Beteja e Radushës

Beteja e Radushës
	Pjesë e Lufta e vitit 2001 në Maqedoni
	; Stacioni i Trenit në Radushë, i shkatërruar gjatë luftimeve
Data	20 Qershor – 13 Gusht 2001
Vendodhja	Radushë, Komuna e Sarajit, Republika e Maqedonisë, (sot Maqedonia e Veriut)
Pasoja	Marrëveshja e Ohrit Fitorja e UÇK-së; UÇK-ja e pushtoi fshatin Radushë; UÇK-ja e shkatërroi stacionin policor të Radushës dhe postin e Ushtrisë maqedonase;
Palët pjesëmarrëse
Ushtria Çlirimtare Kombëtare	Ushtria e Republikës së Maqedonisë; Policia e Maqedonisë;
Komandantët dhe udhëheqësit
Ali Ahmeti; Rafiz Aliti; Emrush Suma	Boris Trajkovski; Pande Petrovski; Vlado Buçkovski ; Ljube Boshkovski ; Strasho Gligorov ; Risto Galevski ; Aco Stojanovski
Njesitë e përfshira
Brigada 115	Njësia Speciale e Policisë "Tigrat" ; Njësia Speciale e Policisë "Luanët"
Fuqia ushtarake
200 luftëtarë; (në Gusht)	70 policë dhe ushtarë (në fillim) ; 700 ushtarë; (në Gusht); 1 tank T-55 ; 1 helikopter Mi-24 ; 1 avion Su-25
Viktimat dhe humbjet
Asnjë humbje	4 policë të vrarë ; 12 ushtarë të plagosur ; 2 autoblinda të shkatërruar ; 1 tank T-55 i shkatërruar

Beteja e Radushës ishte një seri përleshjesh dhe pritash që filluan në mesin e korrikut 2001 dhe përfunduan me një pushtim të plotë nga Ushtria Çlirimtare Kombëtare (UÇK), e cila u përqendrua në postbllokun policor të Radushës dhe në postën kufitare të Ushtrisë Maqedonase afër fshatit Rashçe. Kjo betejë u zhvillua gjatë Marrëveshjes së Përgjithshme të Armëpushimit dhe ishte shkelja më e rëndë e traktatit me UÇK-në duke abuzuar me zonat e çmilitarizuara përreth kufirit për të avancuar. Incidentet e para filluan afër fundit të qershorit dhe u përshkallëzuan në mesin e gushtit 2001. Pavarësisht përdorimit të rëndë të bombardimeve ajrore, luftëtarët e UÇK-së arritën të shkatërrojnë postin e Ushtrisë maqedonase dhe stacionin policor, pas së cilës forcat policore maqedonase u tërhoqën në mbrojtje dytësore nga pozicionet e tyre.

Prapaskena

Beteja ishte pjesë e konfliktit më të gjerë ndëretnik të njohur si "Kryengritja në Republikën e Maqedonisë midis UÇK-së shqiptare dhe Forcave të Sigurisë Maqedonase" të përqendruara afër kufirit me Kosovën. Pjesa më e madhe e luftimeve ndodhi në afërsi të fshatit Radushë dhe fshatrat Bojane që ruajnë rrugët për në ujësjellësin e Rashçes, i cili furnizon me ujë kryeqytetin e Shkupit. Radusha është 4,68 milje në veri të burimit të ujit dhe Bojana është 3,13 milje në perëndim. Më parë UÇK-ja kishte ndërprerë furnizimin me ujë në digën e Likovës, e cila e siguron qytetin e Kumanovës me ujë dhe rrymë, duke shkaktuar një krizë humanitare në qytet. UÇK-ja më parë kishte sulmuar drejtpërdrejt edhe stacionin policor të Rashçes gjatë armëpushimit, por forcat maqedonase nuk iu përgjigjën sulmeve.

