Wikipedia

Dialektet e Maqedonishtes

Dialektet e Maqedonisë përfshijnë dialektet sllave që fliten në Republikën e Maqedonisë së Veriut, si dhe disa lloje që fliten në rajonin më të gjerë gjeografik të Maqedonisë. [1] Ato janë pjesë e vijës dialektore të gjuhëve sllave të jugut që bashkon gjuhën maqedonase me bullgarishten në lindje dhe Torlakishten në veri. Përcaktimi i saktë midis këtyre gjuhëve është i shpejtë dhe i diskutueshëm.

Autorët maqedonas priren t'i trajtojnë të gjitha dialektet e folura në rajonin gjeografik të Maqedonisë si maqedonisht, përfshirë edhe ato që fliten në pjesën perëndimore të Bullgarisë (e ashtuquajtur Maqedonia Pirinase), ndërsa autorët bullgarë i trajtojnë të gjitha dialektet maqedonase si pjesë të gjuhës bullgare. [2] [3] Para kodifikimit të gjuhës maqedonishtes standarde në 1945, dialektet e Maqedonisë në pjesën më të madhe u klasifikuan si bullgare. [4] [5] [6] Në Greqi, shpesh shmanget identifikimi i dialekteve të folura nga pakica lokale sllavofone si bullgarisht ose maqedonisht dhe këto dialekte përshkruhen thjesht si "sllave", Dopia ('Lokale'), Stariski (të vjetra) ose Našinski (të tonat).

Gjuhësisht, dialektet e Maqedonisë në kuptimin më të gjerë mund të ndahen në grupet Lindore dhe Perëndimore (kufiri shkon afërsisht nga Shkupi dhe Malet e Karadakut përgjatë lumenjve Vardar dhe Crna) bazuar në një grup të madh të tipareve. Për më tepër, një klasifikim më i detajuar mund të bazohet në reflekset moderne të zanoreve të reduktuara Proto-Sllave (" yers ") dhe hundores së pasme (o). Ky klasifikim dallon 3 grupe kryesore vijuese: [7] [8]

Dialektet

Redakto
 
Ndarjet e dialekteve të maqedonishtes[9]
Veri
  Tetovë
  Gostivar
  Malet Karadak
  Kumanovo / Kratovo
Perëndim/Veriperëndim
  Qendrore
  Reka
  Mala Reka / Galičnik
  Debar
  Drimkol / Golo Brdo
  Vevçani / Radοzhda
  Prespa e Sipërme / Ohër
Lindje
  Mariovo / Tikvesh
  Shtip / Strumica
  Maleševo / Pirin
Southeastern
  Solun / Voden
  Ser / Drama
Juglindje
  Prespa e poshtme
  Korça
  Kostur
  Nestram

Dialektet veriore

  • Grupi perëndimor:
  1. Dialekti i Tetovës
  2. Dialekti Skopska Crna Gora
  3. Dialekti Gora
  • Grupi Lindor:
  1. Dialekti i Kumanovës
  2. Dialekti i Kratovës
  3. Dialekti i Kriva Palanka
  4. Dialekti Ovçe Pole

Dialektet perëndimore :

  • Grupi qendror:
  1. Dialekti Prilep-Manastir [10]
  2. Dialekti Kiçevë-Poreq [11]
  3. Dialekti Shkup-Veles
  • Grupi perëndimor dhe veriperëndimor:
  1. Dialekti i Gostivarit
  2. Dialekt i Rekës
  3. Dialekti Galiçnik (ose Lumi i Vogël) [12]
  4. Dialekti i Dibrës
  5. Dialekti Drimkol-Golo Bërdo
  6. Dialekti Vevçan-Radozhda [13]
  7. Dialekti i Strugës
  8. Dialekti i Ohrit
  9. Dialekt i Prespës së sipërme
  10. Dialekt i Prespës së poshtme

