Moshkollimi ose Anshkollimi (anglisht: Unschooling) është një term që përdoret për të përshkruar praktikën alternative të arsimit dhe edukatës, e cila ka për qëllim individin e lirë nga strukturat dhe metodat tradicionale të mësimit. Kjo është një formë e homeschooling-ut, por ndryshon nga shkollimi i zakonshëm sepse përqëndrohet më shumë në zhvillimin spontan dhe interesat e vetë nxënësit, duke përdorur një qasje më të lirë dhe më fleksibël ndaj mësimit. Moshkollimi konsiderohet si pjesë e mësimit informal që i jep prioritet aktiviteteve të zgjedhura nga nxënësi si mjet parësor për të mësuar. Në këtë lloj qasjeje [[të nxënit] zhvillohet përmes përvojave të tyre natyrore të jetës, duke përfshirë lojën, përgjegjësitë shtëpiake, interesat dhe kuriozitetin personal, praktikën dhe përvojën e punës, udhëtimet, librat, klasat me zgjedhje, familjen, mentorët dhe ndërveprimin social . Moshkollimi shpesh konsiderohet si një kurrikulë pa mësime dhe kurrikulë e shkollimit në shtëpi, që inkurajon eksplorimin e aktiviteteve të iniciuara nga vetë fëmijët, nën besimin se sa më personal të jetë të mësuarit, aq më kuptimplotë, i mirëkuptuar dhe për këtë arsye është edhe më i dobishëm për fëmijën. Ndërsa nxënësit e kësaj forme herë pas here mund të marrin kurse, moshkollimi vë në dyshim dobinë e kurrikulave standarde, oraret fikse në të cilat duhet të zhvillohet mësimi, metodat konvencionale të notimit dhe testet e standardizuara, kontakti i detyruar me fëmijët në grupmoshën e tyre, detyrimi për të bërë detyrat e shtëpisë pavarësisht nëse ai e ndihmon nxënësin në situatën e tij individuale, efektivitetin e dëgjimit dhe bindjes së urdhrave të një autoriteti për disa orë çdo ditë, dhe veçori të tjera të shkollimit tradicional.

Termi moshkollim (unschooling) u krijua në vitet 1970 dhe u përdor nga edukatori John Holt, i cili konsiderohet gjerësisht si babai i moshkollimit. Largimi nga shkollimi shihet shpesh si një nëngrup i shkollimit në shtëpi, por ndërsa shkollimi në shtëpi ka qenë subjekt i një debati të gjerë publik, moshkollimi ka marrë relativisht pak vëmendje mediatike dhe është bërë popullor vetëm vitet e fundit. 

Kritikët e moshkollimit e shohin atë si ekstrem dhe shprehin shqetësimet se fëmijët e pashkolluar do të neglizhohen; humbasin shumë gjëra që janë të rëndësishme për të ardhmen e tyre; u mungojnë aftësitë sociale, struktura, disiplina dhe motivimi i bashkëmoshatarëve të tyre të shkolluar; dhe të mos jetë në gjendje të përballojë situata të pakëndshme. Përkrahësit e moshkollimit nuk pajtohen, duke pohuar se edukimi i vetëdrejtuar në një mjedis joakademik, shpesh natyror dhe të larmishëm është një formë edukimi shumë më efikase, e qëndrueshme dhe më miqësore për fëmijët sesa shkollimi tradicional pasi ai: ruan kureshtjen e lindur, kënaqësinë dhe gatishmëria për të zbuluar dhe mësuar gjëra të reja; fton fëmijët të jenë pjesë e shoqërisë; u tregon fëmijëve se si të sillen me mjedisin dhe ekzistencën e tyre në mënyrë të vetëvendosur dhe të përgjegjshme; i bën fëmijët të kuptojnë pse disa veçori, aftësi, aftësi, vlera dhe norma janë të rëndësishme në vend që thjesht t'u thotë t'i fitojnë dhe t'u përmbahen atyre; shpërblen dhe mbështet kreativitetin, individualitetin dhe inovacionin; mëson se si të fitosh gjëra të reja </link> dhe të gjesh shpejt rrugën e dikujt në situata të panjohura; dhe e pajis më mirë një fëmijë për të përballuar "botën reale" jashtë shkollës. [1]