Përdorimi i armëpushimeve të ndërmjetësuara nga NATO për të fituar terren nga vendet e mbajtura më parë nga forcat e sigurisë maqedonase ishte një taktikë e zakonshme e UÇK-së gjatë gjithë luftës, ky ishte rasti në Tetovë pas "operacionit MH" që shpërngulte militantët shqiptarë nga Tetova dhe u përdor në Radushë si më mirë, këtë e konfirmoi komandanti i UÇK-së Petrit Mehaj në bisedat e tij me Ali Ahmetin, liderin e UÇK-së. Më 26 korrik 2001 Petriti mori një mesazh nga Shtabi i UÇK-së që e udhëzonte të përdorte armëpushimin për të zgjeruar frontin dhe për të pushtuar dominuesin dhe pozicionet. Në librin e tij ai thotë: Një ditë kur Ali Ahmeti po bëhej gati për të shkuar në Prizren, i thashë: "Sot kam vendosur t'i jap fund armëpushimit. Ai buzëqeshi, tha lamtumirë dhe u ndamë nga njëri-tjetri. Me Agronin, Mahin dhe Zogun shkuan në Brodec dhe hapën zjarr me mortaja 120 mm mbi pozicionet e armikut".

Në një raport për OSBE-në, Harold Schenker deklaroi:

"OSBE-ja rrezikonte të bëhej objekt i tensioneve brenda qeverisë së krizës, veçanërisht pasi nuk kishte asnjë mandat, e lëre më fuqinë për të parandaluar apo edhe për të ndalur fitimet territoriale që kishte bërë UÇK-ja në zonën në veri të Tetovës, ishte një shkelje e qartë e armëpushimit".

Fillimi i Betejës

Përplasja e parë ndodhi më 20 qershor 2001, kur katër policë maqedonas të stacionit policor të Radushës zbuluan një kamp të UÇK-së me 40 luftëtarë shqiptarë në shkallët e malit të Zhedenit, gjatë një patrullimi në terren në kufi. Patrulla e policisë hapi zjarr duke vrarë një luftëtar të UÇK-së dhe duke plagosur një tjetër. Patrulla thirri mbështetjen ajrore e cila erdhi menjëherë dhe e shtyu UÇK-në drejt Kosovës.

Më 23 qershor, një nga ngjarjet e vetme më dramatike në konflikt ndodhi kur një tjetër patrullë kufitare policore u sulmua në një pritë të UÇK-së pranë Radushës. Patrulla policore udhëhiqej nga Aco Stojanovski, zëvendëskomandant i stacionit policor të Radushës. Luftëtarët e UÇK-së e qëlluan automjetin e policisë me raketa, duke vrarë katër policë maqedonas dhe duke hedhur makinën në ajër si dhe duke lënë njërin polic të plagosur brenda makinës. UÇK-ja tentoi t'u afrohej automjetit të policëve të vrarë. Gjashtë plumbat e komandantit Stojanovski me një kallashnikov AK-47 ndaj luftëtarëve të UÇK-së i zmbrapsi ata derisa ushtarët maqedonas nga posta kufitare e Radushës arritën dhe e zmbrapsën UÇK-në me zjarr nga një transportues i blinduar. Pas konfliktit, komandanti i policisë Stojanovski u bë kryetar i Unionit të Veteranëve të Ushtrisë dhe Policisë së Konfliktit në Maqedoni.

Pas kësaj prite u bënë thirrje për të forcuar seriozisht mbrojtjen rreth Radushës për të penguar UÇK-në të pushtonte ujësjellësin afër fshatit Rashçe, i cili do të kishte ndërprerë furnizimin me ujë në kryeqytetin e Shkupit.

Ofensiva e madhe

Në orët e hershme të 10 gushtit 2001, UÇK-ja nisi një ofensivë nga zona e Krivenikut në komunën e Hanit të Elezit, duke pushtuar territorin e Maqedonisë në rajonin e Radushës. Ofensiva u zhvillua gjatë periudhës së armëpushimit, vetëm disa ditë para nënshkrimit të Marrëveshjes Kornizë të Ohrit. Aksionet e para filluan në orën 20:00 të së njëjtës ditë me sulm të mortajave në stacionin policor të Radushës, që ndodhet në hyrje të fshatit. Stacioni i policisë drejtohej nga vetëm 35 policë. Forcat maqedonase iu kundërpërgjigjën zjarrit dhe shkëmbimi i zjarrit zgjati deri në orën 02:00 të natës. Më pas, UÇK-ja filloi një sulm këmbësorie, i cili u zmbraps nga policia. Gjatë sulmit një polic maqedonas u vra.

