[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
No edit summary
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
No edit summary
Rreshti 1:
[[File:Continental models-Australia.gif|thumb|upright=1.6|Hartë e animuar, e koduar me ngjyra që tregon kontinente të ndryshme. Në varësi të konventës dhe modelit, disa kontinente mund të konsolidohen ose ndahen: për shembull, [[Euroazia]] më së shpeshti ndahet në [[Azi]] dhe [[Evropë]] (hije të kuqe), ndërsa [[Amerika e Veriut]] dhe e [[Amerika e Jugut|Jugut]] ndonjëherë njihen si [[Amerika|një kontinent amerikan]] (hije e gjelbër).]]
Kontinentet janë shtatë masa të mëdhaja të Tokës të cilat përbëjnë pjesën më të madhe të sipërfaqes tokësore.Vazhdimisht janë në lëvizje të ngadaltë.Kjo lloj lëvizje quhet lëvizje kontinentesh.Përafërsisht para 250 milion vjetësh kontinentet kanë qenë të ngjitura në një kontinent shumë të madh.Para 200 milion vjetësh filloi ndarja e ngadalshme e kontinenteve.Me kalimin e kohës kontinentet kanë arritur formën e sotme.Amerika është ndarë prej Europës dhe Afrikës.India është bashkuar me Azinë.Australia është ndarë prej Antartikut.Lëvizja e pllakave është një dukuri më të cilën shkencetarët mundohen të sqarojnë ndryshimet në planetin Tokë.Këto pllaka rrëshqasin njëra pranë tjetrës.Me këto lëvizje të ndryshme ngrihen male bien tREJA dhe 7 ngushtica: BERINGU,BOSFORI,DARDANELET,BABEL-MANDEB,MALAJES,SUNDE.
Një '''kontinent''' është një nga disa toka të mëdha. Përgjithësisht të identifikuara me konventë dhe jo me ndonjë kriter të rreptë, deri në shtatë [[Rajoni|rajone]] gjeografike zakonisht konsiderohen si kontinente. Të renditura nga më i madhi në zonë tek më i vogli, këto shtatë rajone janë: [[Azia]], [[Afrika]], [[Amerika e Veriut]], [[Amerika e Jugut]], [[Antarktida]], [[Evropa]] dhe [[Australia (kontinent)|Australia]].<ref name="NatlGeo1">{{cite web|title=Continents: What is a Continent?|date=20 shtator 2011|language=en|url=https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/Continent/|publisher=[[National Geographic]]}} "Most people recognize seven continents—Asia, Africa, North America, South America, Antarctica, Europe, and Australia, from largest to smallest—although sometimes Asia and Europe are considered a single continent, Eurasia."</ref> Ndryshimet me më pak kontinente mund të bashkojnë disa prej tyre, për shembull disa sisteme përfshijnë Afro-Eurazinë, Amerikën ose Euroazinë si kontinente të vetme. Zelandia, një masë e zhytur kryesisht e kores kontinentale, është përshkruar gjithashtu si një kontinent.
 
Ishujt oqeanikë shpesh grupohen me një kontinent të afërt për të ndarë të gjithë tokën e botës në rajone gjeografike. Sipas kësaj skeme, shumica e vendeve dhe territoreve ishullore në [[Oqeani Paqësor|Oqeanin Paqësor]] janë grupuar së bashku me kontinentin e Australisë për të formuar një rajon gjeografik të quajtur [[Oqeania|Oqeani]].
 
Në [[Gjeologjia|gjeologji]], një kontinent përkufizohet si "një nga masat kryesore tokësore të Tokës, duke përfshirë tokën e thatë dhe raftet kontinentale".<ref name="Glossary2005">{{cite book | title=Glossary of Geology | publisher=American Geological Institute | editor-last1=Neuendorf | editor-first1=K.K.E. | editor-last2=Mehl, Jr. | editor-first2=J.P. | editor-last3=Jackson | editor-first3=J.A. | year=2005 | location=Alexandria, Virginia | language=en | page=139 | isbn=978-0922152896| edition=5th }}</ref> Kontinentet gjeologjike korrespondojnë me gjashtë zona të mëdha të kores kontinentale që gjenden në [[Lista e pllakave tektonike|pllakat tektonike]], por përjashtojnë fragmente të vogla kontinentale si [[Madagaskari]] që përgjithësisht quhen mikrokontinente. Korja kontinentale dihet se ekziston vetëm në Tokë.<ref>{{Cite web |last=Choi |first=Charles Q. |date=16 July 2015 |title=Did Ancient Mars Have Continents? |url=https://www.space.com/29967-ancient-mars-continents-curiosity-rover.html |access-date=6 dhjetor 2020 |website=Space.com |language=en}}</ref>
 
== Kontinentet ==
{{Kontinentet}}
{| {{Prettytable}}
!width=" 12" style="background:#AEDAED"|Nr.
Line 10 ⟶ 14:
!width="10" |1
| |[[Azia]]
| |44,4 Mln.614,000 km²
|-
!width="10" |2
| |[[Afrika]]
| |30,3 Mln.365,000 km²
|-
!width="10" |3
| |[[Amerika Veriore]]
| |24,2 Mln.230,000 km²
|-
!width="10" |4
| |[[Amerika Jugore]]
| |17,8 Mln.814,000 km²
|-
!width="10" |5
| |[[Antarktida]]
| |1314,2 Mln.200,000 km²
|-
!width="10" |6
| |[[EuropaEvropa]]
| |10,5 Mln.000,000 km²
|-
!width="10" |7
| |[[Australia (kontinent)|Australia]]
| | 8,5 Mln.510,900 km²
|}
 
== Referime ==
<!--{{AmerikaJugore}}-->
{{reflist}}
<!--[[Kategoria:Gjeografi fizike|{{PAGENAME}}]]-->
 
{{Kontinentet}}
[[Kategoria:Gjeografi|{{PAGENAME}}]]
[[Kategoria:Kontinente|Kontinente]]
 
[[Kategoria:GjeografiKontinente|{{PAGENAME}} ]]
Korja e tokes perbehet nga disa copa shume te medha qe levizin ngadale pothuajse disa cm ne vit. Keto copa,qe qendrojne mbi masen e shkembinjve te shkrire te pjeses se siperme te mantelit,shkencetaret i kane quajtur “pllakat e litosferes”