Frank Serpico
Francesco Vincent Serpico (lindur më 14 prill 1936) është një detektiv amerikan në pension i Departamentit të Policisë së Nju Jorkut, i njohur më së miri për whistleblowing e korrupsionit në polici. Në fund të viteve 1960 dhe në fillim të viteve 1970, ai ishte një oficer policie me rroba civile që punonte në Brooklyn, the Bronx dhe Manhattan për të ekspozuar vice racketeering. Në vitin 1967, ai raportoi prova të besueshme të korrupsionit të përhapur policor, pa efekt.[1] Në vitin 1970, ai kontribuoi në një histori të faqes së parë në The New York Times mbi korrupsionin e përhapur në NYPD, e cila tërhoqi vëmendje kombëtare ndaj problemit.[1] Kryebashkiaku John V. Lindsay caktoi një panel prej pesë anëtarësh për të hetuar akuzat për korrupsion policor, i cili u bë Komisioni Knapp.
Serpico u qëllua në fytyrë gjatë një tentative arrestimi më 3 shkurt 1971, në 778 Driggs Avenue, në Williamsburg, Brooklyn. Plumbi preu një nerv të dëgjimit dhe fragmente plumbi i lanë në tru. Rrethanat rreth vrasjes së Serpicos u vunë shpejt në pikëpyetje, duke ngritur mundësinë që Serpico të ishte çuar në banesë nga kolegët e tij për t'u vrarë. Nuk kishte asnjë hetim zyrtar,[2] por Edgar Echevarria, i cili kishte qëlluar Serpico, u dënua më pas për tentativë vrasje.
Pjesa më e madhe e famës së Serpico erdhi pas publikimit të filmit Serpico të vitit 1973, në të cilin ai u portretizua nga Al Pacino, bazuar në librin me të njëjtin emër nga Peter Maas. Më 27 qershor 2013, Seksioni i SHBA i ANPS (Shoqata Kombëtare e Policisë së Shtetit Italian) i akordoi atij "Çmimin e Archangel Saint Michael". Gjatë ceremonisë ai mori pasaportën e parë italiane dhe mori nënshtetësinë italiane.
Jeta e hershme
RedaktoSerpico lindi në Brooklyn, New York City, fëmija më i vogël i Vincenzo dhe Maria Giovanna Serpico, emigrantë italianë nga Marigliano, Napoli, Kampania. Në moshën 17-vjeçare, ai u regjistrua në Ushtrinë e Shteteve të Bashkuara dhe u vendos për dy vjet në Korenë e Jugut si këmbësor. Më pas ai punoi si hetues privat me kohë të pjesshme dhe këshilltar për të rinjtë ndërsa ndoqi Brooklyn College.[3] Serpico më vonë mori një diplomë Bachelor të Shkencave nga City College of New York.[4][5]
Karriera
RedaktoNYPD
RedaktoMë 11 shtator 1959, Serpico iu bashkua Departamentit të Policisë së Nju Jorkut (NYPD) si patrullues në provë dhe u bë patrullues i plotë më 5 mars 1960. Ai u caktua në zonën e 81-të, më pas punoi për Byronë e Identifikimit Kriminal (BCI) për dy vjet.[6] Më pas ai u caktua për punë të fshehtë me rroba civile, gjatë së cilës ai zbuloi përfundimisht korrupsionin e përhapur.[3]
Serpico ishte një oficer policie me rroba civile që punonte në Brooklyn, the Bronx dhe Manhattan për të ekspozuar kriminelët. Në vitin 1967, ai raportoi prova të besueshme të korrupsionit sistematik të përhapur të policisë dhe nuk pa asnjë efekt[1] derisa takoi një oficer tjetër policie, David Durk, i cili e ndihmoi atë. Serpico besonte se partnerët e tij dinin për takimet e tij të fshehta me hetuesit e policisë. Më në fund, ai kontribuoi në një histori të faqes së parë të 25 prillit 1970 në The New York Times mbi korrupsionin e përhapur në NYPD, e cila tërhoqi vëmendjen kombëtare ndaj problemit.[1] Kryebashkiaku John V. Lindsay caktoi një panel prej pesë anëtarësh për të hetuar akuzat për korrupsion policor. Paneli u bë Komisioni Knapp, i quajtur sipas kryetarit të tij, Whitman Knapp.[7]
