Paul Keres

Paul Keres (7 janar 1916 - 5 qershor 1975) ishte një mjeshtër i madh dhe shkrimtar shahu estonez. Ai ishte ndër lojtarët më të mirë në botë nga mesi i viteve 1930 deri në mesin e viteve 1960, dhe humbi një mundësi në një ndeshje të Kampionatit Botëror të Shahut në pesë raste. Ndërsa Estonia u pushtua vazhdimisht gjatë Luftës së Dytë Botërore, Keres u detyrua nga rrethanat të përfaqësonte Bashkimin Sovjetik (1940–41, 1944–75) dhe Gjermaninë Naziste (1941–44) në turnetë ndërkombëtare.

Paul Keres
Keres në vitin 1969
Shteti	Estonia Soviet Union (1944–75)
Lindi më	7 janar 1916 Narva, Perandoria Ruse (tani Estonia)
Vdiq më	5 qershor 1975 (59 vjet) Helsinki, Finlandë
Titulli	Mjeshtër i madh (1950)
Vlerësimi më i lartë	2615 (korrik 1971)
Renditja më e lartë	Nr. 11 (korrik 1971)

Keres fitoi turneun e shahut AVRO 1938, i cili çoi në negociata për një ndeshje titulli kundër kampionit botëror në fuqi Alexander Alekhine, por ndeshja nuk u zhvillua kurrë për shkak të shpërthimit të Luftës së Dytë Botërore në 1939. Keres ishte nënkampion në Turneun e Kandidatëve në katër raste radhazi në 1953-1962. Për shkak të këtyre dhe rezultateve të tjera të forta, shumë historianë shahu e konsiderojnë Keresin një nga lojtarët më të mëdhenjtë në histori dhe, së bashku me Viktor Korchnoi, që nuk u bë kurrë kampion bote.

Jeta e hershme

Keres lindi në qytetin e Narva, Perandoria Ruse (tani Estoni), nga prindërit Peeter dhe Marie Keres (née Lämmergas). Ai ishte dy vjeç kur Estonia u bë një vend i pavarur në vitin 1918.

Keres u rrit në Pärnu, Estoni. Ai së pari mësoi për shahun nga babai i tij dhe vëllai i tij i madh Harald (më pas një fizikan i shquar, i cili më vonë u tha shaka miqësore studentëve të tij: "Unë nuk jam vëllai i Paulit; Paul është vëllai im"). Me mungesën e literaturës së shahut në qytetin e tij të lindjes, ai mësoi për notacionin e shahut nga enigmat e shahut në gazetën e përditshme dhe përpiloi një koleksion të shkruar me dorë prej gati 1000 lojërash. Në ditët e tij të hershme, ai ishte i njohur për një stil sulmues të shkëlqyer dhe të mprehtë.

Vdekja

Shëndeti i Keres ra vitin e ardhshëm, dhe ai nuk luajti asnjë ngjarje të madhe në vitin 1974. Fitorja e tij e fundit e turneut të madh ishte Talini 1975, përpara Spassky dhe Friðrik Ólafsson, vetëm disa muaj para vdekjes së tij.

Keres vdiq nga një sulm në zemër në Helsinki, Finlandë, në moshën 59-vjeçare (shpesh raportohet gabimisht se ai vdiq në të njëjtën datë në Vankuvër, Kanada). Vdekja e tij ndodhi gjatë kthimit në Estoni nga një turne në Vankuver, të cilin ai e kishte fituar. Ai u varros në varrezat Metsakalmistu në Talin. Që atëherë, Turnetë Përkujtimore Paul Keres janë mbajtur çdo vit kryesisht në Vankuver dhe Talin.

Mbi 100,000 ishin të pranishëm në varrimin e Keres në Talin, Estoni; i pranishëm ishte edhe presidenti i FIDE-s Max Euwe, miku dhe rivali i tij i vjetër.

Përkujtimi

Statuja për nder të Paul Keres në qytetin e tij të lindjes Narva

Një statujë që e nderon atë ndodhet në Tõnismägi, Talin. Një statujë bronzi e Keres u zbulua në ditëlindjen e tij të 100-të në vendlindjen e tij Narva më 7 janar 2016. Ekziston gjithashtu një rrugë në Nõmme, një distrikt e Talinit, me emrin Keres.

