Hidrokarburet

Hidrokarburet janë substanca të cilat bëjnë pjesë në grupin e kimisë organike , dhe janë të përbëra prej dy elementësh kryesorë karbonit dhe hidrogjenit. Hidrokarburet janë burime të rëndësishme në ushqimin e njeriut si përbërje e frutave , karotës ,në përbërjen e vajit të bimëve të larta, po ashtu gjenden edhe në përbërjen e naftës, gazi nëntokësor. Hidrokarburet janë të ndara në hidrokarbure aciklike dhe hidrokarbure ciklike.

Struktura 3-dimensionale e molekulës të metanit

Hidrokarburet Aciklike

Hidrokarburet aciklike ndryshe quhen alimfatike dhe janë të ndara në dy grupe: Hidrokarbure të ngopura dhe hidrokarbure të pangopura.

Hidrokarburet e ngopura ndryshe quhen Alkane dhe kanë karakteristikë lidhjen njëfishe ( C-C ) të cilat gjatë emërtimit marrin prapashtesën -AN dhe kanë formulë të përgjithshme C_nH_2n+2.
Hidrokarburet e pangopura ndahen në Alkene dhe Alkine. Alkenet si karakteristikë kanë lidhjen dyfishe ( C=C ) dhe gjatë emërtimit marrin papashtesën -EN dhe kanë formulë të përgjithshme C_nH_2n. Alkinet kanë karakteristikë lidhjen trefishe ( C≡C ) gjatë emërtimit marrin prapashtesën -IN kanë formulë të përgjithshme C_nH_2n-2.

Hidrokarburet Ciklike

Hidrokarburet Ciklike ndryshe quhen aromatike ndahen në dy grupe: Cikloalkan dhe Cikloalken

Cikloalkanet emërtohen nëse emrit të alkanit i shtohet parashtesa CIKLO d.m.th. Ciklo+Alkan=Cikloalkan psh. ( ciklopropan C₃H₆ ) dhe kanë formulë të përgjithshme C_nH_2n ku n≥3.
Cikloalkenët emërtohen nëse emrit të alkenit i shtohet parashtesa CIKLO d.m.th. Ciklo+Alken=Cikloalken psh. ( ciklopenten C₅H₈ ) dhe kanë formulë të përgjithshme C_nH_2n-2 ku n≥3.

Vetitë

Shembuj të hidrokarbureve dhe variacioneve të tyre

numrat e atomeve të karbonit	Alkanët	Alkenët	Alkinët	Cikloalkanët	Alkadienët
1	Metani	—	—	—	—
2	Etani	Eteni	Etini	—	—
3	Propani	Propeni	Propini	Ciklopropani	Aleni
4	Butan Izobutani	Buteni	Butini	Cyclobutani Metilciklopropani	Butadieni
5	Pentani Izopentane Neopentani	Penteni	Pentini	Ciklopentani Metilciklobutani Etilciklopentani	Pentadieni Izopreni
6	Heksani	Hekseni	Heksini	Cyclohexane Metilciklopentani Ethylcyclobutane Propilciklopropani	Heksadieni
7	Heptani	Hepteni	Heptini	Cikloheptank Metilcikloheksani	Heptadieni
8	Octani	Octeni	Octini	Ciklooctani	Octadieni
9	Nonani	Noneni	Nonini	Cyclononane	Nonadieni
10	Decani	Deceni	Decini	Ciklodecani	Dekadieni

Përftimi

a)Përftimi i alkaneve me anë të sintezës së Vurcit

${\ce {C3H6 +H2O=C2H6 + COH2}}$

b)Gatitja e alkaneve në laborator

Përdorimi

Hidrokarburet janë një nga burimet më të rëndësishme energjitike të tokës. Janë mbizotërues të përdorimit të hidrokarbureve është si një burim i djegshëm i karburantit. Në formën e tyre të ngurtë, hidrokarburet marrin formën e asfaltit. Metani dhe etani janë në gjëndje të gaztë në temperaturat normale dhe nuk mund të jetë i lëngshëm nga presioni i vetëm. Propani është megjithatë lëng i lehtë, dhe ekziston më së shumti si një lëng. Butan është lëng i lehtë. Pentani është i lëngshëm në temperaturën normale, që zakonisht përdoret në kimi dhe industri si një lëndë gati pa erë të fuqishme. Heksani është gjithashtu është një jo-polar, jo-aromatik, tretës, si dhe një pjesë e rëndësishme e zakonshme benzinë. Heksani dhe oktanit - alkanët, alkenët dhe cikloalkanët izomerik janë komponentët kryesorë të benzinës, naftës, dhe përzierje tretës industriale.

Djegia e karburantëve

Hidrokarburet aktualisht janë burimi kryesor i botës së energjisë elektrike dhe ngrohjes burimeve (si për shembull në shtëpi për ngrohje) për shkak të energjisë së prodhuar duke djegur. Shpesh kjo energji është përdorur si drejtpërdrejt në ngrohjen si ngrohës në shtëpi, të cilat i përdorin ose të naftës apo gazit natyror. Diegia e hidrokarbureve është përdorur për të ngrohur ujë, e cila pastaj është qarkulluar. Një parim i ngjashëm është përdorur për të krijuar energji elektrike në termocentralet. Metani lironvetëm një dioksid karboni (CO2) për dy Molekulat e ujit ( H2O ).

Veti karakteristike të hidrokarbureve janë që ata prodhojnë avull, dioksid karboni dhe nxehtësi gjatë djegies dhe se duhet oksigjen që djegia të ndodhë. Hidrokarburi më i thjeshtë, metani, digjet kështu:

CH₄ + 2 O₂ → 2 H₂O + CO₂ + Energji

Një tjetër shembull është propani:

C₃H₈ + 5 O₂ → 4 H₂O + 3 CO₂ + Energji

Djegia e hidrokarbureve është një shembull i një reaksioni kimik ekzotermik.