Gegërishtja: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
1l2l3k (diskuto | kontribute) vNo edit summary |
|||
Rreshti 51:
==Nëndialekte==
Gegërishtja në vetvete ka 2 nëndialekte, që gjeografikisht ndahen te [[lumi i Matit|lumi i shkumbin]]. [[Gegerishtja veriore]] shtrihet në të djathtë të Matit: në Mirditë, në Pukë, në Lumë, në Has, në malesinë e Gjakoves, në Kosove, në Maqedonin Veriperendimore, në Dukagjin, në Malesi të Madhe (në të dy anet e kufirit), në Shkodër e në rrethinat e saj, në krahinën e Krajes dhe të Ulqinit; ndërsa [[gegerishtja jugor]]e shtrihet në të majtë të Matit: në zonat e Elbasanit, të Durresit, të Tiranës, të Krujës, të Matit, të Lurës, të Peshkopisë e të Maqedonise Perendimore, prej Dibre deri në Shkup e Kumanove.
"Kufiri natyror" në mes të gegërishtes dhe [[toskë]]rishtes është [[Lumi Shkumbin]] në Shqipëri, që përshkon Shqipërinë e mesme nga lindja në perëndim.Duke vazhduar më tej me ndarjen dialektore të dialektit gegë, vihen re grupe të mëdha të folmesh që kanë karakteristikat e mëposhtme:
1 Gegërishtja verilindore:
Grupet e vjetra kl,gl janë reduktuar në k,g: klumsht-kumsht, gluni-guni.
Emrat mashkullorë që mbarojnë me k,g,h kur shquhen marrin mbaresën-i: mik-miki, zog-zogi,krah-krahi.
Koha e pakryer formohet me mbaresën -shna (ardhshna) për vetën e parë dhe -ke (ijke) për vetën e tretë njëjës
(vrajke).
2 Gegërishtja veriperëndimore:
Grupet e vjetra kl,gl kanë dhënë përkatësisht kj,gj. klumsht-kjumsht, gluni-gjuni.
Grupi fsh është thjeshtuar në sh:kjofsha-kjosha.
Rrjedhorja e emrave femërorë njëjës të shquar del me -et: mish lopet.
Veta e parë shumës e foljeve, koha e kryer e thjeshtë, del me -me, kurse veta e tretë me -ne: dulme, dulne.
3 Gegërishtja qendrore:
Zanorja i e theksuar ka dhënë ej,aj,oj: shpi-shpaj.
Zanoren y, në këto të folme, e gjejmë i dhe e: gjymës-gjims: krypë-kripë
Bashkëtingëllorja g është kthyer në gj: gur-gjur; giuha-gjuha
4 Gegërishtja e Shqipërisë së Mesme:
ka si veçori karakteristike përdorimin e përemrave pronorë:im,ime,tat,tate: çuni im, çunin tat, goca ime, gocën tate;
forma të rasës vendore: n malt.
==Gegë si klasifikim nënetnik ==
| |||