Wikipedia

Alan Turing: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
v r2.7.2+) (roboti shtoj: ilo:Alan Turing
No edit summary
Rreshti 1:
[[Skeda:Alan Turing Memorial Closer.jpg|parapamje|right|Alan Turing]]
'''Alan Mathison Turing''' [ˈælən ˈmæθɪsən ˈtjʊəɹɪŋ] ([[23 Qershor]] [[1912]] në [[London]] ; † [[7 Qershor]] [[1954]] Wilmslow, Cheshire) ishte një [[Matematikë|matematikan]], [[Logjika Matematikore|logjikant]] dhe [[Kriptografia|kriptograf]] [[anglez]].▼
 
▲'''Alan Mathison Turing''' [ˈælən ˈmæθɪsən ˈtjʊəɹɪŋ] ([[23 Qershor]] [[1912]] në [[London]] ; † [[7 Qershor]] [[1954]] Wilmslow, Cheshire) ishte një [[Matematikë|matematikan]], [[Logjika Matematikore|logjikant]], dhe [[Kriptografia|kriptograf]] [[anglezbritanik]]. Ai pati shumë ndikim në zhvillimin e shkencës kompjuterike, duke formalizuar konceptet e "algoritmit" dhe "kompjutimit" me makinën Turing, e cili mund të konsiderohet si modeli i kompjuterit me përdorim të përgjithshëm. Turing konsiderohet gjerësisht të jetë babai i shkencave kompjuterike dhe inteligjencës artificiale.
Turing shpesh konsiderohet si babai i shkencës kompjuterike moderne. Në [[1936]], Turing formuloi një formalizëm te koncepteve te [[algoritmeve]] dhe kompjuetshmerise nëpërmjet [[Turing machine]] (TM). Po aty, Turing formuloi versionin ‘‘Turing’’ te tezës Church-Turing, që thotë se çdo model kompjuterik ose është ekuivalent, ose një nënbashkësi e mundësive, te një TM. Me testin Turing, ai dha një kontribut te rensishëm (dhe deri diku ngacmues) në debatin mbi inteligjencën artificiale : nëse është e mundur që një makine te jete e ndërgjegjshme dhe te mendoje. Me vone Turing punoi te National Physical Laboratory ku krijoi një nga dizenjot e pare te një kompjuteri, megjithëse plani asnjëherë nuk u realizua në praktike. Në 1948 u transferua te University of Manchester ku punoi për zhvillimin e Manchester Mark I, një nga kompjutrat e pare që po zhvillohezhin.
 
GjateGjatë [[LuftaLuftës esë Dytë Botërore|Luftës, seTuring Dytepunoi Botërore]]në TuringShkollën punoie Qeverisë për Kode dhe Shifra tenë BletchleyBleçli ParkParkë, qendra britanikee Britanisë për zbërthiminthyerje etë kodit,kodeve dhesekrete. përPër një njëfarëkohë koheai ishte shefkreu i Hut 8, seksionitseksioni qëpërgjegjës kripto-analizontepër shkëmbimetkriptoanalizimin e flotës detare gjermane. Ai hamendësoihartoi një numër teknikashtë teknikave për tetë zbërthyerthyer shifrat gjermane, duke përfshirë metodën bombe, një makinë elektromekanike që mund të gjente konfigurimet e makinës Enigma.
 
Turing formuloi versionin ''Turing'' të tezës Çurch-Turing, që thotë se çdo model kompjuterik ose është ekuivalent, ose një nënbashkësi e mundësive të një makiken Turing. Me testin Turing, ai dha një kontribut te rëndësishëm (dhe deri diku ngacmues) në debatin mbi inteligjencën artificiale: nëse është e mundur që një makinë të jetë e ndërgjegjshme dhe të mendojë.
 
Pas luftës, ai punoi në Laboratorin Kombëtar të Fizikës, ku krijoi një nga dizajnet e para për programin e parë kompjuterik të ruajtur në memorie - Ace-in. Në vitin 1948 Turing iu bashkua Laboratorit të Kompjutimit të Maks Njumanit në Universitetin e Mançesterit, ku ndihmoi në zhvillimin e kompjuterëve Mançester dhe fitoi interesim në biologjinë matematike. Ai shkroi një studim mbi bazën kimike të morfogjenezës, dhe parashikoi reaksionet kimike osciluese të tilla si reaksionet Belousov-Zhabotinsky, të cilat janë vëzhguar për herë të parë në vitet e 60-ta.
 
Homoseksualiteti i Turingut rezultoi në një ndjekje penale në vitin 1952, kur aktet homoseksuale ishin ende të jashtëligjshme në Mbretërinë e Bashkuar. Ai pranoi trajtim me hormone femërore (tredhje kimike) si një alternativë ndaj burgut.
 
Turing vdiq në vitin 1954, pak më shumë se dy javë para ditëlindjes së tij të 42-të, nga helmimi me cianid. Një hulumtim ka konstatuar se vdekja e tij ishte vetëvrasje; nëna e tij dhe disa të tjerë besonin se vdekja ishte aksidentale. Më 10 shtator 2009, pas një fushate në internet, kryeministri britanik Gordon Braun ka kërkuar ndjesë zyrtare publike në emër të qeverisë britanike për "mënyrën tmerrshme si ai u trajtua". Që nga maji i vitit 2012 një projekt-ligj është përpara Dhomës së Lordëve e cilat nëse miratohet do t'i jepte Turingut falje ligjore.
 
Turing vdiq pasi kafshoi një kokërr molle te lyer me cianid në 1954. Vdekja e tij konsiderohet një vetëvrasje.
 
== Lidhje të jashtme ==
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Alan_Turing"