Sipas informacioneve të marra nga shërbimi inteligjent maqedonas, sulmi u krye nga më shumë se 600 luftëtarë të UÇK-së, të mbështetur nga vullnetarë nga kulturat mbrojtëse të Kosovës. Korpusi erdhi nga qyteti i Krivenikut në Kosovë dhe kaloi kufirin maqedonas për në Radushë gjatë natës. Sipas të njëjtave informacione, plani i veprimit të UÇK-së ishte neutralizimi i forcave maqedonase në sektorin e Radushës, pastaj depërtimi në jug dhe kapja e burimit të ujit të Rashçes që furnizon kryeqytetin e Shkupit me ujë të pijshëm. Ndërprerja e furnizimit me ujë do të krijonte një krizë humanitare në kryeqytet.

Ministria e Brendshme e vetme shpalli gjendjen e gatishmërisë dhe dërgoi njësitë e njësisë speciale të policisë "Tigrat" për të gërmuar dhe siguruar burimin e ujit në Rashçe. Njësitë e tjera të "Tigrave" u dërguan për të shpëtuar 35 policë maqedonas të rrethuar në stacionin e Radushës. Për shkak të mungesës së mbështetjes së artilerisë dhe numrit dërrmues të rrethimit të UÇK-së, ata gërmuan në pozicione jashtë Radushës. Ministri i Brendshëm Ljube Boshkoski dhe kryeministri Ljubço Georgievski kërkuan nga presidenti Trajkovski aktivizimin e menjëhershëm të ushtrisë për të neutralizuar pushtimin nga Kosova. Presidenti, megjithatë, i inkurajuar nga të dërguarit e NATO-s dhe BE-së, u përqendrua në arritjen e një zgjidhjeje politike që respektonte kushtet e Marrëveshjes së Armëpushimit të 5 korrikut. Ai kërkoi që policia të mos përgjigjet ndaj provokimeve për të shmangur përshkallëzimin e konfliktit. Ndërkaq, policët e rrethuar në stacionin e Radushës kanë mbetur vetëm.

Më 11 gusht, në ditën e dytë të betejës, UÇK-ja filloi sulmin më të rëndë kundër forcave maqedonase në rajonin e Shkupit. Një kolonë prej 200 luftëtarëve shqiptarë sulmoi postën kufitare të Radushës me mortaja, automatikë dhe snajper. Posta kufitare e ushtrisë së Radushës, e vendosur në mes të fshatrave Kuçkovë dhe Radushë, drejtohej nga 25 ushtarë maqedonas me mortaja, automatikë, një tank dhe tre transportues të blinduar. Në të njëjtën kohë, UÇK-ja kreu një sulm tjetër në stacionin policor të rrethuar në fshatin Radushë. Ushtria dhe policia maqedonase iu kundërpërgjigjën zjarrit dhe gjatë luftimeve të ashpra, UÇK-ja arriti t'i vërë zjarrin fuçive të benzinës brenda kazermës së postës kufitare të ushtrisë. Luftëtarët e UÇK-së arritën të afroheshin aq shumë saqë filluan të prisnin gardhin me tela. Policët maqedonas gjithashtu arritën të zmbrapsin të gjitha sulmet e bëra më 11 gusht. Mediat perëndimore më vonë treguan imazhe të një tanku maqedonas T-55 të kapur nga luftëtarët shqiptarë në Radushë.

Pasojat

Pas nënshkrimit të armëpushimit, Radusha u zgjodh si një nga pikat e caktuara të grumbullimit për asgjësimin vullnetar të armëve të UÇK-së, ku Brigada 115 e UÇK-së, e cila mori pjesë në betejë, hodhi armët dhe kapi automjetet e saj, pasi forcat maqedonase ishin tërhequr më parë nga grumbullimi. Marrëveshja siç ishte rënë dakord me NATO-n, UÇK-ja nuk e respektoi zotimin e saj për t'u tërhequr nga linjat e mbajtura përpara armëpushimit të 5 korrikut.

Shiko gjithashtu

Referencat

Gabim referencash: <ref> etiketa me emrin "BorbiSkopje" e percaktuar ne <referenca> nuk është përdorur në tekst paraprak.
Gabim referencash: <ref> etiketa me emrin "Крстевски2001" e percaktuar ne <referenca> nuk është përdorur në tekst paraprak.

Gabim referencash: <ref> etiketa me emrin "ZhedenPlan" e percaktuar ne <referenca> nuk është përdorur në tekst paraprak.