Kali: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
No edit summary Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
{{Taxobox
| name = Kali
| image = Horse 2005-08-06 (Cheval).jpg
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Çordatët]]
| classis = [[Gjitari|Mamalia]]
| ordo = [[Njëthundrakët]]
| familia = [[Equidae]]
| genus = [[Equus (gjini)|Equus]]
| species = [[Kali i egër]]
| subspecies = '''E. f. caballus'''
}}
'''Kali''' (''Equus ferus caballus'') është një kafshë [[Gjitari|gjitar]] [[Njëthundrakët|njëthundrakë]] që i përkasin familjes taksonomike të [[Equidae]]. Kali ka [[Evolucioni i kalit|evoluar]] gjatë 45-55 milion viteve të fundit nga një krijesë e vogël me shumë gishta, ''[[Eohippus]]'', në kafshën e madhe me një gisht të sotëm.
Kuajt janë përshtatur për të vrapuar, duke i lejuar ata të shpëtojnë shpejt nga grabitqarët, duke zotëruar një ndjenjë të shkëlqyeshme ekuilibri dhe një përgjigje të fortë luftimi ose ikjeje. Në lidhje me këtë nevojë për të ikur nga grabitqarët në natyrë është një tipar i pazakontë: kuajt janë në gjendje të flenë në këmbë dhe të shtrirë, me kuajt e vegjël që priren të flenë dukshëm më shumë se të rriturit.<ref>{{cite web|url=https://www.thespruce.com/learn-how-all-horses-sleep-1887328|title=Do You Know How Horses Sleep?|language=en|access-date=12 shtator 2018}}</ref> Kuaj femra, të quajtur pelë, mbajnë të vegjëlit e tyre për afërsisht 11 muaj, dhe një kal i ri, i quajtur mëzi, mund të qëndrojë dhe të vrapojë menjëherë pas lindjes. Shumica e kuajve të zbutur fillojnë të stërviten nën një shalë ose në një parzmore midis moshave dy dhe katër. Ata arrijnë zhvillimin e plotë të të rriturve deri në moshën pesë vjeç dhe kanë një jetëgjatësi mesatare midis 25 dhe 30 vjeç.
Kuajt dhe njerëzit ndërveprojnë në një larmi të madhe të garave sportive dhe aktiviteteve rekreative jokonkurruese, si dhe në aktivitete pune të tilla si puna e policisë, bujqësisë, argëtimit dhe terapisë. Kuajt janë përdorur historikisht në luftë, nga e cila u zhvillua një larmi e teknikave të kalërimit dhe ngasjes, duke përdorur shumë stile të ndryshme të pajisjeve dhe metodave të kontrollit. Shumë produkte rrjedhin nga kuajt, duke përfshirë mishin, qumështin, lëkurën, flokët, kockat dhe produktet farmaceutike të nxjerra nga urina e pelës shtatzënë. Njerëzit u sigurojnë kuajve të zbutur me ushqim, ujë dhe strehim, si dhe vëmendje nga specialistë të tillë si veterinerë dhe anije.
== Llojet e kuajve ==
Line 16 ⟶ 31:
* [[Kali Ponny]]
<gallery>
</gallery>
{{reflist}}
[[Kategoria:Gjitarë]]
| |||