Shqiptarët në Egjipt: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
vNo edit summary
v rregullim sintakse
Rreshti 33:
|footnotes =
}}
[[Shqiptarët|'''[[Shqiptarët]]''']] mërguan për herë të parë në [[Egjipti|Egjipt]] si ushtarë dhe mercenarë në gjysmën e dytë të shekullit 18, duke bënë emër dhe duke fituar respekt në luftën [[Osmanët|osmane]] për të dëbuar trupat franceze në vitet 1798–1801. [[Mehmet Ali Pasha]] (1769–1849) themeloi [[Dinastia e Mehmet Ali Pashës|dinastinë shqiptare të Egjiptit]], e cila zgjati deri në vitin 1952. Në shekullin 19 dhe fillimin e shekullit 20, shumë shqiptarë të tjerë u vendosën në Egjipt për arsye ekonomike dhe politike. Pas rënies së dinastisë, me Revulucionin egjiptian të vitit 1952, komuniteti shqiptar u zvogëlua dhe humbi ndikimin.
 
== Periudha e Mehmet Ali Pashës ==
Rreshti 39:
 
== Periudha e Rilindjes kombëtare ==
Mërgimi i shqiptarëve në Egjipt vazhdoi gjatë gjithë shekullit 19 dhe në tre dekadat e para të shekullit 20. Shqiptarët në Egjipt, me shoqëritë e tyre patriotike dhe veprimtaritë botuese, kanë luajtur një rol të rëndësishëm në [[Rilindja Kombëtare|Rilindjen kombëtare shqiptare]] në fund të shekullit 19.<ref name="Elsie1Elsie12">{{citation|page = 125-126|author = Robert Elsie|series = HISTORICAL DICTIONARIES OF EUROPE|volume = 75|title = Historical Dictionary of Albania|edition = 2|publisher = The Scarecrow Press, Inc.|isbn = 978-0-8108-6188-6}}</ref> Shoqëria e parë shqiptare në Egjipt u themelua në vitin 1875, dhe shumë të tjera pasuan. Me disa përjashtime, shumica e veprimtarëve ishin anëtarë të arsimuar të [[Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë|komunitetit ortodoks]] nga Shqipëria jugore, që bashkëjetonin në afërsi të komuniteteve greke. Disa prej tyre botuan artikuj në gazetat e komunitetit grek, shpesh duke polemizuar në lidhje me identitetin shqiptar.<ref>[http://www.chronosmag.eu/index.php/eskoulidas-the-albanian-greek-orthodox-intellectuals.html The Albanian Greek-Orthodox Intellectuals - Elias G. Skoulidas]</ref>
 
Figura nacionaliste dhe shkrimtarë siç janë [[Thimi Mitko]], [[Spiro Dine]], [[Filip Shiroka]], Jani Vruho, Thanas Tashko, Stefan Zurani, [[Andon Zako Çajupi]], Mihal Zallari, Milo Duçi, Loni Logori, [[Fan Noli]], [[Aleksandër Xhuvani]] dhe shumë të tjerë ishin të gjithë aktiv në Egjipt në një pikë të karrierës së tyre. Disa prej tyre e përdorën atë si zgjidhje të përkohshme para se të vendoseshin në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|SHBA]] apo gjetkë, ndërsa disa të tjerë u vendosën përgjithmonë. [[Spiro Dine]] themeloi në vitin 1881 degën lokale të ''Shoqërisë e të shtypurit shkronjavet shqip'' në Shibin Al Kaum, si pararendëse e [[Mësonjëtorja e Korçës|Mësonjtores së parë shqipe në Korçë]].<ref name="Elsie2">{{cite book|url = http://books.google.com/books?id=6inIiCF_930C&pg=PA479&lpg=PA479&dq=Society+for+Printing+the+Albanian+Writings&source=bl&ots=Q_xhW4w2Bs&sig=m4UC1AK0g_JtOc2H42G4mQvQULE&hl=en&sa=X&ei=BVUyUqOsJYHA4AP93YDICQ&ved=0CFAQ6AEwCA#v=onepage&q=Society%20for%20Printing%20the%20Albanian%20Writings&f=false|date = March 19, 2010|title = Historical Dictionary of Albania|author = Robert Elsie|page = 111|isbn = 978-0810861886|publisher = Scarecrow Press|edition = 2}}</ref>
Rreshti 48:
 
== Periudha e hershme e shekullit 20 ==
Në vitin 1922, Milo Duçi themeloi Shoqërinë botonjesé Shqipetare në [[Kajro]]. Më vonë në shekullin 20, [[bektashizmi|komuniteti bektashian shqiptar]] kishte teqenë e vet në Egjipt, të vendosur në periferi të Kajros, e cila u kryesuar nga Baba Ahmet Sirri Glina nga [[Përmeti]].<ref name="Elsie12">{{citation|page = 125-126|author = Robert Elsie|series = HISTORICAL DICTIONARIES OF EUROPE|volume = 75|title = Historical Dictionary of Albania|edition = 2|publisher = The Scarecrow Press, Inc.|isbn = 978-0-8108-6188-6}}</ref>
 
== Periudha e rënies ==
Pak shqiptarë do të vazhdonin të vinin në Egjipt, gjatë dhe pas [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]], kryesisht për t'i shpëtuar [[Republika Popullore e Shqipërisë|regjimit komunist]], të vendosur në nëntor të vitit 1944. Ndër ta ishin [[Baba Rexhebi]], një murg bektashi, ish-ministrat [[Mirash Ivanaj]] e [[Branko Merxhani|Branko Merxhanit]]t, dhe madje vetë [[Mbreti Zogu I|Mbreti Zog]] me familjen e tij. Komuniteti shqiptar mbijetoi në Egjipt deri pas Luftës së Dytë Botërore. Pasi Mbreti Zog dhe [[Familja Zogolli|familja mbretërore shqiptare]] u detyrua të largoheshin nga Shqipëria gjatë luftës, ata u strehuan në Egjipt në vitet 1946–1955 dhe u pritën nga [[Faruku i Egjiptit|Mbreti Faruk]] që mbretëroi në vitet 1936–1952, i cili si një pasardhës i Mehmet Ali Pashës, ishte vetë me origjinë shqiptare.
 
Me ardhjen në pushtet të Gamal Abdel Naserit dhe rritjen e nacionalizimit arab në Egjiptit, jo vetëm familja mbretërore, por edhe i gjithë komunitetin shqiptar me rreth 4,000 familje u detyruan të largoheshin nga vendi, duke mbyllur kapitullin shqiptar në Egjipt. Pjesa më e madhe e komunitetit bektashian u shpërngul në SHBA apo Kanada.<ref>{{cite book|url = http://books.google.com/books?id=owZCMZpYamMC&pg=PA83&dq=baba+rexheb+michigan&hl=en&ei=iRCuTNiQD8qw4Aay6_jcBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCoQ6AEwAQ#v=onepage&q=baba%20rexheb%20michigan&f=false|first = Edward E.|last = Curtis|title = Encyclopedia of Muslim-American History, Volume 1|publisher = Infobase publishing|year = 2010|isbn = 0-8160-7575-1}}</ref>
Rreshti 76:
{{Shqiptarët}}
 
[[Kategoria:Mërgata shqiptare]]
[[Kategoria:Shqiptarë në Egjipt|*]]