Historia: Dallime mes rishikimesh

E veçanta e shqiptarëve, është se po përballet sot me dy lloj integrimesh, me atë mbarëshqiptar, si komb i vonuar në histori e kërkesë e kohës, dhe me atë evropian. Kuvendi shpreh bindjen dhe vullnetin politik që integrimi, më parë i shqiptarëve në vetvete dhe hyrja, mandej, në Bashkimin Evropian,- në këtë dukuri të re të organizimit të zgjedhur prej Kontinentit plak në erën e demokracisë, – të trajtohen si dy proçese të lidhura, komplementare, si pjesë me të tërën, ku çdo komb të jetë si një gur në mozaikun e Kombeve të Bashkuara Evropiane. Faktikisht Kontinenti ynë po bën realitet atë që kish profetizuar dhe theksuar një francez i madh që në shekullin e XIX, se: “Ju, gjithë kombet e kontinentit, pa zvenitur cilësitë tuaja të veçanta, individualitetin tuaj të lavdishëm, një ditë do të shkriheni në një njësi madhore e do të përbëni së toku vëllazërimin evropian” (Viktor Hygo). Identitetin tonë kombëtar të spikatur, të farkëtuar e selitur në tërë rrjedhën spontane e atë të ndërgjegjësuar të jetës së hershme, prej pellazgëve, në një histori njerkë, me politika fqinjësh të dominuara prej instiktesh e ligjesh të xhunglës, atë mbijetesë imunitare gjenetiko-biologjike, antropologjike, etno-psiko-kulturore, ato virtyte shembullore e potencial intelektual, na obligojnë t’i rikuperojmë e t’i konsolidojmë më tej, me maturi dhe sens demokratik, në këtë rrjedhë objektive të re dhe logjikë të hekurt të jetës shoqërore. Pasaporta kombëtare e shteteve që inicuan Bashkimin Evropian ka qenë e pacënuar. Ashtu dhe e atyre që u pranuan më vonë, e të gjithë komb-shteteve që do të anëtarësohen në të ardhmen. Vënia në vend e historisë dhe traditave të etnisë dhe të kombit shqiptar, dhunshëm të grabitura, të falsifikuara apo të fshehura, si dhe fshirja e pluhurit të insinuatave dashakeqe ndaj shqiptarëve (përfshi dhe atë më të shpifurën, – “rrezikun e fondamentalizmit dhe terrorizmit islamik” që ardhka, gjoja, prej kombit shqiptar), është nevojë dhe kontribut edhe për vetë historinë dhe mozaikun e identitetit të kontinentit.Bota na u shfaq më e ashpër se malet ku kishim ngritur folenë e jetës. Edhe historia e re e Botës, përsëri do të na duket më e ashpër se malet tona, që kurrësesi nuk mund të tjetërsohen me ato pasaporta që nesër do të na i firmosë Evropa.Zgjidhja e drejtë, e plotë e përfundimtare e çështjes shqiptare, dhënia fund e mbajtjes së trojeve shqiptare si posedim kolonial, gur shahu, monedhë tregu, mollë sherri, rrufe-pritëse, “fuçi baroti” e “kuti Pandore”, bëhet në marrëveshje dhe mirëkuptim me faktorin ndërkombëtar, me gjeopolitika që synojnë ta shndërrojnë kombin shqiptar në një faktor barazpeshues, ekuilibrues e stabilizues në rajon e më gjerë dhe jo të konceptohet ky “bashkim” si i ezaurueshëm prej proçeseve mega-integruese. Evropën aty e kemi, është e jona prej shumë shekujsh. Përfshirja brenda Bashkimit Evropian pak më me vonesë, por me identitet e dinjitet, është e rëndësishme dhe në të mirën e përgjithshme.Dihet se dramat dhe traumat që përbëjnë “çështjen shqiptare” në Ballkan, janë pasojë e drejtpërdrejtë të atij kornizimi të çështjes, që kanë imponuar Fuqitë e Mëdha. Po edhe më