Historia Redakto

Termi moshkollim (unschooling) ndoshta rrjedh nga termi i Ivan Illich deschooling . Ai u popullarizua përmes buletinit të John Holt-it, Growing Without Schooling ( GWS ). Holt konsiderohet gjithashtu gjerësisht si babai i mosshkollimit. [2] Në një ese të hershme, Holt kundërshtoi dy termat:

Growing Without Schooling - GWS do të thotë "unschooling" kur nënkuptojmë largimin e fëmijëve nga shkolla, dhe "deschooling" kur nënkuptojmë ndryshimin e ligjeve për t'i bërë shkollat jo të detyrueshme... [3]

Në atë kohë, termi ishte i barabartë me shkollimin në shtëpi . Më pas, nxënësit në shtëpi filluan të bëjnë dallimin midis filozofive të ndryshme arsimore brenda shkollimit në shtëpi. Termi unschooling u përdor si një kontrast me versionet e shkollimit në shtëpi që u perceptuan si politikisht dhe pedagogjikisht "të ngjashëm me shkollën", në atë që ata përdorën tekstet dhe ushtrimet në shtëpi në të njëjtën mënyrë që do të përdoreshin në shkollë. Në vitin 2003, në librin e Holt Teach Your Own (fillimisht i botuar në 1981), Pat Farenga, bashkëautor i botimit të ri, dha një përkufizim:

Kur shtypet, unë e përkufizoj mosshkollimin si t'u lejosh fëmijëve aq më shumë liri për të mësuar në botë sa mund të përballojnë prindërit e tyre. [4]

Në të njëjtin pasazh Holt deklaroi se ai nuk ishte plotësisht i kënaqur me këtë term dhe do të kishte preferuar termin të jetuarit . Përdorimi i termit nga Holt thekson të mësuarit si një proces të natyrshëm, të integruar në hapësirat dhe aktivitetet e jetës së përditshme dhe që nuk përfiton nga manipulimi i të rriturve. Ai ndjek nga afër temat e filozofive arsimore të propozuara nga Jean-Jacques Rousseau, Jiddu Krishnamurti, Paul Goodman dhe AS Neill . [5]  Pas vdekjes së Holt, një sërë praktikuesish dhe vëzhguesish që nuk shkolloheshin e përkufizuan termin në mënyra të ndryshme. Për shembull, Projekti Freechild e përkufizon mosshkollimin si:

Procesi i të mësuarit gjatë gjithë jetës, pa klasa të formalizuara apo të institucionalizuara apo detyra shkollore. [6]

Prindi i shkollës në shtëpi nga New Mexico, Sandra Dodd, propozoi termin unschooling radikal për të theksuar refuzimin e plotë të çdo dallimi midis aktiviteteve arsimore dhe jo-edukative. [7] Çshkollimi radikal thekson se mosshkollimi është një praktikë jo shtrënguese dhe bashkëpunuese dhe kërkon të promovojë ato vlera në të gjitha fushat e jetës. Këto filozofi ndajnë një kundërshtim me teknikat tradicionale të shkollimit dhe strukturën sociale të shkollave. Shumica theksojnë integrimin e të mësuarit në jetën e përditshme të familjes dhe komunitetit më të gjerë. Pikat e mosmarrëveshjes përfshijnë nëse mosshkollimi përcaktohet kryesisht nga iniciativa e nxënësit dhe kontrolli i tyre mbi kurrikulën, ose nga teknikat, metodat dhe hapësirat e përdorura. Peter Grey sugjeroi termin "edukim i vetëdrejtuar, i cili ka më pak konotacione negative. [8]

Motivimet Redakto

Prindërit zgjedhin të heqin shkollimin e fëmijëve të tyre për një sërë arsyesh, shumë prej të cilave mbivendosen me arsyet e shkollimit në shtëpi .

