Mëhalla

Mahalla ose Mëhalla (Arabisht: محلة‎ maḥalla) është një fjalë arabe e përkthyer ndryshe si distrikt ose lagje, në shumë pjesë të botës arabe, Ballkanit, Azisë Perëndimore, nënkontinentit Indian dhe kombeve të afërta.

Mahalla e Sarshaharit, Ordubad, Azerbajxhan

Historia

Historikisht, mëhallët ishin institucione shoqërore autonome të ndërtuara rreth lidhjeve familjare dhe ritualeve islame. Sot ajo njihet gjerësisht edhe nga jomyslimanët si lagje në qytetet dhe qytezat e mëdha. Mëhallat shtrihen në kryqëzimin e jetës private familjare dhe sferës publike. Funksionet e rëndësishme të menaxhimit në nivel komuniteti kryhen nëpërmjet solidaritetit të mëhallës, si ceremonitë fetare, ritualet e ciklit jetësor, menaxhimi i burimeve dhe zgjidhja e konflikteve. Është një njësi administrative zyrtare në shumë vende të Lindjes së Mesme.

Prejardhja

Fjala përdoret në shumë gjuhë dhe vende për të nënkuptuar lagje ose vendndodhje. Fjala u soll në Ballkan nërpërmjet turqishtes osmane mahalle, por prejardhjen e ka nga fjala arabe محلة (maḥalla), nga rrënja që do të thotë 'të vendosësh', 'të zësh', që rrjedh nga folja halla (të zgjidh), si në zgjidh një kalë ose një deve për të bërë një kamp.

Në Perandorinë Osmane "mahalle" ishte njësia më e vogël administrative. Mëhalla në përgjithësi perceptohej se luante një rol të rëndësishëm në formimin e identitetit, me xhaminë lokale dhe kafenenë lokale si institucionet kryesore të grumbullimit shoqëror.

Mahalle shtrihej në kryqëzimin e jetës private familjare dhe sferës publike. Funksione të rëndësishme të menaxhimit në nivel komuniteti kryheshin nga solidariteti i mëhallës, si ceremonitë fetare, ritualet e ciklit jetësor, menaxhimi i burimeve dhe zgjidhja e konflikteve.

Sot mëhalla përfaqësohet në komunë dhe në qeveri nga muhtari i saj. Muhtarlık, zyra e muhtarit, është projektuar si zyra më e vogël administrative, me kompetenca përfaqësuese dhe zbatuese në nivel lokal. Megjithatë, në disa raste, muhtari vepron jo vetëm si përfaqësues i qeverisë ndaj komunitetit, por edhe si kreu i komunitetit ndaj qeverisë dhe përmbys politikat zyrtare të qeverisë me marrëdhënie të ndërlikuara ballë për ballë në nivel mëhalle.