Një turne vjetor ndërkombëtar shahu është mbajtur në Talin çdo vit tjetër që nga viti 1969. Keres fitoi këtë turne në 1971 dhe 1975. Duke filluar nga viti 1976 pas vdekjes së Keres, ai është quajtur Turneu Përkujtimor Paul Keres. Ka gjithashtu turneun vjetor përkujtimor Keres që mbahet në Vankuvër dhe një numër klubesh shahu dhe festivale të emëruara pas tij.

Në vitin 2000, Keres u zgjodh Sportisti Estonez i Shekullit.

Federata Botërore e Shahut e quajti vitin 2016 si "Viti i Paul Keres".

Trashëgimia dhe shkrimet

Keres e përshkruar në kartëmonedhën estoneze 5-kroon (në qarkullim 1992–2011)

Sistemi jozyrtar i Chessmetrics e vendos Keresin në 10 lojtarët më të mirë në botë midis viteve 1936 dhe 1965, dhe në përgjithësi ai kishte një nga përqindjet më të larta të fitimeve nga të gjithë mjeshtrit e mëdhenj në histori. Ai ka mesataren e shtatë më të lartë të Chesmetrics 20-vjeçare, nga viti 1944 deri më 1963, pas pesë kampionëve të botës dhe Viktor Korchnoi.

Ai ishte një nga lojtarët e paktë që kishte rekorde plus kundër Capablanca, Euwe dhe Tal, dhe ai gjithashtu kishte rekorde të barabarta kundër Smyslov, Petrosian dhe Karpov. Në karrierën e tij të gjatë, ai luajti 10 kampionë bote. Ai fitoi të paktën një ndeshje kundër të gjithëve nga Capablanca te Bobby Fischer (dy ndeshjet e tij me Karpov u barazuan), duke e bërë atë një nga tre lojtarët e vetëm që mundi nëntë kampionë të padiskutueshëm botërorë (dy të tjerët janë Victor Korchnoi and Alexander Beliavsky). Mjeshtër të tjerë të shquar kundër të cilëve ai kishte rekorde plus përfshijnë Fine, Flohr, Viktor Korchnoi, Efim Geller, Savielly Tartakower, Mark Taimanov, Milan Vidmar, Svetozar Gligorić, Isaac Boleslavsky, Efim Bogoljubov dhe Bent Larsen.

Ai shkroi libra shahu që përfshinin një koleksion të vlerësuar mirë, me shënime të thella të lojërave të tij më të mira, Grandmaster of Chess, The Art of the Middle Game (me Alexander Kotov), dhe Practical Chess Endings. Të tre librat konsiderohen ende ndër më të mirët e llojit të tyre për mjeshtrat dhe ekspertët aspirues. Ai gjithashtu shkroi disa libra të turneut, duke përfshirë një llogari të Turneut të Ndeshjes së Kampionatit Botëror 1948. Ai shkroi disa traktate hapëse, shpesh në gjermanisht: Spanisch bis Französisch, Dreispringer bis Königsgambit, dhe Vierspringer bis Spanisch. Ai kontribuoi në vëllimin e parë, 'C', të botimit të parë të Enciklopedia e Hapjeve të Shahut e publikuar nga Jugosllavia, e cila u shfaq në vitin 1974. Keres gjithashtu bashkëthemeloi revistën Riga Shakhmaty.