Të pashkolluarit kritikojnë shkollat për pakësimin e lidhjes prind-fëmijë, reduktimin e kohës familjare dhe për krijimin e atmosferave të frikshme. [9] Disa mosshkollorë argumentojnë se shkollat u mësojnë fëmijëve fakte dhe aftësi që nuk do të jenë të dobishme për ta, ndërsa me mosshkollimin, fëmijët mësojnë se si të mësojnë, gjë që është më e vlefshme. [9] [10] Disa pohojnë se shkollat u mësojnë fëmijëve vetëm si të ndjekin udhëzimet, [9] [10] gjë që nuk i përgatit ata të përballen me detyra të reja. Një argument tjetër është se struktura e shkollës nuk është e përshtatshme për njerëzit që duan të marrin vendimet e tyre se çfarë, kur, si dhe me kë të mësojnë, sepse shumë gjëra janë të paracaktuara në mjedisin e shkollës, ndërsa studentët e pashkolluar janë më të lirë të marrin. vendime të tilla. [10]

Në shkollë, komuniteti i një nxënësi mund të përbëhet kryesisht nga një grup bashkëmoshatarësh, mbi të cilin prindi ka pak ndikim apo edhe njohuri për të. Të pashkolluarit mund të kenë më shumë mundësi për të ndarë një rol në komunitetin e tyre – duke përfshirë të moshuarit dhe të rinjtë – dhe për këtë arsye mund të mësojnë të gjejnë vendin e tyre brenda grupeve më të ndryshme të njerëzve. Prindërit e fëmijëve të shkollës gjithashtu kanë pak fjalë në lidhje me instruktorët dhe mësuesit, ndërsa prindërit e atyre që nuk shkollohen mund të jenë më të përfshirë në përzgjedhjen e trajnerëve ose mentorëve që fëmijët e tyre punojnë dhe krijojnë marrëdhënie me të. [10]

Sipas pionierit joshkollues John Holt, mësimi i drejtuar nga fëmijët është më efikas dhe më respektues për kohën e fëmijëve, përfiton nga interesat e tyre dhe lejon eksplorim më të thellë të lëndëve sesa ajo që është e mundur në arsimin konvencional.

... ankthi që ndjejnë fëmijët duke u testuar vazhdimisht, frika e tyre nga dështimi, ndëshkimi dhe turpi, ul ndjeshëm aftësinë e tyre si për të perceptuar ashtu edhe për të kujtuar, dhe i largon ata nga materiali që studiohet në strategji për të mashtruar mësuesit që të mendojnë se dinë atë që ata vërtet nuk e di. [11]

Disa shkolla kanë adoptuar teknika relativisht jo shtrënguese dhe bashkëpunuese në një mënyrë që harmonizohet me filozofitë pas heqjes së shkollës. [12] Për shembull, shkollat model Sudbury janë partneritete jo shtrënguese, joindoktrinuese, bashkëpunuese, të drejtuara në mënyrë demokratike midis fëmijëve dhe të rriturve - duke përfshirë partneritetin e plotë me prindërit - në të cilat mësimi individualizohet dhe drejtohet nga fëmijët, në një mënyrë që plotëson edukimin në shtëpi. [12]

Shqetësimet rreth socializimit mund të jenë gjithashtu një faktor në vendimin për të hequr dorë nga shkolla. Disa mosshkollorë besojnë se kushtet në shkollat konvencionale, të tilla si ndarja e moshës, raporti i fëmijëve ndaj të rriturve, ose sasia e kohës së kaluar ulur dhe duke iu bindur urdhrave të një figure autoriteti, nuk janë të favorshme për edukimin e duhur. [13]

