Emmanuel Macron: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
vNo edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
{{Infobox officeholder
| name = Emmanuel Macron
'''Emmanuel Macron''' ka lindur më 21 dhjetor 1977 në Amiens, është një politikan francez. Ai u zgjodh president i Republikës Franceze më 7 maj 2017.<ref>{{cite web|url=https://balkanweb.com/lajmi-i-fundit-macron-presidenti-i-ri-i-frances-me-mbi-65-te-votave-fiton-europa/|title=Emmanuel Macron Presidenti i ri i Francës me mbi 65% të votave! Fiton Europa!|publisher=BalkanWeb.com|language=sq|date=7 maj 2017|accessdate=26 dhjetor 2018}}</ref>▼
| image = Emmanuel Macron in 2019.jpg
| office = [[Presidenti i Francës]]
| term_start = 14 maj 2017
| term_end =
| predecessor = [[François Hollande]]
| primeminister = [[Édouard Philippe]]<br />[[Jean Castex]]
| office1 = [[Ministria e Ekonomisë dhe Financave e Francës|Ministri i Ekonomisë, Industrisë dhe Çështjeve Dixhitale]]
| term_start1 = 26 gusht 2014
| term_end1 = 30 gusht 2016
| president1 =
| primeminister1 = [[Manuel Valls]]
| predecessor1 = [[Arnaud Montebourg]]
| successor1 = [[Michel Sapin]]
| birth_name = Emmanuel Jean-Michel Frédéric Macron
| birth_date = 21 dhjetor 1977 (42 vjet)
| birth_place = [[Amiens]], [[Francë]]
| party = [[La République En Marche]] (2016–present)
| otherparty = {{plainlist|
* [[Partia Socialiste (Francë)|Partia Socialiste]] (2006–2009)
* [[Politikan i pavarur|I pavarur]] (2009–2016)
}}
| spouse = [[Brigitte Trogneux]] <sup>(m.2007)</sup>
| parents = [[Jean-Michel Macron]] (babai) <br/> Françoise Noguès (nëna)
| residence = [[Pallati Élysée]]
| alma_mater = {{plainlist|
* [[Universiteti Paris-Nanterre|Paris X Nanterre]] ([[Master i Studimeve të Avancuar|MAS]])
* [[Instituti i Studimeve Politike i Parisit]] ([[Master i Administrimit Publik|MPA]])
* [[École nationale d'administration]]
}}
| signature = Signature EM.svg
| website = {{plainlist|
* [https://www.elysee.fr/ Faqja zyrtare Elysee website]
* [https://www.twitter.com/EmmanuelMacron|Faqja zyrtare në Twitter]
* [https://www.facebook.com/EmmanuelMacron/|Faqja zyrtare në Facebook]
}}
}}
▲'''Emmanuel Macron'''
Lindur në [[Amiens]], Macron studioi filozofi në [[Universiteti Paris-Nanterre|[[Universitetin Paris-Nanterre]], më vonë përfundoi një master në çështjet publike në [[Instituti i Studimeve Politike i Parisit|Institutin e Studimeve Publike të Parisit]] dhe u diplomua nga [[École nationale d'administration]] në vitin 2004. Ai punoi si një nëpunës i lartë civil në [[Inspection générale des finances (Francë)|Inspektoratin e Përgjithshëm të Financave]] dhe më vonë u bë një [[Banka e investimeve|bankier investimesh]] në [[Rothschild & Co]].
Macron u emërua një zëvendës sekretar i përgjithshëm nga presidenti [[François Hollande]] menjëherë pas [[Zgjedhjet presidenciale në Francë 2012|zgjedhjes së tij]] në maj 2012, duke e bërë Macron një nga këshilltarët e lartë të Hollande. Ai më vonë u emërua në kabinet si [[Ministria e Ekonomisë dhe Financave e Francës|Ministri i Ekonomisë, Industrisë dhe Çështjeve Dixhitale]] në gusht 2014 nga [[Kryeministri i Francës|Kryeministri]] [[Manuel Valls]]. Në këtë rol, Macron mbështeti një numër reformash miqësore ndaj biznesit. Ai dha dorëheqjen nga kabineti në gusht 2016, duke filluar një fushatë për [[Zgjedhjet presidenciale në Francë 2017|zgjedhjet presidenciale 2017]]. Megjithëse Macron kishte qenë një anëtar i [[Partia Socialiste (Francë)|Partisë Socialiste]] nga viti 2006 deri më 2009, ai garoi në zgjedhje nën një lëvizje politike qendrore që ai themeloi në prill 2016, [[La République En Marche!|En Marche]].
