Bashkëtingëllorja buzore

Bashkëtingëlloret buzore janë bashkëtingëllore, në të cilat një ose të dyja buzët janë artikuluesi aktiv. Dy artikulimet e zakonshme buzore janë dybuzore, të artikuluara duke përdorur të dyja buzët, dhe buzoro-dhëmbore, të artikuluara me buzën e poshtme kundër dhëmbëve të sipërm, të dyja të cilat janë të pranishme në gjuhën shqipe. Një artikulim i tretë buzor është dhëmboro-buzor, i artikuluar me buzën e sipërme kundër dhëmbëve të poshtëm (e kundërta e buzoro-dhëmborëve), normalisht që gjenden vetëm në fjalimin patologjik. Përgjithësisht të përjashtuara janë gjuhoro-dhëmboret, në të cilët maja e gjuhës kontakton me anën e pasme të buzës së sipërme, duke i bërë ato paragjuhore, megjithëse ndonjëherë, ato sillen si bashkëtingëllore buzore. 

Shpërndarja më e zakonshme midis dybuzoreve dhe buzoro-dhëmboreve është ajo shqipe, në të cilën hundoret dhe mbylltoret, [m], [p] dhe [b], janë dybuzore dhe fërkimoret, [f], dhe [v], janë buzoro-dhëmbore.

Mungesa e buzoreve

Ndërsa shumica e gjuhëve përdorin fonema thjesht buzore, disave në përgjithësi u mungojnë ato. Shembuj janë Tlingit, Eyak (të dy Na-Dené ), Wichita ( Caddoan ) dhe gjuhët Iroquoian përveç Cherokee.

Shiko edhe

• Buzorëzimi

Referime

• McDorman, Richard E. (1999). Labial Instability in Sound Change: Explanations for the Loss of /p/. Chicago: Organizational Knowledge Press. ISBN 0-9672537-0-5