Largimi nga shkolla mund të zgjerojë diversitetin e njerëzve ose vendeve ku ekspozohet një nxënës. Të pashkolluarit mund të jenë mesatarisht më të pjekur se moshatarët e tyre të shkolluar, [14] [15] dhe disa besojnë se kjo është rezultat i gamës së gjerë të njerëzve me të cilët kanë mundësi të ndërveprojnë, megjithëse mund të jetë gjithashtu "e vështirë për të gjetur fëmijë [...] për, mirë, socializim”. [16] Mundësitë për të pashkolluarit për t'u takuar dhe ndërvepruar me të tjerë të pashkolluar janë rritur vitet e fundit, </link> duke i lejuar të pashkolluarit të kenë ndërveprime me fëmijë të tjerë me përvoja të ngjashme. [17]

Metodat dhe filozofia Redakto

Mësimi natyror Redakto

 
Mosshkollimi mund të theksojë lojën e lirë dhe të padrejtuar si një komponent kryesor i edukimit të fëmijëve. [18]

Një premisë themelore e mosshkollimit është se të mësuarit është një proces natyror që ndodh vazhdimisht [19] dhe se kurioziteti është i lindur dhe fëmijët duan të mësojnë. [20] [21] Kështu, detyrimi i fëmijëve në një shkollë "një madhësi për të gjithë" ose "modeli i fabrikës" është një përdorim joefikas i kohës dhe potencialit të tyre, sepse kërkon që çdo fëmijë të mësojë lëndë specifike në një mënyrë të veçantë, me një ritëm të caktuar dhe me një kohë specifike pavarësisht nga nevojat, interesat, qëllimet ose njohuritë e tyre të tanishme ose të ardhshme. </link>[ citim i nevojshëm ]

Shumë mosshkollorë besojnë se nxënësit humbasin përvojat e vlefshme praktike, të bazuara në komunitet, spontane dhe të botës reale, kur mundësitë e tyre arsimore janë të kufizuara ose të dominuara nga ato brenda një ndërtese shkolle. [1]

Stilet e të mësuarit Redakto

Psikologët kanë dokumentuar shumë ndryshime midis fëmijëve në mënyrën se si ata mësojnë. [22] Të pashkolluarit pohojnë se mosshkollimi është më i pajisur për t'u përshtatur me dallime të tilla. [23]

Dallimet në zhvillim Redakto

Psikologët e zhvillimit vënë në dukje se ashtu si fëmijët arrijnë momentet e rritjes në mosha të ndryshme, fëmijët janë gjithashtu të përgatitur për të mësuar gjëra të ndryshme në mosha të ndryshme. [22] Ashtu si shumica e fëmijëve mësojnë të ecin gjatë një intervali normal prej tetë deri në pesëmbëdhjetë muaj dhe fillojnë të flasin në një gamë edhe më të madhe, ata që nuk shkollojnë pohojnë se ata janë gjithashtu të gatshëm dhe të aftë për të lexuar, për shembull, në mosha të ndryshme, vajzat zakonisht më herët se djemve. </link>[ citim i nevojshëm ] Të mësuarit natyror prodhon ndryshime më të mëdha në sjellje (p.sh. ndryshimi i aftësive të punës) sesa metodat tradicionale të të mësuarit, megjithëse jo domosdoshmërisht një ndryshim në sasinë e informacionit të mësuar. [24] Edukimi tradicional kërkon që të gjithë fëmijët të fillojnë të lexojnë në të njëjtën kohë dhe të mësojnë shumëzimin në të njëjtën kohë; mosshkollorët besojnë se disa fëmijë do të mërziten nëse tema ishte diçka që ata kishin qenë gati ta mësonin më herët, dhe disa do të dështojnë sepse nuk janë ende gati. [25]

Trupi thelbësor i njohurive Redakto

Nxënësit nganjëherë thonë se të mësuarit e ndonjë lënde specifike është më pak e rëndësishme sesa të mësosh se si të mësosh. [26] Me fjalët e Holt:

Meqenëse nuk mund të dimë se çfarë njohurie do të jetë më e nevojshme në të ardhmen, është e pakuptimtë të përpiqemi t'i mësojmë ato paraprakisht. Në vend të kësaj, ne duhet të përpiqemi të nxjerrim njerëz që duan të mësojnë aq shumë dhe mësojnë aq mirë sa të jenë në gjendje të mësojnë gjithçka që duhet të mësohet. [26]

Të pashkolluarit sugjerojnë se kjo aftësi e fëmijëve për të mësuar vetë i bën më të mundshme që më vonë, kur këta fëmijë të jenë të rritur, ata të mund të vazhdojnë të mësojnë për të përmbushur nevojat, interesat dhe qëllimet e reja; dhe se ata mund të kthehen në çdo lëndë që ata mendojnë se nuk është mbuluar mjaftueshëm ose të mësojnë një lëndë krejtësisht të re. [26]

Shumë mosshkollorë nuk pajtohen se ekziston një grup i veçantë njohurish që çdokush, pavarësisht nga jeta që bën, duhet të zotërojë. [27] Sipas fjalëve të John Holt, "Nëse fëmijëve u jepet akses në mjaft botë, ata do të shohin mjaft qartë se cilat gjëra janë vërtet të rëndësishme për veten dhe të tjerët, dhe do të bëjnë për vete një rrugë më të mirë për në atë botë se kushdo tjetër. mund të bëjë për ta." [28]

Roli i prindërve Redakto

Prindërit e të pashkolluarve ofrojnë burime, mbështetje, udhëzime, informacione dhe këshilla për të lehtësuar përvojat që i ndihmojnë fëmijët e tyre në aksesin, navigimin dhe kuptimin e botës. [23] Aktivitetet e zakonshme të prindërve përfshijnë ndarjen e librave, artikujve dhe aktiviteteve interesante me fëmijët e tyre, duke i ndihmuar ata të gjejnë njerëz të ditur për të eksploruar një interes me të (për shembull profesorë të fizikës ose mekanikë automobilistike) dhe duke i ndihmuar ata të vendosin qëllime dhe të kuptojnë se çfarë duhet të bëjnë për të përmbushin qëllimet e tyre. Natyra e bazuar në interes të Unschooling nuk do të thotë se ajo është një qasje "duart-off" ndaj arsimit; prindërit priren të përfshihen, veçanërisht me fëmijët më të vegjël (fëmijët më të mëdhenj, përveç nëse janë të rinj në mosshkollimin, shpesh kanë nevojë për më pak ndihmë në gjetjen e burimeve dhe në bërjen dhe zbatimin e planeve). [23]

Zhvendosja paradigmë Redakto

Për shkak se mosshkollimi bie ndesh me supozimet e kulturës dominuese, avokatët sugjerojnë se kërkohet një ndryshim i paradigmës në lidhje me arsimin dhe rritjen e fëmijëve përpara se të angazhohet në mosshkollimin. Nxënësit e rinj këshillohen që nuk duhet të presin të kuptojnë filozofinë e mosshkollimit në fillim, [29] pasi shumë supozime të zakonshme rreth edukimit janë të pashprehura dhe të pashkruara. Një hap drejt këtij ndryshimi të paradigmës është pranimi se "ajo që bëjmë nuk është aq e rëndësishme sa pse e bëjmë". [30]

Krahasimi me modelet e tjera të shkollimit në shtëpi Redakto

Unschooling është një formë e shkollimit në shtëpi, [10] [31] që është edukimi i fëmijëve në shtëpi ose vende të ndryshme nga shkolla. Unshkollimi i mëson fëmijët në bazë të interesave të tyre dhe jo sipas një kurrikule të caktuar. [32] [31] [33]