Megjithëse fillimisht mbrapa në sondazhet e opinioneve, Macron kryesoi në raundin e parë të votimit dhe u zgjodh President i Francës në 7 maj 2017 me 66.1% të votave në raundin e dytë, duke mundur [[Marine Le Pen]]. Ai shpejt emëroi [[Édouard Philippe]] si kryeministër dhe në zgjedhjet legjislative një muaj më vonë, partia e Macron, e riemëruar "La République En Marche!" (LREM), siguroi shumicën në [[Asambleja Kombëtare (Francë)|Asamblenë Kombëtare]]. Në moshën 39 vjeç, Macron u bë presidenti më i ri në historinë franceze.
==Jeta e hershme==
Emmanuel Jean-Michel Frédéric Macron ka lindur në [[Aimens]],<ref name="Jeta personale">{{cite web|url=https://balkanweb.com/kush-eshte-emmanuel-macron-gjithcka-qe-nuk-dini-per-presidentin-e-ri-te-frances/|title=Kush është Emmanuel Macron? Gjithçka që nuk dini për Presidentin e ri të Francës|publisher=BalkanWeb.com|language=sq|date=7 maj 2017|accessdate=26 dhjetor 2018}}</ref> dhe është fëmija i Françoise (née Noguès), një fizikante, dhe [[Jean-Michel Macron]], një profesor neurologjie në
Trashëgimia e familjes Macron gjurmohet në fshatin [[Authie, Somme|Authie]] në [[Epërmet e Francës]].<ref>{{Cite news|url=http://www.lavoixdunord.fr/153444/article/2017-04-26/sur-les-traces-de-l-arriere-grand-pere-d-emmanuel-macron-entre-amiens-et-arras|archive-url=https://web.archive.org/web/20180702015626/http://www.lavoixdunord.fr/153444/article/2017-04-26/sur-les-traces-de-l-arriere-grand-pere-d-emmanuel-macron-entre-amiens-et-arras|url-status=dead|archive-date=2 korrik 2018|title=Sur les traces de l'arrière-grand-père d'Emmanuel Macron entre Amiens et Arras|last=Boucher|first=Laurent|date=26 prill 2017|work=La Voix|access-date=6 gusht 2017|language=fr}}</ref> Një nga stërgjyshërit atëëror të Macron, George William Robertson, ishte anglez dhe lindi në [[Bristol]], Mbretëria e Bashkuar.<ref>[https://www.irishtimes.com/news/world/europe/le-big-mac-emmanuel-macron-s-rise-and-rise-1.3465852 "Le Big Mac: Emmanuel Macron’s rise and rise"].</ref><ref>{{cite news|last1=Flandrin|first1=Antoine|title=L'histoire de France selon Macron|url=http://www.lemonde.fr/idees/article/2017/09/16/l-histoire-de-france-selon-macron_5186688_3232.html|accessdate=21 dhjetor 2017|newspaper=Le Monde|date=16 shtator 2017|language=fr}}</ref> Gjyshërit e tij nga nëna, Jean dhe Germaine Noguès (i njohur Arribet), janë nga qyteti pireneas i [[Bagnères-de-Bigorre]], [[Gascony]].<ref>{{Cite news|url=http://www.ladepeche.fr/article/2017/03/23/2541749-communiques-sacrees-memes-de-bagneres-de-bigorre.html|title=Sacrées mémés de Bagnères-de-Bigorre !|work=ladepeche.fr|access-date=6 gusht 2017|language=fr}}</ref>
Megjithëse i rritur në një familje jo fetare, Macron u pagëzua një [[Kisha Katolike Romake|katolik romak]] nga kërkesa e tij në moshën 12 vjeç; ai sot është [[Ateizmi agnostik|agnostik]].<ref name="lacroixgorcelajeunessetres">{{cite news|last1=Gorce|first1=Bernard|title=La jeunesse très catholique des candidats à la présidentielle|url=http://www.la-croix.com/Religion/Laicite/La-jeunesse-tres-catholique-candidats-presidentielle-2017-04-10-1200838526|accessdate=7 maj 2017|work=La Croix|date=10 prill 2017|language=fr}}</ref>
Ai u arsimua kryesisht në institutin Jezuit [[Lycée la Providence]] në Amiens para se prindërit e tij ta dërgonin për të mbaruar vitin e fundit të shkollës në elitës [[Lycée Henri-IV]] në Paris, ku ai përfundoi programin e shkollës së mesme dhe [[Khâgne|programin universitar]] me një "Bac S, Mention Très bien". Në të njëjtën kohë ai u emërua për "[[Concours général|Concours Général]]" (konkursi i shkollës së mesme më selektive i nivelit kombëtar) në letërsinë franceze dhe mori diplomën për studimet e tij në [[Piano|piano]] në Konservatorin Amiens.<ref name="Neva Editions 2015, p.193">''88 notes pour piano solo'', [[Jean-Pierre Thiollet]], Neva Editions, 2015, p.193. {{ISBN|978-2-3505-5192-0}}</ref> Prindërit e tij e dërguan atë në Paris për shkak të alarmit të tyre në lidhjen që ai kishte krijuar me [[Brigitte Trogneux|Brigitte Auzière]], një mësuese e martuar me tre fëmijë në Jésuites de la Providence, e cila më vonë u bë gruaja e tij.<ref>{{cite news|title=What Emmanuel Macron's home town says about him|url=https://www.economist.com/news/europe/21721637-french-presidential-favourite-was-shaped-amiens-place-he-outgrew-what-emmanuel-macrons|accessdate=5 maj 2017|work=[[The Economist]]|date=4 maj 2017|language=en}}</ref>
