Wikipedia

Marrëdhëniet mes Kosovës dhe Malit të Zi

Marrëdhëniet kosovare-malazeze janë marrëdhënie të jashtme ndërmjet Kosovës dhe Malit të Zi. Mali i Zi ka një kufi prej 78.6 km me Kosovën. Ishte shteti i 49-të që njohu pavarësinë e Kosovës.

Marrëdhëniet Kosovë-Mal i Zi
Map indicating locations of Kosova and Mali i Zi

Kosova
Mali i Zi

Njohja malazeze e Kosovës

Redakto

Kosova shpalli pavarësinë e saj nga Serbia më 17 shkurt 2008 dhe Mali i Zi e njohu atë më 9 tetor 2008.[1]

Para njohjes, më 24 qershor, Kryeministri Milo Đukanović tha:

"Shumë shtete anëtare të rëndësishme të BE - së dhe bashkësisë ndërkombëtare në tërësi e kanë njohur tashmë Kosovën, kështu që nuk besoj se ndonjë person serioz do të donte që rrota e historisë të kthehej përsëri. Ne po veprojmë mjaft të kujdesshëm për dy arsye. E para është se ne jemi një fqinj edhe i Kosovës, edhe i Serbisë, kështu që ne duhet të ndihmojmë në vend që të vëmë karburant në zjarr duke bërë lëvizje të nxituara. E dyta është se ne kemi qenë të pavarur vetëm për dy vjet dhe ne kemi arritur këtë pavarësi duke lënë Bashkimin me Serbinë. Pavarësia jonë ka lënë disa trauma në marrëdhëniet Serbi-Mal i Zi."[2]

Tri ditë më vonë një zyrtar me partinë në pushtet DPS tha që njohja e Kosovës "nuk është aktualisht në agjendën e përparësive kombëtare".[3] Më 7 korrik 2008 Ministri i Punëve të Jashtme malazeze u tha medieve të Podgoricës se qeveria e tij do ta njohë pavarësinë e Kosovës. Ai nuk tha, megjithatë, kur qeveria do të bënte një njoftim të tillë. Kur e pyeti nëse do të jetë herët a vonë ai u përgjigj me "As unë dhe askush tjetër nuk mund të themi në këtë moment. Do të ndodhë menjëherë pasi të konkludojmë se është më së miri politikisht për Malin e Zi."[4] Sidoqoftë, më 15 korrik, në një intervistë me një radiotelevizion rus, Kryeministri Đukanović tha se kombi i tij ende nuk ka marrë një qëndrim për njohje, duke shtuar se ky "kufizim" ishte shkaktuar nga nevoja për të kontribuar, si një fqinj, për stabilitet në rajon dhe përmirësim të marrëdhënieve me Serbinë.[5]

Marrëdhëniet aktuale

Redakto

Më 2 dhjetor 2009, Zëvendëskryeministri malazez Svetozar Marovic tha se nuk ka pengesa që Mali i Zi të krijojë marrëdhënie diplomatike me Kosovën. Ai gjithashtu tha se Mali i Zi ka rreth 10,000 njerëz të zhvendosur nga Kosova, një mijë prej të cilëve dëshirojnë të kthehen në vendlindjet e tyre dhe i takon qeverive të Kosovës dhe Malit të Zi ta zgjidhin atë.[6]

Më 15 janar 2010, Mali i Zi dhe Kosova vendosën zyrtarisht marrëdhënie diplomatike.[7]

Ka lëvizje të shumta nga Kosova dhe gjetkë për një shkëmbim të ambasadave për të treguar zyrtarisht vendosjen reciproke të lidhjeve diplomatike, megjithatë Presidenti Filip Vujanović vazhdimisht e ka hedhur poshtë atë mundësi, duke deklaruar statusin e pakicës malazeze në Kosovë dhe kthimin e refugjatëve joshqiptarë si parakusht, qysh nga njohja më 2008.[8]

Më 31 maj 2012, Mali i Zi deklaroi se do të hapte një ambasadë në Kosovë duke thënë se "marrëdhëniet e mira me fqinjët dhe zhvillimi i bashkëpunimit rajonal paraqesin një qëllim të qëndrueshëm, duke stimuluar përparimin në vendet e rajonit kur bëhet fjalë për integrimin në BE-së dhe Euro-Atlantik dhe duke forcuar stabilitetin në rajon në tërësi ".[9]

Më 30 korrik 2013, Mali i Zi hapi zyrtarisht një ambasadë në Prishtinë me Radovan Miljanić duke u emëruar ngarkuesin e zyrtarëve në ambasadën në Kosovë.[10]