Mosshkollimi është në kontrast me format e tjera të shkollimit në shtëpi në atë që arsimimi i studentit nuk drejtohet nga një mësues dhe kurrikula. [32] Unschooling është një zbatim në botën reale i metodave të klasës së hapur të promovuara në fund të viteve 1960 dhe fillim të viteve 1970, pa shkollë, klasa ose nota. </link>[ citim i nevojshëm ] Prindërit që heqin dorë nga shkollimi fëmijët e tyre veprojnë si lehtësues, duke ofruar një sërë burimesh, duke i ndihmuar fëmijët e tyre të aksesojnë, të lundrojnë dhe të kuptojnë botën; ata i ndihmojnë fëmijët e tyre në krijimin dhe zbatimin e synimeve dhe planeve si për të ardhmen e largët ashtu edhe për atë të afërt. Mosshkollimi zgjerohet nga kurioziteti natyror i fëmijëve si një zgjerim i interesave, shqetësimeve, nevojave dhe qëllimeve të tyre. </link>

Deshkollimi ndryshon nga mësimi zbulues, arsimi minimal invaziv, edukimi i drejtuar nga qëllimi, këshillimi akademik, mësimi i bazuar në fenomene dhe mësimi tematik . 

Degët Redakto

Ka një sërë qasjesh për të hartuar dhe praktikuar mosshkollimin. Disa nga më të njohurat përfshijnë:

  • Shkollimi botëror, në të cilin familjet udhëtojnë nëpër botë dhe mësojnë duke përjetuar vende, njerëz, kultura dhe aktivitete të tjera tipike për këto vende. [34]
  • Deshkollimi i bazuar në projekte, i cili thotë se studentët fitojnë një njohuri më të thellë përmes eksplorimit aktiv të sfidave, problemeve dhe projekteve të botës reale që ata mund t'i bëjnë në mënyrën e tyre dhe me ritmin e tyre. [35]
  • Gameschooling, i cili përdor lojëra të ndryshme si lojëra me tavolinë dhe letra për të lehtësuar mësimin. [36] Përveç zhvillimit të aftësive në matematikë, gjuhë, histori, lojërat e tavolinës zhvillojnë gjithashtu aftësi sociale si komunikimi ndërpersonal, negocimi, bindja, diplomacia dhe virtyte si aftësia e mirë sportive. [37]

Filozofi plotësuese Redakto

Familjet e pashkolluara mund të adoptojnë filozofitë e mëposhtme: </link>

  • Prindërimi i pakushtëzuar dhe ndëshkimi me shpërblime —libra prindërimi dhe edukimi nga Alfie Kohn .
  • Koncepti i vazhdimësisë, prindërimi i atashimit dhe teoria e lidhjes - teori dhe praktika që përpiqen të inkurajojnë zhvillimin e fëmijës.
  • Vullnetarizmi - ideja se të gjitha format e shoqërimit njerëzor duhet të jenë vullnetare, aq sa është e mundur (vullnetarizmi kundërshton fillimin e forcës agresive ose detyrimit).

Forma të tjera të arsimit alternativ Redakto

Shumë forma të tjera të arsimit alternativ gjithashtu i japin përparësi kontrollit të të nxënit nga nxënësi, megjithëse jo domosdoshmërisht nga nxënësi individual. Këto përfshijnë shkollat e lira demokratike, [38] si shkolla Sudbury, Shkolla Stonesoup dhe universitetet virtuale të të mësuarit të hapur .

Kritika Redakto

Si një formë e shkollimit në shtëpi, mosshkollimi përballet me shumë nga të njëjtat kritika si shkollimi në shtëpi. Kritikat ndaj mosshkollimit në veçanti priren të fokusohen në atë nëse studentët mund të marrin arsim të mjaftueshëm në një kontekst me strukturë kaq të vogël në krahasim me praktikat standarde të shkollimit. Disa kritikë pohojnë se mund të jetë e vështirë të ndërtohet një motivim i mjaftueshëm tek studentët për t'i lejuar ata të mësojnë pa parmakë dhe se disa studentë mund të mbeten prapa si rezultat, [39] dhe se ata mund të kenë sukses të dobët në krahasim me bashkëmoshatarët e tyre. [1] [40]