Në Paris, ai nuk arriti të fitonte dy herë hyrjen në [[École normale supérieure (Paris)|École normale supérieure]]. Në vend të kësaj ai studioi filozofi në [[Universiteti Paris-Nanterre|Universitetin e Paris-Ouest Nanterre La Défense]], duke marrë një diplomë [[Master i Studimeve të Avancuar|MAS]] (një [[Grada e Master në Evropë|diplomë e nivelit master]], me një tezë mbi [[Nikolo Makiaveli|Makiaveli]] dhe [[George Wilhelm Friedrich Hegel|Hegel]]). Rreth vitit 1999 Macron punoi si asistent editorial i [[Paul Ricoeur]], filozofit protestant francez, i cili atëherë ishte duke shkruar veprën e tij të fundit të madhe, ''La Mémoire, l'Histoire, l'Oubli''. Macron punoi kryesisht në shënimet dhe bibliografinë. Macron u bë anëtar i bordit editorial të revistës letrare ''[[Esprit (revistë)|Esprit]]''.
Macron nuk kreu [[Rekrutimi në Francë|shërbimin kombëtar]] sepse po ndiqte studimet pasuniversitare. Lindur në dhjetor 1977, ai i përkiste vitit të fundit kur shërbimi ishte i detyrueshëm.
Macron mori një diplomë master në [[Administrimi publik|çështjet publike]] në [[Instituti i Studimeve Politike i Parisit|Institutin e Studimeve Publike të Parisit]], drejtimi në "Udhëzim Publik dhe Ekonomi" para trajnimit për një karrierë të lartë të shërbimit civil në École nationale d'administration (ENA) selektive, trajnim në një ambasadë në Nigeri dhe në një zyrë në [[Oise]] para se të diplomohej më 2004.
==President i Francës==
Line 11 ⟶ 66:
==Jeta personale==
[[Skeda:Emmanuel et Brigitte Macron (cropped).jpg|thumb|Emmanuel Macron dhe gruaja e tij Brigitte Trogneux në vitin 2017]]
Macron është i martuar me [[Brigitte Trogneux]], e cila është 24 vite më e madhe; ajo ka qënë mësuesja e tij në gjimnazin [[Lycée la Providence|La Providence]] të Amiens.<ref>{{cite web|url=https://www.gazetaexpress.com/lajme/kjo-eshte-zonja-e-pare-e-frances-gruaja-65-vjece-e-presidentit-me-te-ri-te-vendit-foto-369422/?archive=1|title=Kjo është Zonja e Parë e Francës, gruaja 65 vjeçe e Presidentit më të ri të vendit (Foto/Video)|publisher=Gazeta Express|language=sq|date=7 maj 2017|accessdate=26 dhjetor 2018}}</ref> Ajo ka tre fëmijë nga një martesë e mëparshme, por Macron nuk ka fëmijë të tij. Roli i Trogneux në fushatën presidenciale të Macron më 2017 është konsideruar kryesor, me aleatët e ngushtë të Macron që thanë se Trogneux ndihmoi Macron në zhvillimin e aftësive të tilla si të folurit në publik.
Ai është gjithashtu një pianist, pasi ka studiuar piano për dhjetë vjet në rininë e tij,<ref name="Neva Editions 2015, p.193"/> dhe veçanërisht e shijon punën e [[Robert Shumann|Shumann]] dhe [[Franz Liszt|Liszt]].<ref>{{cite news|last1=Tsioulcas|first1=Anastasia|title=Something You Didn't Know About Emmanuel Macron: He's A Pianist|url=https://www.npr.org/sections/therecord/2017/05/09/527577050/something-you-didnt-know-about-emmanuel-macron-hes-a-pianist|accessdate=21 qershor 2017|work=NPR|date=9 maj 2017|language=en}}</ref><ref>{{cite news|title= La Culture selon Emmanuel Macron. Grand entretien pour classiquenews|url=http://www.classiquenews.com/la-culture-selon-emmanuel-macron-grand-entretien-pour-classiquenews/|accessdate=21 qershor 2017|work=Classique News|date=1 prill 2017 |language=fr}}</ref> Macron gjithashtu bën ski, luan tenis dhe kënaqet në boks. Përveç frëngjishtes së tij amtare, Macron gjithashtu flet rrjedhshëm anglisht. Një nga stërgjyshërit e tij ishte një anglez nga [[Bristol]].
