Bretanja
Britania ose Bretanja ( frëngjisht: Bretagne [bʁətaɲ] (
dëgjoni) ; Bretone: Breizh [ bʁɛx ] ; [1] Gallo : Bertaèyn ose Bertègn [bəʁtaɛɲ]) është një gadishull, rajon historik dhe zonë kulturore në veriperëndim të Francës moderne, që mbulon pjesën perëndimore të asaj që njihej si Armorica gjatë periudhës së pushtimit romak. Ajo u bë një mbretëri e pavarur dhe më pas një dukat përpara se të bashkohej me Mbretërinë e Francës në 1532 si një provincë e qeverisur si një komb i veçantë nën kurorë.
Britania
| |
|---|---|
Rajon Historik | |
 | |
.svg) Flamuri  Stema | |
| Parimet: | |
| Himni: "Bro Gozh ma Zadoù" | |
 | |
| Koordinatat: 48°00′N 3°00′W / 48.000°N 3.000°W | |
| Shteti | Franca |
| Vendbanimet më të mëdha | |
| Sipërfaqja | |
| • Gjithsej | 34.023 km2 (13.136 sq mi) |
| Popullsia (2021) | |
| • Gjithsej | 4.829.968 |
| Emri i banorëve | Bretonë |
| Zona kohore | UTC+1 (CET) |
| • Verës (DST) | UTC+2 (CEST) |
| Kodi ISO 3166 | FR-E |
Britania është referuar gjithashtu si Britania e Vogël (në krahasim me Britaninë e Madhe, me të cilën ndan një etimologji). [2] Kufizohet me Kanalin Anglez në veri, Normandinë në verilindje, lindje të Pays de la Loire në juglindje, Gjirin e Biskajës në jug dhe Detin Keltik dhe Oqeanin Atlantik në perëndim. Sipërfaqja e saj është 34,023 km 2 .
Britania është vendi i disa prej arkitekturave më të vjetra në botë, shtëpia e Cairn of Barnenez, Tumulës Saint-Michel dhe të tjera, të cilat datojnë në fillim të mijëvjeçarit të 5-të para Krishtit. [3] [4] Sot, provinca historike e Bretanjës është e ndarë në pesë departamente franceze: Finistère në perëndim, Côtes-d'Armor në veri, Ille-et-Vilaine në verilindje, Morbihan në jug dhe Loire-Atlantique në juglindje. Loire-Atlantique tani i përket rajonit Pays de la Loire ndërsa katër departamentet e tjera përbëjnë rajonin e Bretanjës.
Në regjistrimin e vitit 2010, popullsia e Bretanjës historike u vlerësua të ishte 4,475,295. Në vitin 2017, zonat më të mëdha metropolitane ishin Nanta (934,165 banorë), Rena (733,320 banorë) dhe Bresti (321,364 banorë). [5] Bretanja është atdheu tradicional i popullit breton dhe është një nga gjashtë kombet kelte, [6] [7] [8] [9] që ruan një identitet të veçantë kulturor që pasqyron historinë e tij . Një lëvizje nacionaliste kërkon autonomi më të madhe brenda Republikës Franceze, ose pavarësi prej saj. [10] [11] Ribashkimi i Bretanjës mbështetet nga gjysma e banorëve të Bretanjës dhe Luarës Atlantike dhe konsiderohet si një parakusht për autonomi të mëtejshme. [12] [13]
- ^ Henriette Walter (2013). L'aventure des langues en Occident: Leur origine, leur histoire, leur géographie. Robert Laffont. fq. 113.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Payne, Malcolm; Shardlow, Steven (2002). Social Work in the British Isles. UK: Jessica Kingsley Publishers. fq. 247. ISBN 978-1-8530-2833-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Saint-Michel tumulus". www.megalithes-morbihan.com. Arkivuar nga origjinali më 18 maj 2021. Marrë më 6 nëntor 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "The world's 10 oldest ruins". The Telegraph. 4 shkurt 2016. Arkivuar nga origjinali më 11 janar 2022. Marrë më 29 qershor 2016.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Tableaux de l'économie française, Édition 2020, Villes et communes de France". INSEE. Marrë më 11 dhjetor 2020.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "The Celtic League". The Celtic League. Marrë më 3 maj 2011.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Festival Interceltique de Lorient 2010". Festival Interceltique de Lorient. Arkivuar nga origjinali më 12 qershor 2011. Marrë më 3 maj 2011.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Official website of the French Government Tourist Office: Brittany". Us.franceguide.com. Arkivuar nga origjinali më 11 korrik 2011. Marrë më 3 maj 2011.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Price, Glanville (30 mars 1986). The Celtic connection. Rowman & Littlefield. ISBN 9780861402489. Marrë më 3 maj 2011.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Sharif Gemie (2007). Brittany 1750–1950 – The Invisible Nation. University of Wales Press.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Why Independence ?". emgann.chez.com. Marrë më 16 shkurt 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "La moitié des habitants de la Bretagne à 5 favorable à un rattachement de la Loire-Atlantique" [Half of the inhabitants of the 5 Breton departments in favour of integrating Loire-Atlantique]. archive.wikiwix.com. Marrë më 2023-10-18.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Brittany lays claim to autonomy, in Corsica's footsteps". Le Monde.fr (në anglisht). 2022-04-09. Marrë më 2023-10-18.