Jon Malala
Jon Malala (greqishtja e lashtë: Ἰωάννης Μαλάλας, Iōánnēs Malálas ; rr. 491 – 578) ishte një kronist bizantin nga Antiokia. Në shkrimet e tij gjejmë të dhëna edhe për Ilirinë dhe ilirët.
Biografia
RedaktoMalala ishte me origjinë siriane, [1] dhe ai ishte një folës amtar i sirianishtes që mësoi se si të shkruante në greqisht më vonë në jetën e tij. [2] Emri Malala ka të ngjarë të rrjedhë nga fjala aramaike ( ܡܰܠܳܠܰܐ malolo ) për "retor", "orator"; është aplikuar për të për herë të parë nga Gjoni i Damaskut . Forma alternative Malelas është më vonë, duke u shfaqur për herë të parë te Konstandini VII . [3]
Malala u shkollua në Antioki, dhe ndoshta ishte jurist atje, por u zhvendos në Kostandinopojë në një moment të mbretërimit të Justinianit I (ndoshta pas pushtimit Persian të Antiokisë në vitin 540 ); gjithçka që dimë për udhëtimet e tij nga dora e tij janë vizitat në Selanik dhe Paneas. [4]
Shkrime
RedaktoAi shkroi një Kronografi ( Χρονογραφία ) në 18 libra, fillimi dhe fundi i të cilëve kanë humbur. Në gjendjen e tij aktuale fillon me historinë mitike të Egjiptit dhe përfundon me ekspeditën në Afrikën Romake nën tribunin Marciani, nipi i Justinianit, në vitin 563 (redaktori i tij Thurn beson se përfundoi me vdekjen e Justinianit [5] ); përqendrohet kryesisht në Antioki dhe (në librat e mëvonshëm) Konstandinopojën. Përveç historisë së Justinianit dhe të paraardhësve të tij të afërt, ajo ka pak vlerë historike; autori, "duke u mbështetur në Eusebin e Cezaresë dhe në hartues të tjerë, i bashkoi me besim mitet, historitë biblike dhe historinë reale". Libri i tetëmbëdhjetë, që trajton mbretërimin e Justinianit, njihet mirë dhe i ngjyrosur nga propaganda zyrtare. Shkrimtari është një mbështetës i Kishës dhe i Shtetit, një mbështetës i parimeve monarkike. (Megjithatë, teoria që e identifikon atë me patriarkun Jon Skolastiku është pothuajse me siguri e pasaktë. [6] )
Ai përdori disa burime (për shembull Eustathi i Epifanias dhe autorë të tjerë të panjohur).
Vepra e Malalas fitoi popullaritet të madh dhe u përdor nga shkrimtarë të ndryshëm deri në shekullin IX; u përkthye në bullgarishten e vjetër ndoshta në shekullin X dhe pjesë të saj u përdorën për Kronikën e Vjetër Fillore Ruse . Ai ruhet në një formë të shkurtuar në një dorëshkrim të vetëm tani në Oksford, si dhe në fragmente të ndryshme. Ekziston edhe një përkthim mesjetar në gjeorgjisht.
Shih edhe
RedaktoLiteratura
Redakto- Johannes Thurn (ed.) 2000, Ioannis Malalae Chronographia, Corpus Fontium Historiae Byzantinae 35 (Berlin, New York: Walter de Gruyter) ISBN 3-11-008800-2
- Elizabeth Jeffreys, Michael Jeffreys, Roger Scott et al. 1986, The Chronicle of John Malalas: A Translation, Byzantina Australiensia 4 (Melbourne: Australian Association for Byzantine Studies) ISBN 0-9593626-2-2
- E. Jeffreys, B. Croke, and R. Scott (eds.), Studies in John Malalas (Sydney: Australian Association for Byzantine Studies, 1990) (Byzantina Australiensia, 6), pp. 1–25.
- David Woods, "Malalas, Constantius, and a Church-inscription from Antioch," Vigiliae Christianae, 59,1 (2005), pp. 54–62.
- J. H. W. G. Liebeschuetz, "Malalas on Antioch," in Idem, Decline and Change in Late Antiquity: Religion, Barbarians and their Historiography (Aldershot, Ashgate, 2006) (Variorum Collected Studies).
Referime
Redakto- ^ "John Malalas | Byzantine chronicler". Encyclopedia Britannica (në anglisht). Marrë më 2021-01-25.
- ^ Lapidge, Michael (1996). Anglo-Latin Literature, Vol.1, 600-899 (në anglisht). Bloomsbury Publishing. fq. 98. ISBN 978-1-4411-0105-1.
- ^ Thurn, Ioannis Malalae Chronographia, p. 1.
- ^ Thurn, Ioannis Malalae Chronographia, p. 1.
- ^ Thurn, Ioannis Malalae Chronographia, p. 2.
- ^ Thurn, Ioannis Malalae Chronographia, p. 2.