Demarkacioni i kufirit

Redakto

Marrëveshja e demarkacionit të kufirit me Malin e Zi ishte një nga kërkesat e qarta nga Parlamenti Evropian për procesin e liberalizimit të vizave për Kosovën.[11] Në vitin 2015, Ramush Haradinaj këmbënguli se kufijtë jugosllavë të 1974 ishin të domosdoshëm për të vazhduar marrëdhëniet e mira me Malin e Zi.[12] Marrëveshja u ratifikua nga të dy qeveritë në 2015 dhe u zbatua në mars 2018[13] duke çuar në Çakorr, një rajon shqiptar që simbolizon patriotizmin, duke u dorëzuar në Mal të Zi.[14] Kryeministri kosovar Hashim Thaqi dhe kryeministri malazez nënshkruan marrëveshjen më 17 shkurt 2018. Marrëveshja është kritikuar se është hipokrite pasi ndalesa për të udhëtuar brenda zonës Shengen ishte hequr për çështje më të rënda kufitare midis Gjeorgjisë dhe Ukrainës, por jo për Kosovën me çështjet e saj më pak të rënda kufitare.[15]

Fshatarët në luginën e Rugovës u zotuan të marrin armë nëse qeveria vazhdonte t'i injoronte ato. Në vitin 2016, Lëvizja Vetëvendosje akuzoi partinë e PDK-së për marrëveshjen e Demarkacionit të Kufirit me Malin e Zi.[16] Kryeministri Isa Mustafa takoi vendasit e Rugovës që kundërshtuan demarkacionin në vitin 2016. Një lokal deklaroi se kryeministri nuk tha asgjë për këtë çështje. Kreu i partisë Levizja Vetëvendosje Albin Kurti mbajti një fjalim proteste me 2000 aktivistë[17] duke çuar në shtyrjen e demarkacionit në parlamentin e Kosovës.[18] Në gusht 2015, kryeministri Ramush Haradinaj kritikoi demarkacionin. Katër vjet më vonë, në vitin 2019, ai u takua me Mujë Rugovën, për të diskutuar përfundimin e demarkacionit.[19] Ibrahim Rugova e kishte paralajmëruar demarkacionin në vitin 2002.[20]

Më 28 gusht 2015, një punonjës i RTK-së pësoi një sulm të dytë në shtëpinë e tij nga një grup që kundërshtoi demarkacionin.[21] Një indiviudual i panjohur hodhi një pajisje shpërthyese brenda duke rezultuar se askush nuk u lëndua. Një grup i quajtur "Rugovasit" pretendoi që të dy sulmet paralajmëruan më shumë viktima nëse qeveria vazhdon të injorojë opozitën. Më 30 gusht, gjashtë mbështetës të opozitës u arrestuan nga policia me dyshimin e përfshirjes në një sulm me granata të shtyrë në parlament.[22] Federatat Evropiane dhe Ndërkombëtare e Gazetarëve (EFJ/IFJ) dënuan sulmet.[23] Protesta të dhunshme ndodhën në Prishtinë me policinë e rebeluar duke sulmuar me molotovë.[24] Një artikull nga Kosovapress shkruan se banorët e Rugovës e sulmuan RTK-në sepse ajo e mbështeste demarkacionin.[25]

Agjencia e Lirë e Lajmeve e Ballkanit publikoi një artikull ku shpjegonte që ekspertët ndërkombëtarë, të emëruar nga Atifete Jahjaga, deklaruan se demarkacioni nuk shkelte asnjë ligj.[26] Opozita kritikoi komisionin se ishte shumë i ngjashëm me komisionet e mëparshme. Të dy vendasit shqiptarë dhe malazezë përreth kufijve deklaruan se politikanët duhet të marrin parasysh mendimet e publikut.[27] Një raport nga Saferworld i titulluar Vendosja e kufijve në Ballkanin Perëndimor: Një perspektivë e një populli, i botuar në vitin 2011 shprehet se moszgjidhja e çështjeve të demarkacionit dhe ngritja e standardeve të kontrollit të kufijve gjithashtu siguron që pjesë të rajonit të mbajnë një reputacion për të qenë të prekshëm ndaj krimit të organizuar transnacional, kontrabandës dhe trafikimit të njerëzve.[28]