Keres dha shumë kontribute të rëndësishme në teorinë e hapjes. Ndoshta më i njohur është Sulmi Keres kundër Variacionit të Scheveningen të Mbrojtjes Siçiliane (1.e4 c5 2.Nf3 d6 3.d4 cxd4 4.Nxd4 Nf6 5.Nc3 e6 6.g4), i cili u prezantua me sukses kundër Efim Bogolyubov në Salzburg 1943, dhe mbetet një linjë e rëndësishme. Një sistem origjinal në anën e zezë të Ruy Lopez të mbyllur (1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 a6 4.Ba4 Nf6 5.0-0 Be7 6.Re1 b5 7.Bb3 d6 8.c3 0-0 9.h3 Na5 10.Bc2 c5 11.d4 Nd7) u prezantua nga Keres në Turneu i kandidatëve 1962 dhe ishte i njohur për disa vite. Ai gjithashtu popullarizoi Mbrojtjen Keres (1.d4 e6 2.c4 Bb4+) dhe një sistem në anën e zezë të Hapjes Angleze që ekzekuton 1.c4 e5 2.Nc3 Nf6 3.g3 c6.

Keres fitoi turne të klasit të lartë nga mesi i viteve 1930 deri në mesin e viteve 1970, një hapësirë ​​prej 40 vjetësh, dhe fitoi ngjarje të mëdha në Evropën Perëndimore, Evropën Lindore, Bashkimin Sovjetik, Amerikën e Jugut dhe Amerikën e Veriut. Botvinnik, nga ana tjetër, nuk konkurroi kurrë në Amerikë gjatë karrierës së tij.

Rivali i tij Samuel Reshevsky tha se Keres nuk arriti të bëhej kampion bote sepse i mungonte një instinkt vrasës dhe "ishte një person shumë i butë për të dhënë gjithçka për të mposhtur kundërshtarët e tij. Ai mori gjithçka, përfshirë shahun, filozofikisht. Keres është një nga njerëzit më të këndshëm që kam pasur ndonjëherë kënaqësinë të takohem. Me buzëqeshjen e tij miqësore dhe të sinqertë, ai bën miq lehtësisht. Ai është i sjellshëm. Po, ai e do shahun, por të qenit njeri është konsiderata e tij e parë. Përveç shahut, Keres ishte i interesuar për tenis, ping-pong, [[Noti (sport)|not}} dhe bridge".

Lojëra të shquara

• Keres vs. Alexander Alekhine, Margate 1937, Ruy Lopez, Mbrojtja Moderne Steinitz (C71), 1–0. Këtu Keres mposhti Alekhine tashmë në 15 lëvizjet e para. Loja kurorëzohet nga dy kombinime të vogla.
• Keres vs. José Raúl Capablanca, AVRO Amsterdam 1938, Mbrojtja Franceze, Variacioni Tarrasch (C09), 1–0. Kërcimet pothuajse të paparashikueshme të kalorësit të bardhë shkatërrojnë ngadalë pozicionin e Zi. Një lojë e bukur taktike.
• Max Euwe vs. Keres, Amsterdam 1940 (ndeshje), Mbrojtja Indiane e Mbretëreshës, Linja kryesore e vjetër (E19), 0–1. Ziu zbulon një sërë lëvizjesh surprizë taktike të shkëlqyera, duke përfunduar në mënyrë elegante ndaj ish-kampionit të botës.
• Keres vs. Jaroslav Šajtar, Amsterdam 1954 (ol), Mbrojtja Siçiliane, Variacioni Najdorf (B94), 1–0. Një sakrificë tipike siçiliane në e6 çon në dorëheqje të shpejtë.
• Keres vs. Mikhail Botvinnik, Moscow 1956 (Alekhine Memorial), Mbrojtja Siçiliane, Variacioni Klasik, Sulmi Richter–Rauzer (B63), 1–0. Keres pati një rezultat minus ndaj Botvinnikut, por këtu mposht kampionin e botës në stil pozicional bindës.
• Keres vs. Edgar Walther, Tel Aviv 1964, Mbrojtja Indiane e Mbretit, Variacioni Petrosian, Variacioni Keres (E93), 1–0. Loja në të cilën Keres prezantoi një plan të ri kundër Indianit të Mbretit: Bg5, h4, Nh2 dhe një sakrificë në g4.

Lidhje të jashtme

• Paul Keres profili dhe lojërat në Chessgames.com
• Kartëmonedhat estoneze
• 24 nëntor 2015, FIDE, 2016 - Year of Paul Keres 2016 - Year of Paul Keres Arkivuar 2016-03-04 tek Wayback Machine, fide.com