Bülent Ecevit
Mustafa Bülent Ecevit (28 maj 1925 – 5 nëntor 2006) ishte një politikan, burrë shteti, poet, shkrimtar, studiues dhe gazetar turk, i cili shërbeu si Kryeministër i Turqisë katër herë midis 1974 dhe 2002. Ai shërbeu si kryeministër në vitet 1974, 1977, 1978–79, dhe 1999–2002. Ecevit ishte kryetari i Partisë Republikane Popullore (CHP) midis 1972 dhe 1980, dhe në 1989 ai u bë kryetar i Partisë së Majtë Demokratike (DSP). Atij i njihet merita për futjen e politikës socialdemokratike në Turqi duke sintetizuar Qemalizmin me socialdemokracinë, duke e bërë kështu demokracinë sociale një parim thelbësor në ideologjinë moderne e Mustafa Qemal Ataturkut.
Bülent Ecevit | |
|---|---|
 | |
| Kryeministri i 16-të i Turqisë | |
| Në detyrë 11 janar 1999 – 18 nëntor 2002 | |
| Presidenti | Sylejman Demirel Ahmet Nexhdet Sezer |
| Zëvendës | Devlet Bahçeli Hüsamettin Özkan Şükrü Sina Gürel Mesut Yılmaz Hikmet Uluğbay |
| Paraprirë nga | Mesut Jëllmaz |
| Pasuar nga | Abdullah Gyl |
| Në detyrë 5 janar 1978 – 12 nëntor 1979 | |
| Presidenti | Fahri Korutyrk |
| Zëvendës | Orhan Eyüboğlu Turhan Feyzioğlu Hikmet Çetin Faruk Sükan |
| Paraprirë nga | Sylejman Demirel |
| Pasuar nga | Sylejman Demirel |
| Në detyrë 21 qershor 1977 – 21 korrik 1977 | |
| Presidenti | Fahri Korutyrk |
| Zëvendës | Orhan Eyüboğlu |
| Paraprirë nga | Sylejman Demirel |
| Pasuar nga | Sylejman Demirel |
| Në detyrë 26 janar 1974 – 17 nëntor 1974 | |
| Presidenti | Fahri Korutyrk |
| Zëvendës | Nexhmetin Erbakan |
| Paraprirë nga | Naim Talu |
| Pasuar nga | Sadi Irmak |
| Zëvendëskryeministri i Turqisë | |
| Në detyrë 30 qershor 1997 – 11 janar 1999 | |
| Kryeministri | Mesut Jëllmaz |
| Shërbeu me | İsmet Sezgin |
| Paraprirë nga | Tansu Çiller |
| Pasuar nga | Hikmet Uluğbay |
| Kryetari i Partisë së Majtë Demokratike | |
| Në detyrë 15 janar 1989 – 25 korrik 2004 | |
| Paraprirë nga | Nexhdet Karababa (në detyrë) |
| Pasuar nga | Zeki Sezer |
| Në detyrë 13 shtator 1987 – 7 mars 1988 | |
| Paraprirë nga | Rahşan Ecevit |
| Pasuar nga | Necdet Karababa |
| Kryetari i Partisë Republikane Popullore | |
| Në detyrë 14 maj 1972 – 30 tetor 1980 | |
| Paraprirë nga | Ismet Inony |
| Pasuar nga | Deniz Baykal (1992) |
| Të dhëna vetjake | |
| U lind më | 28 maj 1925 Stamboll, Turqi |
| Vdiq më | 5 nëntor 2006 (81 vjet) Ankara, Turqi |
| Vendi i prehjes | Varrezat e Shtetit Turk, Ankara |
| Partia politike | Partia Republikane Popullore (1957–1980) Partia e Majtë Demokratike (1989–2006) |
| Bashkëshortja/et | Rahşan Ecevit (m. 1946) |
| Marrëdhëniet | Nazlı Ecevit (nënë) |
| Shkollimi | Robert College Shkolla e Studimeve Orientale dhe Afrikane |
| Nënshkrimi |  |
Mustafa Bülent lindi në Stamboll tek një familje e klasës së mesme. Babai i tij, Fahri Ecevit ishte profesor i Universitetit të Ankarasë, ndërsa nëna e tij Nazlı Ecevit ishte ndër gratë e para në Turqi që pikturoi profesionalisht. Ecevit tha se nëna e tij ishte me prejardhje boshnjake dhe gjyshi i tij nga babai ishte ndoshta një kurd.
Ecevit e filloi karrierën e tij politike kur u zgjodh deputet nga CHP në zgjedhjet e vitit 1957 dhe u bë i njohur si Ministër i Punës në kabinetet e Ismet Inony dhe përfaqësoi fraksionin e majtë në rritje të CHP, të udhëhequr nga Inony. Ecevit do të bëhej përfundimisht kryetari i CHP-së në vitin 1972; Udhëheqja e tij e rinovoi partinë duke iu drejtuar votuesve të klasës punëtore dhe duke e çimentuar partinë si "e majta e qendrës". Ecevit u bë kryeministër në vitin 1974, gjatë së cilës ai tërhoqi ndalimin e kultivimit të opiumit dhe pushtoi Qipron. Ai formoi dy qeveri të tjera në 1977 dhe 1978-79, të cilat u shënuan nga polarizimi në rritje, ngërçi dhe dhuna politike që përfundoi me grushtin e shtetit të vitit 1980.
Pas grushtit të shtetit të vitit 1980, Ecevit, së bashku me personalitetet e të gjitha partive të tjera, u ndalua nga politika për 10 vjet. Gjatë ndalimit, Partia e Majtë Demokratike (DSP) u krijua nën kryesimin e gruas së tij, Rahşan Ecevit. Kur ndalimi politik u hoq me një referendum të mbajtur në vitin 1987, ai u bë kreu i DSP-së. Ndërsa drejtonte një qeveri të përkohshme për zgjedhjet e vitit 1999, udhëheqësi i PKK Abdullah Oxhalan u kap në Kenia, duke e katapultuar DSP në vendin e parë në zgjedhje. Koalicioni DSP-MHP-ANAP (1999–2002) prezantoi reforma të rëndësishme politike dhe ekonomike, si dhe filloi antarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian. Tërheqja e MHP-së nga koalicioni çoi në rrëzimin e qeverisë dhe në zgjedhjet e parakohshme pasuese të 2002-shit, DSP u përjashtua nga parlamenti për shkak të paaftësisë për të pastruar pragun elektoral. Ecevit dha dorëheqjen nga kryesia e partisë në vitin 2004. Ai vdiq të dielën, më 5 nëntor 2006, si pasojë e dështimit të qarkullimit të gjakut dhe frymëmarrjes.