tej, vullneti politik dhe vendimet e ndërkombëtarëve, nuk janë gjithnjë adekuate me aspiratat, interesat dhe problemet jetike të Kombit Shqiptar, se ish Fuqitë e Mëdha, që i shkaktuan padrejtësinë e madhe Kombit Shqiptar prej Paqes së Shën Stefanit (1878) e këtej, jo vetëm reflektojnë me vështirësi, por sot i përmbahen linjës më komode për ta, – asaj të përfshirjes së Ballkanit Perëndimor në BE, ku vetvetiu do të rezultoka e zgjidhur edhe çështja shqiptare. Është linjë e lidhjes së shkurtër dhe e arnuar dobët. Që nuk do të ndodh ndonjë ndryshim në fatet dhe statusin e kombit shqiptar me variantin e hyrjes në BE pjesë-pjesë, këtë e dëshmon mirë një nga segmentet e saj – Çështja e Çamërisë nën Greqinë fqinje, e cila ka dekada që është efektive e BE-së, por këtë Çështje, gati e injoron, e shpall inekzistent. Është edhe vetë shteti shqiptar që nuk e ka vënë shumë ujin në zjarr për këtë çështje. Politika greke i mëshon idesë së homogjenitetit etnik në shtetin e vet, (me ortodoksizmin si kriter dhe tregues kryesor të identitetit), nuk do t’ia dijë për etnitetet e pakicat kombëtare të tjera. Po edhe Brukseli sikur është pajtuar me qëndrimet e Greqisë, e cila, edhe pse vetë është brenda e pret anëtarësimin edhe të fqinjëve, vazhdon të mbajë gjallë lakmi e pretendime të caktuara. Atëherë janë strategjia dhe taktikat politiko-diplomatike shqiptare ato që duhet të kenë si bosht qëndror dhe të afishuar e lakuar qartë aspektin kombëtar, zgjidhjen parimore të çështjes shqiptare. Gjithnjë është e pamjaftueshme mbështetja e shpresave të realizimit të të drejtave të shqiptarëve vetëm, apo dhe kryesisht tek vullnetet politike të ndërkombëtarëve, aq më pak të fqinjëve. Kuvendi e shtron si imperative, të pranojmë, më parë veten tonë të strukturuar, siç na takon historikisht, mandej të përfshihemi edhe në strukturat euro-atlantike; të bashkëpunojmë mirë midis vëllezërve të një gjaku e gjuhe, mandej të integrohemi edhe me fqinjët e rajonit dhe të Evropës; të krijojmë qytetarinë tonë, që të zëmë në shoqërinë e hapur globaliste vendin që meritojmë. Të ndarë, nuk mund të ecim, si të jemi të bashkuar; kur na mungon vitaliteti dhe qëndresa e përbashkët, mund të mposhtemi e të asimilohemi lehtë; të mos kënaqemi me atë që kemi, por të kërkojmë atë që na takon. Moszgjidhja e plotë e përfundimtare e “Çështjes shqiptare”, lënia e saj “hiq e mos këput”, ka çuar në tre luftëra çlirimtare (në Kosovë, në Luginën e Preshevës dhe atë të Vardarit) si dhe në praninë e një organizmi me emrin “Fronti për Bashkimin Kombëtar Shqiptar”, bashkë me krahun e vet të armatosur, AKSH, i cili pretendon dhe insiston për realizimin e bashkimit kombëtar të shqiptarëve, duan apo nuk duan fqinjët pushtues kolonizatorë, e mbështet apo nuk e mbështet këtë kërkesë bashkësia ndërkombëtare. Edhe vetëm këto dukuri e fakte dëshmojnë, të paktën, se zgjidhja politike, me mjete demokratike mbetet imperative dhe emergjente.Si pjesë e natyrshme gjeografike, historike, kulturoro-shpirtërore e kontinentit të Evropës, e cila synon të jetë model i lirisë, demokracisë e prosperitetit, të mos pajtohemi më tej me eksperimente politiko-diplomatike, me lëshime, taktika e pazarllëqe, me