Shiko edhe

Redakto

Referime

Redakto
  1. ^ "Montenegro recognizes Kosovo's independence" (në anglisht). International Herald Tribune. 2008-10-09. Arkivuar nga origjinali më 12 tetor 2008. Marrë më 2008-10-09.
  2. ^ "Montenegro PM Milo Djukanovic hopeful of a European Union future" Arkivuar 24 shtator 2015 tek Wayback Machine europarl.europa.eu 24 June 2008 Link accessed 25/06/08
  3. ^ "Kosovo not on Montenegrin agenda" (në anglisht). B92. 2008-06-27. Arkivuar nga origjinali më 28 qershor 2008. Marrë më 2008-06-27.
  4. ^ " Rocen: Montenegro will recognise Kosovo… but who knows when?"[lidhje e vdekur] themontenegrotimes.com 7 July 2008 07/07/08
  5. ^ "Montenegro to decide on Kosovo alone" (në anglisht). B92. 2008-07-15. Arkivuar nga origjinali më 7 qershor 2011. Marrë më 2008-07-15.
  6. ^ "Montenegro, Kosovo to Establish Diplomatic Links" balkaninsight.com 02-12-09 Link accessed 03-12-09
  7. ^ "Montenegro, Kosovo in diplomatic ties" (në anglisht). B92. 2010-01-15. Arkivuar nga origjinali më 2010-01-17. Marrë më 2010-01-15.
  8. ^ "Vujanović: Ohrabruje inicijativa Prištine". Arkivuar nga origjinali më 4 mars 2012. Marrë më 15 qershor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ "Montenegro to open embassy in Kosovo" (në anglisht). B92. 31 maj 2013. Marrë më 19 dhjetor 2013.
  10. ^ "Montenegro opens embassy in Kosovo" (në anglisht). Kosovo MFA. 30 korrik 2013. Marrë më 19 dhjetor 2013.
  11. ^ Nikci, Shkodran (16 shtator 2016). "PM Mustafa meets Rugova residents opposing demarcation deal". Prishtina Insight (në anglisht). Nr. Demarcation with Montenegro. Pristina Insight. Pristina Insight. Marrë më 24 korrik 2019.
  12. ^ Hajdar, Una (30 korrik 2015). "Montenegro Urged to Respect Kosovo's Yugoslav-Era Border". Balkan Insight (në anglisht). Nr. Demarcation with Montenegro. Balkan Insight. Marrë më 24 korrik 2019.
  13. ^ "Kosovo, Montenegro Announce Deal To Settle Border Disputes". RadioFreeEurope/RadioLiberty (në anglisht).
  14. ^ KoSSev, Izvor (15 korrik 2019). "Kosovo: "Review" of the demarcation agreement; Montenegro: "The marking of the established border"". Kosovo Sever Portal (në serbisht). Kosovo Sever Portal. Kosovo Sever Portal. Arkivuar nga origjinali më 24 korrik 2019. Marrë më 24 korrik 2019.
  15. ^ Gashi, Krenar (2017). Kosovo's early elections are reviving its 'war' and 'peace' camps (PDF) (në anglisht) (bot. Note: This article gives the views of the author, and not the position of EUROPP – European Politics and Policy, nor of the London School of Economics). Krenar Gashi is Basileus Doctoral Fellow at the Centre for EU Studies, Ghent University, Belgium. @krenarium. fq. 2/4. Marrë më 24 korrik 2019.
  16. ^ Passarelli, Gianluca (2018). The Presidentialisation of Political Parties in the Western Balkans (në anglisht). Springer. fq. 201. ISBN 9783319973524. Marrë më 24 korrik 2019.
  17. ^ "Kosovo postpones controversial border deal vote". Business Insider (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 14 qershor 2020. Marrë më 15 qershor 2020. {{cite news}}: |archivedate= dhe |archive-date= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!); |archiveurl= dhe |archive-url= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!)
  18. ^ Faith Bailey, Valerie Hopkins (1 shtator 2016). "Kosovo Parliament postpones vote on demarcation indefinitely". Prishtina Insight (në anglisht). Nr. Demarcation of Kosovo. Prishtina Insight. Marrë më 24 korrik 2019.
  19. ^ "Haradinaj meets Rugova, discuss demarcation correction". RTKLive (në anglisht).
  20. ^ "Ibrahim Rugova warned about the Demarcation". Arbresh.info (në anglisht). Nr. Ibrahim Rugova and the demarcation. Arbresh info. Arbresh info. 3 prill 2016. Marrë më 24 korrik 2019.
  21. ^ "Public media in Kosovo under attack over demarcation deal". Public Media Alliance (në anglisht). 1 shtator 2016.
  22. ^ Gotev, Georgi; Tempest, Matthew (31 gusht 2016). "Kosovo deplores 'terrorist' attacks over Montenegro border deal". euractiv.com (në anglisht). Nr. Attacks on RTK - Demarcation. Marrë më 24 korrik 2019.
  23. ^ "Kosovo public broadcaster RTK hit by a second attack". European Federation of Journalists (në anglisht). 29 gusht 2016.
  24. ^ "There are no guards in the uninhabited Rugova mountains bordering..." Getty Images (në anglishte amerikane).
  25. ^ "People of Rugova: We attacked RTK because it's supporting demarcation". www.kosovapress.com (në anglisht).
  26. ^ "International experts: There are no breaches in the demarcation with Montenegro". Independent Balkan News Agency (në anglisht). 31 mars 2016. Arkivuar nga origjinali më 24 korrik 2019. Marrë më 15 qershor 2020.
  27. ^ Zivaljevic, Nemanja (27 gusht 2015). "Closer Together? 79 Kilometers of 'Neighborly' Relations - Kosovo 2.0Kosovo 2.0". Kosovo 2.0 (në anglisht). Nr. Demarcation with Montenegro. Kosovo 2.0. Marrë më 24 korrik 2019.
  28. ^ Saferworld, Saferworld (2011). Drawing boundaries in the Western Balkans: A people's perspective (në anglisht) (bot. Registered charity no. 1043843 A company limited by guarantee no. 3015948). London: Saferworld. fq. 1, 4, 6, 12. ISBN 9781904833703. Marrë më 30 korrik 2019.

Lidhje të jashtme

Redakto
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Marrëdhëniet_mes_Kosovës_dhe_Malit_të_Zi&oldid=2663110"