Qitje dhe interesi publik
RedaktoSerpico u qëllua gjatë një përpjekjeje për arrestimin e drogës më 3 shkurt 1971, në 778 Driggs Avenue, në Williamsburg, Brooklyn. Katër oficerë nga komanda e policisë së Brooklyn North kishin marrë një informacion se një tregti droge do të ndodhte. Dy policë, Gary Roteman dhe Arthur Cesare, qëndruan jashtë, ndërsa i treti, Paul Halley, qëndroi para pallatit. Serpico u ngjit lart në kabinën e zjarrit, hyri nga dera e zjarrit, zbriti në katin e poshtëm, dëgjoi fjalëkalimin, pastaj ndoqi dy të dyshuar jashtë.[8]
Policia i arrestoi të dyshuarit e rinj, ndërsa njëri prej tyre kishte dy thasë me heroinë. Halley qëndroi me të dyshuarit dhe Roteman i tha Serpicos, i cili fliste spanjisht, të bënte një blerje të rreme në përpjekje për të detyruar tregtarët e drogës të hapnin derën. Policia ka shkuar në katin e tretë. Serpico trokiti në derë, duke mbajtur dorën mbi revolen. Dera u hap disa centimetra, aq sa për të futur trupin e tij brenda. Serpico thirri për ndihmë, por kolegët e tij oficerët e shpërfillën atë.[8]
Serpico më pas është qëlluar në fytyrë nga i dyshuari me një pistoletë .22 LR. Plumbi goditi pak poshtë syrit, në pjesën e sipërme të nofullës së tij. Ai qëlloi kundër, duke goditur sulmuesin e tij,[2] ra në dysheme dhe filloi të rrjedh gjak të shumtë. Kolegët e tij të policisë nuk pranuan të bënin një dërgim "10-13" në komisariat, duke treguar se një oficer ishte qëlluar. Një burrë i moshuar që jetonte në banesën tjetër thirri shërbimet e urgjencës, duke raportuar se një burrë ishte qëlluar dhe qëndroi me Serpico.[8] Kur mbërriti një makinë policie, e vetëdijshme se Serpico ishte një koleg oficer, ata e transportuan atë me makinën e patrullës në spitalin Greenpoint.[2]
Plumbi kishte prerë një nerv të dëgjimit, duke e lënë atë të shurdhër në njërin vesh dhe që atëherë ai ka vuajtur nga dhimbje kronike nga fragmentet e plumbave të vendosura në trurin e tij. Ai u vizitua një ditë pas të shtënave nga kryebashkiaku John V. Lindsay dhe komisari i policisë Patrick V. Murphy dhe departamenti i policisë e ngacmoi me kontrolle të shtratit për orë. Ai më vonë dëshmoi para Komisionit Knapp.[9]
Rrethanat rreth të shtënave të Serpicos u vunë shpejt në pikëpyetje. Serpico, i cili ishte i armatosur gjatë bastisjes së drogës, ishte qëlluar vetëm pasi ishte larguar për pak kohë nga i dyshuari, kur kuptoi se dy oficerët që e kishin shoqëruar në vendngjarje nuk po e ndiqnin në banesë, duke ngritur pyetjen nëse Serpico kishte në fakt u dërgua në banesë nga kolegët e tij për t'u vrarë. Nuk kishte asnjë hetim zyrtar.[2] Edgar Echevarria, i cili kishte qëlluar Serpico, u dënua më pas për tentativë vrasjeje.[10] Më 3 maj 1971, New York Metro Magazine botoi një artikull, "Portreti i një polici të ndershëm", rreth tij, një javë përpara se të dëshmonte në gjyqin e departamentit të një togeri të NYPD-së të akuzuar për marrje ryshfeti nga kumarxhinjtë.[11]