zjarrëfikje e arnime politike në Ballkan, të cilat kanë qenë parimi i së kaluarës. Kjo vlen për dinjitetin e Evropës dhe tonin. Është koha të bëhemi pjestarë aktivë në lëvizjen e përgjithshme për liri, drejtësi, barazi e humanizëm, atribute jetike këto, të cilat kaq rëndë janë manipuluar në të kaluarën, për të cilat kaq keq jami dhunuar e mashtruar. Rendi historik e juridik tradicional nuk është tabu, ai mund dhe duhet të shembet pikërisht sepse është ngritur padrejtësisht dhe është i padrejtë. Ai duhet vendosur e ndërtuar i tillë që të evitojë krizat etno-politike dhe çdo vatër zjarri.tar, si komb i vonuar në histori e kërkesë e kohës, dhe me atë evropian. Kuvendi shpreh bindjen dhe vullnetin politik që integrimi, më parë i shqiptarëve në vetvete dhe hyrja, mandej, në Bashkimin Evropian,- në këtë dukuri të re të organizimit të zgjedhur prej Kontinentit plak në erën e demokracisë, – të trajtohen si dy proçese të lidhura, komplementare, si pjesë me të tërën, ku çdo komb të jetë si një gur në mozaikun e Kombeve të Bashkuara Evropiane. Faktikisht Kontinenti ynë po bën realitet atë që kish profetizuar dhe theksuar një francez i madh që në shekullin e XIX, se: “Ju, gjithë kombet e kontinentit, pa zvenitur cilësitë tuaja të veçanta, individualitetin tuaj të lavdishëm, një ditë do të shkriheni në një njësi madhore e do të përbëni së toku vëllazërimin evropian” (Viktor Hygo). Identitetin tonë kombëtar të spikatur, të farkëtuar e selitur në tërë rrjedhën spontane e atë të ndërgjegjësuar të jetës së hershme, prej pellazgëve, në një histori njerkë, me politika fqinjësh të dominuara prej instiktesh e ligjesh të xhunglës, atë mbijetesë imunitare gjenetiko-biologjike, antropologjike, etno-psiko-kulturore, ato virtyte shembullore e potencial intelektual, na obligojnë t’i rikuperojmë e t’i konsolidojmë më tej, me maturi dhe sens demokratik, në këtë rrjedhë objektive të re dhe logjikë të hekurt të jetës shoqërore. Pasaporta kombëtare e shteteve që inicuan Bashkimin Evropian ka qenë e pacënuar. Ashtu dhe e atyre që u pranuan më vonë, e të gjithë komb-shteteve që do të anëtarësohen në të ardhmen. Bota na u shfaq më e ashpër se malet ku kishim ngritur folenë e jetës. Edhe historia e re e Botës, përsëri do të na duket më e ashpër se malet tona, që kurrësesi nuk mund të tjetërsohen me ato pasaporta që nesër do të na i firmosë Evropa. Zgjidhja e drejtë, e plotë e përfundimtare e çështjes shqiptare, dhënia fund e mbajtjes së trojeve shqiptare si posedim kolonial, gur shahu, monedhë tregu, mollë sherri, rrufe-pritëse, “fuçi baroti” e “kuti Pandore”, bëhet në marrëveshje dhe mirëkuptim me faktorin ndërkombëtar, me gjeopolitika që synojnë ta shndërrojnë kombin shqiptar në një faktor barazpeshues, ekuilibrues e stabilizues në rajon e më gjerë dhe jo të konceptohet ky “bashkim” si i ezaurueshëm prej proçeseve mega-integruese. Evropën aty e kemi, është e jona prej shumë shekujsh. Përfshirja brenda Bashkimit Evropian pak më me vonesë, por me identitet e dinjitet, është e rëndësishme dhe në të mirën e përgjithshme. Dihet se dramat dhe traumat që përbëjnë “çështjen shqiptare” në Ballkan, janë pasojë e drejtpërdrejtë të atij kornizimi të çështjes, që