Siria: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
v →Referencat: All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|ar}} using AWB (10903) |
Marbott (diskuto | kontribute) v rregullim i sintaksës |
||
Rreshti 1:
{{për përmirësim}}
{{KUTIASiria}}
'''Siria''', zyrtarisht Republika Arabe e Sirisë, është një shtet në Azinë perëndimore që kufizohet me Libanin dhe në perëndim ka dalje në Detin Mesdhe, me Turqinë në veri, me Irakun në lindje, me Jordaninë në jug dhe me Izraelin në jugperëndim. Kryeqytet i Sirisë është Damasku (1 934 000 - 2001.
Sipërfaqja e Sirisë për)bëhet nga një zonë bregdetare me një rrip të ngushtë, të dyfishtë malesh që ulen në perëndim drejt Detit Mesdhe dhe një rrafshnaltë shumë e madhe në lindje. Klima është kryesisht e thatë, rreth tre të pestat e të vendit kanë më pak se 250 milimetra rreshje në vit. Toka pjellore është burimi më i rëndësishëm natyror i vendit, dhe janë bërë përpjekje për të rritur sasinë e tokës së punueshme nëpërmjet projekteve të ujitjes.
Rreshti 9:
Në bregdet, luginat e lumit dhe fushat e ujitura mbillen misri, mëndafshi, pemët dhe rrushi. Blegtoria veçohet për kultivimin e dhenve dhe dhive. Si pasuri natyror ka naftën dhe gazin natyrorë. Në Siri po ashtu ndër të tjerat është e zhvilluar industria e tekstilit dhe e produkteve ushqimore. Partner të tregtisë kryesisht janë vendet Evropiane, Turqia, Arabia Saudite dhe Libani.
Ka dy porta të njohura bregdetare, në Latakia edhe në Banias, ndërsa porta ajrore ndërkombëtare ndodhet në kryeqytet.
Kohët e fundit Siria është në [[luftë civile]] mes qeverisë dhe opozitës dhe popullsia sa vjen e pakësohet nga numri i lartë i refugjatëve.
== Historia ==
: '''''Artikulli kryesor : [[Historia e Shteteve - {{PAGENAME}}|Historia]]'''''
Në antiken e hershme dhe në përgjithësi, po thua se deri në ditët tona, kjo sipërfaqe ka qenë arenë e luftimeve të fuqive të kohës. Si do që të jetë gjatë antikës për përparësi në Lindjen e Afërt luftonin ndër të tjerët heithët (Hethiten), egjiptianët, asirianët dhe persianët. Që nga viti 301 para erës sonë llogarite të ketë qenë pjesë e perandorisë selekuidëve helenë, ndërsa nga viti 64 para lindjes së Jezu Krishtit pjesa më e madhe e kësaj sipërfaqe ishte provincë romake. Nga viti 363 bie në duart e arabëve nga të cilët më 1516 e merr perandoria osmane dhe e mbajnë deri me ardhjen e trupave franceze më 1918 ku e lartësojnë mandatin e Lidhjes së Kombeve. Më 1926 nga mandati lëshohet Libani dhe më 1946 Siria shpallet Republikë e pavarur. Në vitin 1958 Paria siriane vendosë që të bashkohet me Egjiptin për të formuar Bashkimin e Republikave Arabe, bashkësi e cila zgjatë deri më 1961 kur Egjipti vendosë marrëdhënie bilaterale me Izraelin. Në luftën e arabëve kundër jahudive (Izraelit) të njohur si lufta Gjashtëditëshe më 1967, Siria humbë sipërfaqen e quajtur bregu i Galanit. Pas luftërave të brendshme politike, në krye të fuqisë depërton gjenerali H. al-Asadi (Assad) me një puç në vitin 1970.
Nga viti i zgjedhjes së presidentit autoritarë më 1971 me kujdes pason një "Hapje". Gjatë vitit 1967, Siria përzihet në konfliktet e zhvilluara në shtetin fqinjë (Liban) dhe pushton pjesën më të madhe dhe me Marrëveshjen e Miqësisë të majit 1991 fillon zbutjen e prezencës ushtarake në këto pjesë. Po ashtu më 1991 hynë në grupin e shteteve që ishin kundër Sadamit (Irakut), në aleancën kundër-irakiane në luftën e II-të të gjirit persianë. Po në këtë vit merr pjesë në Konferencën për Paqe në Lindjen e Afërt dhe nga kjo kohë përpiqet të rregullojë paqen me Izraelin, ku synim ka kthimin e territorit të bregut Golanit. Nga viti 2000 president i shtetit ishte Bahar al Asadi (Bachar al-Assad).
Rreshti 34:
Vendi përbëhet nga disa rajone: ultësira e ngushtë bregdetare, zonës malore (Nusayriya në veri , Anti - Libanpni në jug, në të cilin është maja më e lartë 2.814 m të lartë Sajh) , në të cilën në drejtim të lindjes vazhdon pllaja me rreshje te pakta dhe me vegjetacion shum të rrallë. Nëpër pjesën lindore të vendit rrjedh lum Eufrati, ujërat e të cilit shfrytëzohën për ujitje.
Siria është një shtet i cili ndodhet në Azinë Juglindore . Pjesa tmë e madhe e vendit është ë përbëra nga shkretëtirat dhe gjysmë- shkretirat. Territori i Sirisë është i ndarë në disa pjesë. Përgjat vijës bregdetare të gjatë 180
Eufratit është lumi më i rëndësishëm dhe më i madh në Siri . Nulk është lum i lundrueshëm lundrueshëm , por ka rëndësi të madhe për ujitje . Ky lumë është bazë për bujqësinë e Sirisën . Përveç Eufratit janë rrjedhin edhe lumejt Orontes dhe Khābūrah .
Rreshti 46:
Siria ka Minerale të Fosfatit. Burimet e naftës janë të kufizuar. Importimi më së shumti bëhet nga [[Irak]]u, [[Italia]], [[Gjermani]]a, [[Francë|Franca]]. Eksportimi është sa gjysma e importimit, zakonisht produktet eksportohen në [[Itali]] dhe [[Rumani]]. Në vitet e fundit tregtia e jashtme e Sirisë ishte kah shtetet komuniste. Nga lista e Importimit dhe Eksportimit u futën edhe shtetet si [[Kuba]] dhe [[Kina]], gjithashtu edhe me shtete si [[Turqia]], [[Japonia]].<ref name="gjeneruar automatikisht1"/>
Siria zakonisht eksporton: Naftë, produkte të tekstilit, kafshë, produkte të kafshëve. Ndërsa importon: Makina, material ndërtimor, metale, materiale kimike etj.
Në sektorin e Transportit, Siria është shumë e zhvilluar.Pothuajse i gjithë Siria është e mbushur me rrugë automobilistike. Në linjat hekurudhore në mes
== Demografia ==
: '''''Artikulli kryesor : [[Demografia e Shteteve - {{PAGENAME}}|Demografia]]'''''
Siria ka një popullsi rreth 18,448,752 banorë, me një dendësi prej 100 banorë/km2.Rritja e popullsisë është 3.5%. Sirianët janë grup njerëzish që janë formuar nga imigrimet nga [[Arabia Saudite]],[[Azia]], [[Evropa]].
| |||