Dëshmia para Komisionit Knapp
RedaktoNë tetor dhe përsëri në dhjetor 1971, Serpico dëshmoi para Komisionit Knapp:[8]
Nëpërmjet paraqitjes sime këtu sot ... shpresoj që oficerët e policisë në të ardhmen nuk do të përjetojnë ... të njëjtin zhgënjim dhe ankth që iu nënshtrova ... për pesë vitet e fundit nga duart e eprorëve të mi ... sepse për përpjekjen time për të raportuar korrupsionin. Më bënë të ndjeja se i kisha ngarkuar me një detyrë të padëshiruar. Problemi është se ende nuk ekziston atmosfera, në të cilën një oficer policie i ndershëm mund të veprojë ... pa frikën e talljeve apo hakmarrjes nga kolegët e tij. Korrupsioni policor nuk mund të ekzistojë nëse të paktën nuk tolerohet ... në nivele më të larta në departament. Prandaj, rezultati më i rëndësishëm që mund të vijë nga këto seanca ... është bindja e punonjësve të policisë se departamenti do të ndryshojë. Për të siguruar këtë ... një organ i pavarur, i përhershëm hetimor ... që merret me korrupsionin policor, si ky komision, është thelbësor ...[12]
Serpico ishte oficeri i parë i policisë në historinë e Departamentit të Policisë së qytetit të Nju Jorkut që doli përpara për të raportuar, dhe më pas dëshmuar hapur për korrupsionin sistematik të përhapur, që arrin në miliona dollarë.[13]
Referime
Redakto- ^ a b c d "Serpico Testifies". New York (në anglisht). 2007. Marrë më 25 tetor 2007.
- ^ a b c d Serpico, Frank (23 tetor 2014). "The Police Are Still Out of Control". Politico.com (në anglisht).
- ^ a b "Biography". Frank Serpico.com (në anglisht). 2007. Arkivuar nga origjinali më tetor 12, 2007. Marrë më tetor 24, 2007.
- ^ Daley, Robert (1973). Target Blue: An Insider's View of the N.Y.P.D. (në anglisht). New York, NY: Delacorte Press. fq. 37.
...Serpico got his B.S. degree from City College long after he became a cop.
- ^ Burnham, David (19 qershor 1970). "Policeman Tells Trial of Payoffs". The New York Times (në anglisht). New York, NY. fq. 1 – nëpërmjet TimesMachine.
...Patrolman Frank Serpico, a 34‐year‐old City College graduate who has been on the force for more than 10 years.
- ^ "Cops have their say". Inter gate (në anglisht). 2007. Arkivuar nga origjinali më 22 gusht 2007. Marrë më 25 tetor 2007.
- ^ Burnham, David (22 maj 1970). "Lindsay Appoints Corruption Unit". The New York Times (në anglisht).
- ^ a b c d Phalen, Kathleen F. (janar–shkurt 2001). "Frank Serpico: The fate that gnaws at him". GadflyOnline.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 17 shkurt 2022. Marrë më 25 tetor 2007.
- ^ Marcou, D. (1 shtator 2015). Law Dogs: Great Cops in American History (në anglisht). Thunder Bay Press. ISBN 9781620260098.
- ^ "The Man Who Shot Serpico Is Convicted in Brooklyn". The New York Times (në anglisht). 1 qershor 1972.
- ^ "Frank Serpico". New York Magazine (në anglisht). 3 maj 1971. Marrë më 25 qershor 2022.
- ^ "Excerpts From the Testimony by Serpico". The New York Times (në anglisht). dhjetor 15, 1971.
- ^ Burnham, David (25 prill 1970). "Graft Paid to Police Here Said to Run Into Millions". The New York Times (në anglisht).