Pleurad Xhafa

Pleurad Xhafa (lindur në 1984 në Lushnjë) është një artist, regjisor filmi-dokumentar dhe aktivist që jeton dhe punon në Tiranë. Xhafa zhvillon projekte që shqyrtojnë efektet e prodhuara nga eksperimentet politike neoliberale.

Puna e tij kërkimore dhe kritike rezulton nga një praktikë post-konceptuale që vepron mbi një bazë dokumentare për të raportuar më pas – vizualisht dhe politikisht – mbi kulturën e kohës sonë.^{[nevojitet citimi]} Xhafa është një nga themeluesit e DebatikCenter of Contemporary Art dhe është anëtar Manifesto (art collective).^{[nevojitet citimi]}

Arsimimi dhe eksperienca profesionale

Në vitin 1997, Xhafa, si shumë të tjerë të brezit të tij, përjetoi shembjen e skemave piramidale^[1], e cila çoi në trazira civile të dhunshme, që nisën në Lushnjë.^{[nevojitet citimi]} Në vitin 1998, gjatë fazës së hershme të terapisë së shokut^[2] në vend, ai u transferua në Tiranë për të studiuar tek Liceu Artistik Jordan Misja.^{[nevojitet citimi]} Më pas, në vitin 2002, ai u largua për të studiuar në Itali në Accademia di Belle Arti di Bologna, ku u diplomua në MPJ.^{[nevojitet citimi]} Në vitin 2009, ndërsa kthehej nga Italia në Shqipëri, Xhafa së bashku me kolegun e tij Sokol Peçi krijuan veprën Dejavu & Paranoia^[3]. Ata ndërtuan me baltë kokën e ekonomistit të çmimit Nobel Milton Friedman gjatë një udhëtimi me tren^[4] nga Bologna në Bari dhe më pas në një anije nga Bari në Durrës. Ashtu si Wisborg në Nosferatu e Murnaut, imazhi i Friedman mbërrin përfundimisht si një spektër i zymtë në brigjet e Shqipërisë.

Tireless Worker, 2013

Nga viti 2009 deri në vitin 2011, Xhafa ka dokumentuar jetën e punëtorit Haxhi Xhihani. Filmi i Xhafës, Punëtori i palodhur, 2013^[5], eksploron jetën e përditshme dhe kushtet e punës së Xhihanit dhe kolegëve të tij punëtorë në ish-fabrikën bunker Josif Pashko në Tiranë. Filmi thekson marrëdhëniet^[6] ekonomike shfrytëzuese në Shqipërinë postsocialiste. Punëtori i lodhshëm është prodhuar nga artisti dhe Qendra Debatik e Artit Bashkëkohor.

Negative I–II–III–IV, 2015

Në vitin 2015, Xhafa prodhoi Negativin^[7] I–II–III–IV. Ai mori suva të katër pllakave prej bronzi që ishin projektuar nga firma belge e arkitekturës 51N4E në vendin ku katër protestues ishin qëlluar gjatë demonstratave të opozitës shqiptare 2011. Negativët "janë tregues të një mohimi: një mohim i drejtësisë, një mohim i transparencës, një mohim i llogaridhënies dhe një mohim i përgjegjësisë"^[8].

Çeta, 2016

Xhafa ka qenë pjesë e kolektivit Çeta^[9] (2016–2017). Gjatë ekzistencës së saj, Çeta prodhoi disa vepra të motivuara politikisht që trajtojnë partneritetet publiko-privat në Shqipëri, padrejtësinë sociale dhe vdekjen ende të pazbardhur të viktimës së punës së fëmijëve Ardit Gjoklaj^[10].

Each Strike Leads To The Next, 2021

Në shtator 2021, për katër ditë radhazi, Xhafa, në bashkëpunim me Blerta Hocia, Diana Malaj dhe Ergin Zaloshnja, realizuan performancën Secila grevë çon në tjetrën^[11], 2021. Çdo ditë në orën 5 të mëngjesit artistët ndalonin në pika të ndryshme. të shtegut malor për në miniera e Bulqizës për t'u lexuar minatorëve histori të grevave të suksesshme mbarëbotërore të të gjitha kohërave. Këto histori u shtypën në mbështjellëset e dinamitit.

Irreconcilability as an Act of Love, 2022

Papajtueshmëria si akt dashurie^[12] (2022), është ekspozita e parë vetjake e Pleurad Xhafës, e kuruar nga Raino Isto. Ekspozita u zhvillua në Qendra për Art Bashkëkohor Zeta dhe ishte një koleksion i punimeve të Xhafës gjatë periudhës (2009 - 2022).

Aktivizëm

Xhafa ishte një nga artistët që protestoi hapur kundër vendimit të qeverisë shqiptare për shembjen e Teatrit Kombëtar të Shqipërisë, duke pushtuar teatrin për dy vite radhazi. Më 17 maj 2020, natën e fundit të karantinës pandemike COVID-19, Xhafa u arrestua brenda teatrit. Gjatë përplasjes me policinë, Xhafa ka marrë një dëmtim të rëndë^[13] në këmbën e djathtë^[14]. Xhafa akuzohej^[15] për rezistencë ndaj policisë, grumbullim të paligjshëm dhe thyerje të karantinës. Pas ekspertizës mjeko-ligjore, policia ka hequr dy akuza, duke zbatuar vetëm një gjobë për thyerje të karantinës.