kanë imponuar Fuqitë e Mëdha. Po edhe më tej, vullneti politik dhe vendimet e ndërkombëtarëve, nuk janë gjithnjë adekuate me aspiratat, interesat dhe problemet jetike të Kombit Shqiptar, se ish Fuqitë e Mëdha, që i shkaktuan padrejtësinë e madhe Kombit Shqiptar prej Paqes së Shën Stefanit (1878) e këtej, jo vetëm reflektojnë me vështirësi, por sot i përmbahen linjës më komode për ta, – asaj të përfshirjes së Ballkanit Perëndimor në BE, ku vetvetiu do të rezultoka e zgjidhur edhe çështja shqiptare. Është linjë e lidhjes së shkurtër dhe e arnuar dobët.Që nuk do të ndodh ndonjë ndryshim në fatet dhe statusin e kombit shqiptar me variantin e hyrjes në BE pjesë-pjesë, këtë e dëshmon mirë një nga segmentet e saj – Çështja e Çamërisë nën Greqinë fqinje, e cila ka dekada që është efektive e BE-së, por këtë Çështje, gati e injoron, e shpall inekzistent. Është edhe vetë shteti shqiptar që nuk e ka vënë shumë ujin në zjarr për këtë çështje. Politika greke i mëshon idesë së homogjenitetit etnik në shtetin e vet, (me ortodoksizmin si kriter dhe tregues kryesor të identitetit), nuk do t’ia dijë për etnitetet e pakicat kombëtare të tjera. Po edhe Brukseli sikur është pajtuar me qëndrimet e Greqisë, e cila, edhe pse vetë është brenda e pret anëtarësimin edhe të fqinjëve, vazhdon të mbajë gjallë lakmi e pretendime të caktuara. Atëherë janë strategjia dhe taktikat politiko-diplomatike shqiptare ato që duhet të kenë si bosht qëndror dhe të afishuar e lakuar qartë aspektin kombëtar, zgjidhjen parimore të çështjes shqiptare. Gjithnjë është e pamjaftueshme mbështetja e shpresave të realizimit të të drejtave të shqiptarëve vetëm, apo dhe kryesisht tek vullnetet politike të ndërkombëtarëve, aq më pak të fqinjëve. Kuvendi e shtron si imperative, të pranojmë, më parë veten tonë të strukturuar, siç na takon historikisht, mandej të përfshihemi edhe në strukturat euro-atlantike; të bashkëpunojmë mirë midis vëllezërve të një gjaku e gjuhe, mandej të integrohemi edhe me fqinjët e rajonit dhe të Evropës; të krijojmë qytetarinë tonë, që të zëmë në shoqërinë e hapur globaliste vendin që meritojmë. Të ndarë, nuk mund të ecim, si të jemi të bashkuar; kur na mungon vitaliteti dhe qëndresa e përbashkët, mund të mposhtemi e të asimilohemi lehtë; të mos kënaqemi me atë që kemi, por të kërkojmë atë që na takon. Si pjesë e natyrshme gjeografike, historike, kulturoro-shpirtërore e kontinentit të Evropës, e cila synon të jetë model i lirisë, demokracisë e prosperitetit, të mos pajtohemi më tej me eksperimente politiko-diplomatike, me lëshime, taktika e pazarllëqe, me zjarrëfikje e arnime politike në Ballkan, të cilat kanë qenë parimi i së kaluarës. Kjo vlen për dinjitetin e Evropës dhe tonin. Është koha të bëhemi pjestarë aktivë në lëvizjen e përgjithshme për liri, drejtësi, barazi e humanizëm, atribute jetike këto, të cilat kaq rëndë janë manipuluar në të kaluarën, për të cilat kaq keq jami dhunuar e mashtruar. Rendi historik e juridik tradicional nuk është tabu, ai mund dhe duhet të shembet pikërisht sepse është ngritur padrejtësisht dhe është i padrejtë. Ai duhet vendosur e ndërtuar i tillë që të evitojë krizat etno-politike dhe çdo vatër zjarri.

