një ditë pas vdekjes së Ataturkut në nëntor 1938.
Abdylhalik Renda vdiq nga një sulm në zemër më 1 tetor 1957 në Erenköy, Stamboll. Ai u varros në Varrezat Cebeci Asri në Ankara.[4]
Referime
Redakto- ^ Gingeras 2009, pp. 171. "(Renda). Bureaucrat of Albanian descent."
- ^ Gingeras, Ryan (2009). Sorrowful Shores: Violence, Ethnicity, and the End of the Ottoman Empire 1912-1923 (në anglisht). Oxford: Oxford University Press. fq. 160. ISBN 9780199561520.
- ^ Üngör, Ugur Ümit (2012-03-01). The Making of Modern Turkey: Nation and State in Eastern Anatolia, 1913-1950 (në anglisht). OUP Oxford. fq. 185. ISBN 978-0-19-164076-6.
- ^ "TBMM Eski Başkanlarından Renda'nın Mezarı Yeniden Düzenlendi" (në turqisht). Türkiye Büyük Millet Meclisi-Meclis Haber. 28 shkurt 2006. Marrë më 15 dhjetor 2010.