Krasta
Krasta është një qytezë në qarkun e Dibrës, në lindje të Shqipërisë. Me një popullsi prej 2142 banorë, është qendra dhe qyteti i vetëm i Komunës Martanesh në rrethin e Bulqizës. Krasta e pozicionuar në një rrafshnaltë 1100m të lartë, është qyteti më i lartë i Shqipërisë.[1] U themelua në vitin 1970 si qyteti i ri i minierave, kryesisht për shfrytëzimin e mineralit të kromit në minierën e Batrës.
Krasta | |
|---|---|
| Popullsia | 2.142 |
| {{{postal_code_type}}} | 8403 |
| Faqja zyrtare | [ Qyteti i Krastës] |
Historia
RedaktoDëshmitë e hershme arkeologjike janë gjetur në rrethin e Bulqizës, sidomos në fshatrat Krajkë dhe Shupenzë,[2]: ndërsa një çekan guri, sot i ekspozuar në Muzeun Historik të Burrelit, u zbulua në fshatin Gjon, ngjitur me Krastën, duke provuar se rajoni ka qenë i banuar që nga Epoka e Gurit.
Më 25 shkurt 1965, njëmbëdhjetë anëtarët e Ekspeditës Gjeologjike të Batrës, gjatë një përpjekje për të shpëtuar një prej miqve të tyre, u zhdukën nën një ortek të papritur në përroin e Batrës (rreth 5 km nga vendi ku u ndërtua më vonë qyteti i Krastës). Miniera e re e Batrës që filloi të funksionojë në vitin 1967:[3][4]. u quajt "11 Heronjtë", në nder të tyre.[5]
Krasta u themelua në vitin 1970,[3][5] si qyteti i ri i minatorëve të minierës së Batrës.[6] Pas një viti, në vitin 1971 u vu në punë edhe miniera e re e Krastës.[7]: 48 banorët e parë u vendosën në Krastë në vitin 1974 dhe kjo qendër filloi të rritej ngadalë, bazuar në një plan të miratuar urban. Në vitin 1979 Krasta u shpall zyrtarisht qytet.[6] Në vitin 1987, në qytet u ndërtua edhe një fabrikë e pasurimit të kromit.[3] Pas ndarjes së rrethit të Dibrës në vitin 1992, administrata lokale e Krastës u zhvendos nga rrethi Matit në qarkun e sapo formuar të Bulqizës,[2] duke marrë me vete edhe komunën Martanesh. Krasta u bë qendra e saj.
Gjeografia
RedaktoNjë nga vendbanimet më të vogla urbane të Shqipërisë, Krasta është qendra e komunës Martanesh, pjesë e rrethit të Bulqizës në qarkun Dibër. Ajo shtrihet në një rrafshnaltë, në shpatin lindor të malit të Kaltit, pjesë e Malit të Lopës. Ndodhet në lartësinë 1100 m, duke e bërë atë qytetin më të lartë në Shqipëri.[1]
Krasta ndodhet në një rajon malor relativisht të izoluar dhe është 20 km larg nga qyteti më i afërt i saj, Bulqiza.[3] Krasta është pothuajse 145 km larg nga Tirana, kryeqyteti i Shqipërisë, ndonëse në vijë ajrore ndodhet vetëm 40 km larg saj. Pritet që përfundimi i Rrugës së Arbërit do të përgjysmojë distancën e qytetit nga kryeqyteti i Shqipërisë.[8]
Demografia
Redakto
Banorët e parë u vendosën në qytetin e sapo formuar të Krastës në vitin 1974. Në vitin 2005, popullsia e Krasta ishte 1540 banorë.[5] Sipas regjistrimit të vitit 2011, 2142 banorë në 477 familje jetonin në Krastë. Kjo përbën 82% të popullsisë së përgjithshme të komunës Martanesh që në total ka 2601 banorë në 658 familje.[3] Pavarësisht nga rritja e lehtë e popullsisë në qytet, shumë banorë të rajonit kanë emigruar jashtë vendit.
Ekonomia
RedaktoMegjithë pasurinë e burimeve natyrore, papunësia është e lartë. Miniera është sektori kryesor i ekonomisë së qytetit, ndërsa popullsia mbështetet shumë nga remitancat. Shumë familje jetojnë në varfëri;. 32.4 për qind e familjeve në Komunën Martanesh marrrin ndihmë ekonomike.[3]
Kultura
RedaktoPolitika
RedaktoShiko edhe
RedaktoLidhje të jashtme
RedaktoReferime
Redakto- ^ a b Military topographic map of Albania (1:25 000): K-34-89-C-b (BULQIZA)
- ^ a b Cami, Shpëtim (2009). "Pasuria me tre emra" (PDF). Rruga e Arbërit (36): 8. Marrë më 21 prill 2012.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c d e f Petrit Zili (3 prill 2012). "Martaneshi mes historisë, pasurisë dhe varfërisë". Zëri i Popullit. Marrë më 17 prill 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ministry of Economy, Trade and Energy of Albania. "Chrome in Albania: Batra mine" (PDF). mete.gov.al. fq. 41. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 13 mars 2012. Marrë më 21 prill 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c FJALOR ENCIKLOPEDIK SHQIPTAR – Volumi 2 ("Krasta" article). Tiranë: Academy of Sciences of Albania. 2009. fq. 1341.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Buda, Aleks (1985). Fjalori Enciklopedik Shqiptar. Tiranë, Shqipëri: Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë. fq. 547. Marrë më 14 prill 2012.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ministry of Economy, Trade and Energy of Albania. "Chrome in Albania" (PDF). mete.gov.al. fq. 48. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 13 mars 2012. Marrë më 21 prill 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Xhafa, Dionis (2011). "Rruga e Arbërit, arteria e gjakut të Shqiptarisë!" (PDF). Rruga e Arbërit (67): 4. Marrë më 14 prill 2012.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
|
Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Shqipërisë është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë. |