Göttingen
Göttingen ( ) është një qytet universitar në Saksoninë e Ulët, në Gjermaninë qendrore, kryeqyteti i distriktit me të njëjtin emër . Përmes tij kalon lumi Leine . Në fund të vitit 2019, popullsia ishte 118,911.
Informacion i pergjithshem
RedaktoOrigjina e Göttingen qëndron në një fshat të quajtur Gutingi, i përmendur për herë të parë në një dokument në 953 pas Krishtit. Qyteti u themelua në veriperëndim të këtij fshati, midis viteve 1150 dhe 1200 pas Krishtit, dhe mori emrin e tij. Në kohët mesjetare qyteti ishte anëtar i Lidhjes Hanseatike dhe si rrjedhim një qytet i pasur.
Sot, Göttingen është i famshëm për universitetin e tij të vjetër ( Georgia Augusta, ose "Georg-August-Universität" ), i cili u themelua në 1734 (klasat e para në 1737) dhe u bë universiteti më i vizituar në Evropë. Në 1837, shtatë profesorë protestuan kundër sovranitetit absolut të mbretërve të Hanoverit ; ata humbën pozicionet e tyre, por u bënë të njohur si " Shtatë Göttingen ". Të diplomuarit e saj përfshijnë disa figura të njohura historike: Vëllezërit Grimm, Heinrich Ewald, Wilhelm Eduard Weber dhe Georg Gervinus . Gjithashtu, kancelarët gjermanë Otto von Bismarck dhe Gerhard Schröder ndoqën shkollën juridike në Universitetin e Göttingen. Karl Barth mbajti këtu postin e tij të parë profesor. Disa nga matematikanët më të famshëm në histori, Carl Friedrich Gauss, Bernhard Riemann dhe David Hilbert, ishin profesorë në Göttingen.
Ashtu si qytetet e tjera universitare, Göttingen ka zhvilluar traditat e veta të çuditshme. Në ditën kur u jepet doktoratura, studentët tërhiqen me karroca dore nga Salla e Madhe deri te Shatërvani Gänseliesel përballë Bashkisë së Vjetër. Atje ata duhet të ngjiten në shatërvan dhe të puthin statujën e Gänseliesel ( vajzës së patës ). Kjo praktikë në fakt është e ndaluar, por ligji nuk zbatohet. Statuja konsiderohet si vajza më e puthur në botë.
Pothuajse i paprekur nga bombardimet aleate në Luftën e Dytë Botërore, qyteti i brendshëm i Göttingen është tani një vend tërheqës për të jetuar me shumë dyqane, kafene dhe bare. Për këtë arsye, shumë studentë të universitetit jetojnë në brendësi të qytetit dhe i japin Göttingen-it një ndjenjë rinore. Në vitin 2003, 45% e popullsisë së brendshme të qytetit ishte vetëm midis 18 dhe 30 vjeç.
Në aspektin tregtar, Göttingen shquhet për prodhimin e makinerive optike dhe të inxhinierisë precize, duke qenë selia e divizionit të mikroskopisë së dritës të Carl Zeiss, Inc., dhe një vend kryesor për Sartorius AG e cila është e specializuar në bio-teknologji dhe pajisje matëse - rajoni rreth Göttingen reklamohet si "Lugina e matjes".
Papunësia në Göttingen ishte 12.6% në 2003 dhe tani është 7% (mars 2014). Stacioni hekurudhor i qytetit në perëndim të qendrës së qytetit është në hekurudhën kryesore veri-jug të Gjermanisë.
Göttingen ka dy ekipe profesionale basketbolli ; të dy ekipet e meshkujve dhe të femrave luajnë në Basketball-Bundesliga . Për sezonin 2022–23, të dyja skuadrat do të luajnë në kategorinë e parë.
Universiteti
RedaktoUniversiteti i Göttingen u themelua në 1737 nga George II Augustus, i cili ishte mbret i Britanisë së Madhe dhe Irlandës, Duka i Brunswick-Lüneburg dhe princ-zgjedhës i Hanoverit . Gjatë periudhës Napoleonike, qyteti ishte për pak kohë në duart e Prusisë në 1806, në 1807 iu dorëzua Mbretërisë Napoleonike të Vestfalisë së sapokrijuar dhe u kthye në Shtetin e Hanoverit në 1813 pas disfatës së Napoleonit. Në 1814, princër-zgjedhësit e Hanoverit u ngritën në mbretër të Hanoverit dhe u krijua Mbretëria e Hanoverit . Gjatë Luftës Austro-Prusiane (1866), Mbretëria e Hanoverit ishte përpjekur të mbante një pozicion neutral. Pasi Hanoveri votoi në favor të mobilizimit të trupave të konfederatës kundër Prusisë më 14 qershor 1866, Prusia e pa këtë si një shkak të drejtë për shpalljen e luftës. Në 1868, Mbretëria e Hanoverit u shpërbë dhe Göttingen u bë pjesë e Provincës Prusiane të Hanoverit . Provinca e Hanoverit u shpërbë në vitin 1946.