Kundërshtarët e mosshkollimit kanë frikë se fëmijët mund të jenë në mëshirën e prindërve të këqij, duke rezultuar që fëmijët të kenë vështirësi të integrohen në shoqëri. [41]

Në një studim të vitit 2006 me fëmijët e moshës pesë deri në dhjetë vjeç, fëmijët e pashkolluar shënuan më pak se fëmijët e shkolluar tradicionalisht në katër nga shtatë kategoritë e studiuara, dhe dukshëm më poshtë se nxënësit e strukturuar në shtëpi në të shtatë kategoritë e studiuara. [42]

Shih edhe Redakto

Referime Redakto

  1. ^ a b c "Readers share heated opinions on "unschooling"". NBC News. 2006-10-31. Arkivuar nga origjinali më 2016-09-27. Marrë më 2008-09-04. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Greer, Billy. "Unschooling or homeschooling?". Arkivuar nga origjinali më 2013-11-15. Marrë më 2008-09-04. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ Holt, J (1977), Growing Without Schooling {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Holt, J. (2003). Teach Your Own. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Petrovic, John E; Rolstad, Kellie (nëntor 2017). "Educating for autonomy: Reading Rousseau and Freire toward a philosophy of unschooling". Policy Futures in Education (në anglisht). 15 (7–8): 817–833. doi:10.1177/1478210316681204. ISSN 1478-2103.
  6. ^ "Unschooling & Self-Education". Arkivuar nga origjinali më 2015-10-11. Marrë më 2008-07-15. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ "Is there a difference between a radical unschooler and just an unschooler?". Arkivuar nga origjinali më 2023-06-27. Marrë më 2008-07-15. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ "Differences Between Self-Directed and Progressive Education". Psychology Today (në anglishte britanike). Marrë më 2020-07-13.
  9. ^ a b c "8 powerful reasons why I 'unschool' my kids". Motherly (në anglisht). 2017-10-12. Arkivuar nga origjinali më 2023-05-18. Marrë më 2020-07-13.
  10. ^ a b c d e "The Beginner's Guide to Unschooling". zenhabits.net. 4 tetor 2012. Arkivuar nga origjinali më 2023-05-18. Marrë më 2020-07-13. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Holt, John Caldwell (1967). How children learn. Da Capo Press. ISBN 0201484048. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ a b J. Scott Armstrong (1979). "The Natural Learning Project" (PDF). Journal of Experiential Learning and Simulation. Elseiver North-Holland, Inc. 1979. 1: 5–12. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2010-06-20. Marrë më 2011-12-06. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ Bunday, Karl M. "Socialization: A Great Reason Not to Go to School". Learn in Freedom!. Arkivuar nga origjinali më 2023-05-18. Marrë më 2008-09-04. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ Shyers, Larry Edward, Comparison of Social Adjustment Between Home and Traditionally Schooled Students {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Liman, Isabel. "Home Schooling: Back to the Future?". Arkivuar nga origjinali më 2023-08-11. Marrë më 2008-09-04. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ Bunday, Karl M. "Isn't it Natural for Children to be Divided by Age in School?". Learn in Freedom!. Arkivuar nga origjinali më 2023-05-18. Marrë më 2008-09-04. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ "Peer Unschooling Network (PUN) – Unschooling Teens Unite!". Peer Unschooling Network (PUN) (në anglishte amerikane). Arkivuar nga origjinali më 2023-05-31. Marrë më 2017-09-29.
  18. ^ Rolstad, Kelly; Kesson, Kathleen (2013). "Unschooling, Then and Now" (PDF). Journal of Unschooling and Alternative Learning. 7 (14): 33. Marrë më 16 shkurt 2015. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ Ingram, Tyshia (2020-07-17). "The case for unschooling". www.vox.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2023-07-22. Marrë më 2020-07-18.
