Naçertanje

"Naçertanje" (shqip: "Rekrutimi" ose "Thirrja nën armë") është libri i Ilija Garashaninit krijuar në bazë të Doktrinës së shenjtë serbe, i botuar më 1844. Në këtë vepër përshkruhen pretendimet serbe për të krijuar Serbinë e Madhe, duke pretenduar toka jashtë Serbisë së sotme. Plani i përshkruar në vepër rrezikonte seriozisht pavarësinë shqiptare, meqë serbët pretendonin tokat shqiptare deri në veri të lumit Shkumbin e, nga ana tjetër, grekët, përmes Idesë së Madhe, pretendonin tokat shqiptare deri në jug të Shkumbinit.

"Naçertanja" konkretisht bazohej në programin e shfarosjes dhe dëbimit të shqiptarëve me dhunë në përputhje me reagimet e opinionit të jashtëm ndërkombëtar. Kjo vepër e luftës speciale ka shërbyer si plan i Pashiqit, Krajl Nikollës, Qubrilloviqit, Andriqit, Rankoviqit, Mugoshës, Tempos, Joviqit, Trajkoviqit, Millosheviqit. Plani i Naçertanjes gjithashtu synonte shfarosjen e shqiptarëve si dhe pushtimin e shumë territoreve të Ballkanit si (Bosnja, Hercegovina, Mali i Zi , Shqipëria veriore (që përfshinte Kosovën), pjesë të Austro-Hungarisë dhe Bullgarisë. Garashanini shkruante se kjo e drejtë "e shenjtë e historisë" i takonte serbëve dhe bazohej në perandorinë e Dushanit të shekullit të 14-të. Ky plan i Garashaninit bazohej në përgatitjen e popullatës së këtyre zonave për bashkim me Serbinë. Ndikim të madh në Naçertanje pati edhe emigrimi i madh si rasti i elitës politike polake të larguar nga vendi pas kryengritjes së dështuar kundër Perandorisë Ruse në nëntor të 1820. Publiku serb ishte i vetëdijshëm vetëm për ekzistimin e një teksti të shkurtër, ndërsa teksti i plotë u botua së pari nga historiani Milenko Vukiçeviç me titull "Programi për politikë të jashtme nga Ilija Garashanin". Rreth rolit të ZHAVOJ (organizatës polake) shkroji Pragoshov Stranjkoviç, me titull "Naçertanja - Frantishek Zaha dhe Ilijah Garashanin". Në vitet 1860-68 u krijuan lidhje me lëvizjen jugosllave në Kroaci që nënkupton bashkëpunimin me strukturat serbe lidhur me bashkimin e territoreve kroate me ato serbe. Fakti që kroatët ishin katolikë dhe serbët ortodoksë nuk shkaktoi probleme sepse atje ishte një pakicë ortodokse (peshkopi Strosnojerova). Strukturat serbe krijuan lidhe edhe organizatat bullgare revolucionare me qëllim që të nxitej një lëvizje për bashkim me Serbinë. Edhe pse plani i Naçertanjes nuk u mësua në kohën e diktatorit komunist jugosllav Josip Broz Tito, ky plan filloi të mësohej në shkolla pas shuarjes së sistemit të Titos, duke e ringjallur shpresën për "të drejtën historike".

Shih edhe

• Serbia e Madhe

• Ilija Garashanin
• Doktrina e shenjtë serbe

• Ideja e Madhe