Si një nxënës, Macron mori vendimin të pagëzohej si katolik. Në qershor 2018, para takimit me [[Papa Françesku|Papa Françeskun]], ai e identifikoi veten si një [[Agnosticizmi krishter|katolik agnostik]].<ref>{{cite web |title=France's new president is a 'zombie Catholic' |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/frances-new-president-is-a-zombie-catholic-41556 |website=Catholic News Agency |language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thelocal.fr/20180625/meeting-with-pope-puts-macrons-religious-views-in-spotlight|title=Meeting with Pope puts Macron's religious views in spotlight|work=The Local|date=25 qershor 2018|language=en}}</ref> Në të njëjtin vit ai pranoi të bëhej një kanun nderi i Shën Gjon Lateran, katedralja e Romës.
[[Skeda:Emmanuel Macron shouts with euphoria the goal of France against Croatia in the World Cup Russia 2018.jpg|parapamje|200px|Macron duke festuar fitoren e [[Kombëtarja franceze e futbollit|Francës]] ndaj [[Kombëtarja kroate e futbollit|Kroacisë]] në [[Finalja e 2018 FIFA Kupës së Botës|finalen e Kupës së Botës 2018]] në Moskë, Rusi]]
Një tifoz i futbollit, Macron është një mbështetës i klubit francez [[Olympique de Marseille]].<ref>{{cite web|url=https://sport24.lefigaro.fr/le-scan-sport/2017/04/01/27001-20170401ARTFIG00138-emmanuel-macron-l-om-m-a-fait-rever-pleurer-vibrer.php|title=Emmanuel Macron: "OM made me dream, cry, vibrate"|publisher=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170402033710/http://sport24.lefigaro.fr/le-scan-sport/2017/04/01/27001-20170401ARTFIG00138-emmanuel-macron-l-om-m-a-fait-rever-pleurer-vibrer.php|archivedate=2 prill 2017|url-status=dead|accessdate=1 prill 2017|language=en}}</ref> Gjatë [[2018 FIFA Kupa e Botës|Kupës së Botës 2018]], ai ndoqi gjysmëfinalen midis Francës dhe Belgjikës me Mbretin Belg [[Philippe e Belgjikës|Philippe]] dhe [[Mbretëresha Mathilde e Belgjikës|Mbretëreshën Mathilde]].<ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-nato-summit-belgium-soccer/france-were-lucky-belgian-pm-tells-macron-idUSKBN1K11XE|title='France were lucky,' Belgian PM tells Macron|date=11 korrik 2018|work=Reuters|access-date=17 korrik 2018|language=en-US}}</ref> Në finalen e Kupës së Botës kundër [[Kombëtarja kroate e futbollit|Kroacisë]], Macron u ul dhe festoi së bashku me presidenten kroate [[Kolinda Kitarović|Kolinda Grabar-Kitarović]]. Festimet, reagimet dhe ndërveprimet e Macron me presidenten kroate tërhoqën vëmendjen e përhapur të medias,<ref>{{Cite news|url=https://indianexpress.com/article/trending/trending-globally/fifa-world-cup-croatia-president-hugs-france-wins-twitter-reactions-5261664/|title=France won the World Cup, but Croatian Prez's 'comforting' hugs won hearts|date=16 korrik 2018|work=The Indian Express|access-date=18 korrik 2018|language=en-US}}</ref><ref>{{cite news|url=http://time.com/5339540/world-cup-final/|title=Controversy, Joy and Politics: 5 Takeaways From the World Cup Final|last=Morrin|first=Siobhan|date=16 korrik 2018|website=Time|language=en|access-date=21 korrik 2018}}</ref> duke ngritur pak vlerësimet e miratimit të të dy udhëheqësve. Fotot e Macron duke festuar fitoren e Francës u bënë virale në mediat sociale, me imazhet e tij në këmbë në një tavolinë, duke puthur trofeun e Kupës së Botës dhe duke qëndruar në reshje shiu përqafuar lojtarët francezë që qarkullonin nëpër shtypin ndërkombëtar. Përqafimet e dashura të Macron për Grabar-Kitarović gjithashtu u bënë virale në mediat sociale me dy liderët e parodifikuar si një çift i dashuruar.
==Referimet==
| |||