* Historia parahistorike

* Historia antike

* Historia moderne

* Historia bashkëkohore

Historia (nga ἱστορία greke - historia, do të thotë "hetim, njohuritë e përfituara nga hetimi" është studimi i fundit të njeriut. Dijetarët që shkruajnë për historinë quhen historianë. Kjo është një fushë e hulumtimit që përdor një tregim për të shqyrtuar dhe analizuar sekuencën e ngjarjeve, dhe ajo shpesh përpjekje për të hetuar objektivisht modelet e shkakut dhe efektit që përcaktojnë ngjarjet.debat Historianët historinë dhe natyrën e saj dobia. Kjo përfshin diskutimin e studimit të disiplinës si një fund në vetvete dhe si një mënyrë për të siguruar "perspektivë" në problemet e pranishme.histori të përbashkët për një kulturë të veçantë, por nuk mbështetet nga burime të jashtme (të tilla si legjendat që rrethojnë King Arthur) zakonisht janë të klasifikuara si të trashëgimisë kulturore në vend se "hetimi ndershëm" nevojiten disiplinës së historisë.Ngjarjet e fundit para për të regjistruar me shkrim janë konsideruar parahistorinë.

 

[[Kategoria:Histori]]

 

[[af:Geskiedenis]]

[[am:ታሪክ]]

[[ang:Stǣr]]

[[ar:تاريخ]]

[[as:বুৰঞ্জী]]

[[ast:Hestoria]]

[[ay:Nayra sarnaqawi]]

[[az:Tarix]]

[[ba:Тарих]]

[[be:Гісторыя]]

[[be-x-old:Гісторыя]]

[[bo:ལོ་རྒྱུས།]]

[[bs:Historija]]

[[ca:Història]]

[[ceb:Kasaysayan]]

[[co:Storia]]

[[cy:Hanes]]

[[da:Historie]]

[[de:Geschichte]]

[[el:Ιστορία]]

[[eml:Stòria]]

[[en:History]]

[[eo:Historio]]

[[eu:Historia]]

[[fa:تاریخ]]

[[fo:Søga]]

[[fr:Histoire]]

[[fur:Storie]]

[[ga:Stair]]

[[gd:Eachdraidh]]

[[gl:Historia]]

[[gu:ઈતિહાસ]]

[[hak:Li̍t-sṳ́]]

[[hi:इतिहास]]

[[hr:Povijest]]

[[id:Sejarah]]

[[ie:Historie]]

[[is:Saga]]

[[it:Storia]]

[[jv:Sajarah]]

[[ka:ისტორია]]

[[kk:Тарих]]

[[ky:Тарых]]

[[lad:Istoria]]

[[lb:Geschicht]]

[[lij:Stöia]]

[[lmo:Stòria]]

[[mk:Историја]]

[[ml:ചരിത്രം]]

[[mr:इतिहास]]

[[ms:Sejarah]]

[[mwl:Stória]]

[[my:သမိုင်း]]

[[nah:Huēhuehcāyōmatiliztli]]

[[nds-nl:Geschiedenis]]

[[ne:इतिहास]]

[[new:इतिहास]]

[[no:Historie]]

[[nrm:Histouère]]

[[oc:Istòria]]

[[pa:ਇਤਿਹਾਸ]]

[[pap:Historia]]

[[pcd:Histoère]]

[[pfl:Gschichd]]

[[pl:Historia]]

[[pnt:Ιστορία]]

[[pt:História]]

[[ro:Istorie]]

[[rue:Історія]]

[[sah:История]]

[[sc:Istòria]]

[[sco:History]]

[[simple:History]]

[[sk:Dejiny]]

[[sl:Zgodovina]]

[[so:Taariikh]]

[[sr:Историја]]

[[su:Sajarah]]

[[sv:Historia]]

[[ta:வரலாறு]]

[[te:చరిత్ర]]

[[th:ประวัติศาสตร์]]

[[tk:Taryh]]

[[uk:Історія]]

[[ur:تاریخ]]

[[vec:Istoria]]

[[vi:Lịch sử]]

[[vo:Jenav]]

[[war:Kasaysayan]]

[[wo:Taariix]]

[[yi:היסטאריע]]

[[yo:Ìtàn]]

[[zea:Geschiedenisse]]

[[zh:历史]]