Pogromi (rusisht: погро́м) është një trazirë e dhunshme e nxitur me qëllim të masakrës ose dëbimit të një grupi etnik ose fetar, veçanërisht hebrenjëve. Termi hyri në gjuhën angleze nga rusishtja për të përshkruar sulmet e shekullit të 19-të dhe të 20-të ndaj hebrenjve në Perandorinë Ruse (kryesisht brenda Pale of Settlement). Sulme të ngjashme kundër hebrenjëve që ndodhën gjithashtu në kohë dhe vende të tjera në mënyrë retrospektive u bënë të njohura si pogrome. Ndonjëherë fjala përdoret për të përshkruar sulmet purgative të sanksionuara publikisht kundër grupeve johebreje. Karakteristikat e një pogromi ndryshojnë shumë, në varësi të incidentit specifik, ndonjëherë duke çuar ose duke kulmuar në masakra.

Trazirat e Hep-Hep në Würzburg, 1819. Në të majtë, dy gra fshatare po sulmojnë një hebre me pirun dhe fshesë. Në të djathtë, një burrë i veshur me syze, bisht dhe një jelek me gjashtë butona, "ndoshta një farmacist ose një mësues shkolle", mban për fyt një hebre dhe është gati ta shtrëngojë me shkop. Shtëpitë po plaçkiten. Një gravurë bashkëkohore nga Johann Michael Voltz.

Pogromet e rëndësishme në Perandorinë Ruse përfshinin pogromet e Odesës, pogromin e Varshavës (1881), pogromin e Kishinevit (1903), pogromin e Kievit (1905) dhe pogromin e Białystok (1906). Pas rënies së Perandorisë Ruse në 1917, disa masakër ndodhën në mes të betejave për pushtet në Evropën Lindore, duke përfshirë pogromin Lwów (1918) dhe Pogromin e Kievit (1919).

Pogromi më i rëndësishëm që ndodhi në Gjermaninë naziste ishte Kristallnacht i vitit 1938. Të paktën 91 hebrenjë u vranë, 30.000 të tjerë u arrestuan dhe më pas u burgosën në kampe përqendrimi, 1.000 sinagoga u dogjën dhe mbi 7.000 biznese hebreje u shkatërruan ose u dëmtuan. Pogromet famëkeqe të Luftës së Dytë Botërore përfshinin atë të Farhudit të vitit 1941 në Irak, pogromin e korrikut 1941 në IasiRumani – në të cilin u vranë mbi 13.200 hebrenj – si dhe pogromi JedwabnePoloninë e pushtuar nga Gjermania. Pogromet e pas Luftës së Dytë Botërore përfshinin pogromin e Tripolit të vitit 1945, pogromin e Kielces të vitit 1946 dhe pogromin e Alepos të vitit 1947.

Shiko edhe

Redakto

Referime

Redakto