  20. ^ "I Live Therefore I Learn: Living an Unschooling Life – The Natural Child Project". www.naturalchild.org. Arkivuar nga origjinali më 2023-04-03. Marrë më 2020-07-13. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  21. ^ Butch, Taylor (2016-07-08). "As the World Unfolds: A Secret Look Inside Alternative Learning". Huffington Post (në anglishte amerikane). Arkivuar nga origjinali më 2016-08-26. Marrë më 2018-12-02.
  22. ^ a b Vosniadou, S. (2001). "How Children Learn?" (PDF). The International Academy of Education. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  23. ^ a b c Hunt, Jan. "Evaluation". Natural Child. Marrë më 6 janar 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  24. ^ Armstrong, J. Scott (1980). "Teacher Vs. Learner Responsibility in Management Education". SSRN Electronic Journal (në anglisht). doi:10.2139/ssrn.647802. ISSN 1556-5068.
  25. ^ Holt, John C. (1982). How Children Fail. Classics in Child Development. ISBN 978-0201484021. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  26. ^ a b c ChildLedHomeschool (2010-08-14). "Planning for Child-Led Learning | CLH". Arkivuar nga origjinali më 8 korrik 2011. Marrë më 2014-01-16. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  27. ^ Noll, James Wm. (2008). Taking Sides: Clashing Views on Educational Issues 15th ed. McGraw-Hill. fq. 25–26. ISBN 978-0073515205. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  28. ^ David Gurteen. "On children and learning by John Holt". Gurteen Knowledge. Gurteen.com. Arkivuar nga origjinali më 2013-05-13. Marrë më 2014-01-16. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  29. ^ "Unschooling: An Introduction and Beginner's Guide". Homeschool Base. Arkivuar nga origjinali më 2023-06-29. Marrë më 23 maj 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  30. ^ Koetsier, Cathy. "Paradigm Shifts". Arkivuar nga origjinali më 2023-06-27. Marrë më 23 maj 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ a b "What Is Unschooling? A Parents Guide to Child-Led Home Education". Parents (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2023-06-03. Marrë më 2020-07-13.
  32. ^ a b "Unschooling – letting children grow up without school or teachers". dpa International (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2022-01-29. Marrë më 2020-12-02.
  33. ^ "Unschooling – letting children grow up without school or teachers". dpa International (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2022-01-29. Marrë më 2020-12-15.
  34. ^ Alyson, Alyson (2020-06-29). "What is Worldschooling?". World Travel Family Travel Blog (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2023-07-07. Marrë më 2020-07-13.
  35. ^ "Homeschool with Project Based Learning | Hess Un-Academy" (në anglishte amerikane). 2019-05-21. Arkivuar nga origjinali më 2023-06-28. Marrë më 2020-07-13.
  36. ^ "What is Gameschooling?". Orison Orchards (në anglishte amerikane). 2020-02-09. Arkivuar nga origjinali më 2023-06-27. Marrë më 2020-07-13.
  37. ^ "The Ultimate Guide to Gameschooling". 3 tet 2017. Arkivuar nga origjinali më 2023-06-27. Marrë më 6 qer 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  38. ^ "Democratic Schools". Alternatives to School (në anglishte amerikane). Arkivuar nga origjinali më 2022-12-06. Marrë më 2020-07-13.
  39. ^ Clayton, Victoria (2006-10-02). "A new chapter in education: unschooling" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2023-05-18. Marrë më 2023-09-06.
  40. ^ Erbe, Bonnie (27 nëntor 2006). "Unspooling 'Unschooling'". U.S. News & World Report. Arkivuar nga origjinali më 2023-02-05. Marrë më 11 shkurt 2022. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  41. ^ "Rise of the home 'unschoolers' – where children learn only what they want to". the Guardian (në anglisht). 2016-10-11. Arkivuar nga origjinali më 2023-06-27. Marrë më 2020-12-30.
  42. ^ Martin-Chang, Sandra; Gould, O.N.; Meuse, R.E. (2011). "The impact of schooling on academic achievement: Evidence from home-schooled and traditionally-schooled students". Canadian Journal of Behavioural Science. 43 (3): 195–202. doi:10.1037/a0022697. Marrë më 16 nëntor 2014. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)