Censura dhe Shkatërrimi

Disa nga veprat e Xhafës i janë nënshtruar censurës dhe shkatërrimit. Tre prej tyre nuk ekzistojnë më.

A Monument to Failure, 2016

Në janar 2016, Xhafa vendosi një pllakë të vogël përkujtimore në përkujtim të viktimave të Shpërthimeve të Gërdecit në një trung peme në bulevardin qendror^[16] në Tiranë, përballë Ndërtesës së Presidencës, Tiranë. Disa javë më vonë, në vazhdën e fushatës, Mbillni një Pemë, kryetari i Bashkisë së Tiranës Erion Veliaj shkuli^[17] personalisht trungun dhe mbolli një pemë të re^[18] në vend, duke postuar një foto të aksionit në rrjetet e tij sociale. Nuk u përmend asnjë përmendore apo viktima të Gërdecit.

Untitled, 2017

Në nëntor 2017, Xhafa ka gdhendur^[19] emrin e viktimës së punës së fëmijëve Ardit_Gjoklaj në një nga pllakat e gurit^[20] të Sheshit Skënderbej të ri, projektuar nga 51N4E dhe Anri Sala. Ndërhyrja kaloi pa u vënë re për disa ditë. Megjithatë, sapo autoritetet e morën parasysh këtë, mbishkrimi u hoq^[21].

200 million euros, 2020

Në mars 2020, Xhafa printoi 200 milionë euro^[22] kartëmonedha 500 euro. Këto shënime mbroheshin nga një kub xhami, i cili u vendos si vepër e përhershme arti në skenën e Teatrit Kombëtar. Shuma “200 milionë euro”^[23] përmendet vazhdimisht ^[24] në lidhje me raste të ndryshme korrupsioni që kanë ndodhur ose po ndodhin në Shqipëri. Gjithashtu, kompania private e ndërtimit Fusha Shpk do të përfitonte 200 milionë euro nga ndërtimi i gjashtë kullave në pronën e dikurshme publike. Vepra e Xhafës, 200 milionë euro, u shkatërrua kur teatri u rrafshua përtokë. ^[25]

Çmimet

Ardhje Award, 2014 ^[26]

Referimet

[1] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Pyramid_schemes_in_Albania

[2] ttps://www.dissentmagazine.org/online_articles/pyramids-everywhere/

[3] ttps://www.berlinbiennale.de/en/personen/969/pleurad-xhafa-sokol-pei

[4] ttps://www.frieze.com/article/raw-and-cooked

[5] ttps://www.art-action.org/site/en/cat/_search.php?c_type=c_film&c_country=Albanie&c_ryear=c_all

[6] ttps://afterart.org/2020/01/06/contemporary-art-in-and-public-space-an-interview-with-pleurad-xhafa-archival-recoveries/

[7] ttps://www.academia.edu/44279689/Monumentality_Counter_monumentality_and_Political_Authority_in_Post_socialist_Albania

[8] ttps://departmentofeagles.org/sculpture/

[9] ttps://artmargins.com/the-politics-of-street-art-in-albania/

[10] ttps://exit.al/en/ardit-gjoklajs-death-continues-to-haunt-veliaj/

[11] ttps://qendrazeta.com/2021/11/06/each-strike-leads-to-the-next-blerta-hocia-diana-malaj-pleurad-xhafa-ergin-zaloshnja/

[12] ttps://qendrazeta.com/2022/03/31/pleurad-xhafa-irreconcilability-as-an-act-of-love/

[13] ttps://shqiptarja.com/lajm/mbi-20-artiste-dhe-politikane-te-shoqeruar-mes-tyre-kryemadhi-rama-po-hap-varrin-e-tij-te-themelet-e-teatrit-e-ka-fundin

[14] ttps://www.panorama.com.al/teatri-nga-rama-te-veliaj-te-denoncuar-pedagogu-ervin-goci-flet-per-rolin-e-drejtesise/

[15] ttps://artmargins.com/one-on-one-pleurad-xhafa-200-million-euro-2020/

[16] ttps://www.buuuuuuuuu.org/2016/02/buuuuuuuuu-curated-by-lorenzo-balbi.html

[17] ttps://www.berfrois.com/2016/06/vincent-w-j-van-gerven-oei-great-appropriation/

[18] ttps://afterart.org/2020/01/06/contemporary-art-in-and-public-space-an-interview-with-pleurad-xhafa-archival-recoveries/

[19] ttps://debatikcenter.net/strikes/Untitled

[20] ttps://www.cambridge.org/core/journals/international-labor-and-working-class-history/article/abs/representing-the-worker-in-postsocialist-public-space-art-and-politics-under-neoliberalism/947DB9FA1051726FC91C8F94B2B00864

[21] ttps://www.academia.edu/44279689/Monumentality_Counter_monumentality_and_Political_Authority_in_Post_socialist_Albania

[22] ttps://debatikcenter.net/black_sun_projects/200-million-euros

[23] ttps://artmargins.com/one-on-one-pleurad-xhafa-200-million-euro-2020/

[24] ttps://www.politika.io/en/article/monument-of-culture-protected-by-the-people-destruction-resistance-and-counterheritage-in

[25] ttp://www.forumartecontemporanea.it/focus-1-friday-17th-two-months-without-teatri-komba-tar

[26] ttps://qendrazeta.com/sq/2014/10/01/cmimi-ardhje-2014-2/

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]