Dialektet lindore dhe jugore

  • Grupi Lindor:
  1. Dialekti Tikvesh-Mariovë
  2. Dialekti Shtip-Koçan
  3. Dialekt Strumica
  4. Dialekti Maleshevë-Pirin [14]
  • Grupi Jugperëndimor: [15]
  1. Dialekti Nestram-Kostenar
  2. Dialekti Korçë (Gorica)
  3. Dialekti i Kosturit
  • Grupi Jug-Lindor:
  1. Dialekti Solun-Voden [16]
  2. Dialekti Ser-Drama-Lagadin-Nevrokop

Shumica e gjuhëtarëve i klasifikojnë dialektet e rajonit Pirin (Blagoevgrad) të Bullgarisë dhe në Lindjen e largët të Maqedonisë Greke si Bullgarisht dhe dialektet në pjesën tjetër të Greqisë dhe në Republikën e Maqedonisë së Veriut si Maqedonisht. [17] [18]

Dallimet në bashkëtingëllore

Redakto
 
Harta e fonemës kj në gjuhën maqedonase
 
Harta e fonemës gj në gjuhën maqedonase

Për sa i përket tipareve të bashkëtingëlloreve, i gjithë rajoni perëndimor dallon nga lindja me humbjen e fonemës /x/ (përveç Tetovës, Gorës dhe Korçës) dhe humbjes së /v/ në pozicionin intervokalik (përveç Mala Reka dhe pjesë të Kostur -Korča): /ɡlava/ (kokë) = /ɡla/, /ɡlavi/ (kokat) = /ɡlaj/. Regjioni Lindor ruan /x/ (përveç Tikvesh - Mariovo dhe Kumanovë - Kriva Palanka) dhe /v/. Lindja karakterizohet gjithashtu nga zhvillimi i epentetikës /v/ para origjinalit /o/ ku Perëndimi ka epentetikën /j/ : lindje /vaɡlɛn/ (qymyr), por perëndim /jaɡlɛn/. Reflekset difonemike janë më karakteristike për dialektet e Maqedonisë Greke dhe Provincës Blagoevgrad, Kostur-Korča dhe Ohër - Prespë. Dialektet Serres - Nevrokop kanë një seri bashkëtingëllorësh fonematikisht të palatalizuara.

Referime

Redakto
  1. ^ isp. Большaя Советская Энциклопедия, tom. 37, Moscow 1938, р 743–744
  2. ^ Institute of Bulgarian Language (1978). Единството на българския език в миналото и днес (në bullgarisht). Sofia: Bulgarian Academy of Sciences. fq. 4. OCLC 6430481.
  3. ^ Стойков (Stoykov), Стойко (2002) [1962]. Българска диалектология (Bulgarian dialectology) (në bullgarisht). София: Акад. изд. "Проф. Марин Дринов". ISBN 954-430-846-6. OCLC 53429452.
  4. ^ Mazon, Andre. Contes Slaves de la Macédoine Sud-Occidentale: Etude linguistique; textes et traduction; Notes de Folklore, Paris 1923, p. 4.
  5. ^ Селищев, Афанасий. Избранные труды, Москва 1968.
  6. ^ K. Sandfeld, Balkanfilologien (Copenhagen, 1926, MCMXXVI).
  7. ^ стр. 244 Македонски јазик за средното образование- Стојка Бојковска, Димитар Пандев, Лилјана Минова-Ѓуркова, Живко Цветковски- Просветно дело- Скопје 2001
  8. ^ Z. Topolińska – B. Vidoeski, Polski~macedonski- gramatyka konfrontatiwna, z.1, PAN, 1984
  9. ^ After Z. Topolińska and B. Vidoeski (1984), Polski-macedonski gramatyka konfrontatiwna, z.1, PAN.
  10. ^ стр.68 Граматика на македонскиот литературен јазик, Блаже Конески, Култура- Скопје 1967
  11. ^ Академик Божидар видоески, Кичевскиот говор. МЈ, 1957, VIII, 1, стр. 31–90.
  12. ^ Belić 1935: A. Belić, Galički dijalekat, Srpski dijalektološki zbornik, VII, Srpska kraljevska akademija, Belgrade – Sr. Karlovci, 1-352+IV
  13. ^ The Radožda-Vevčani Dialect of Macedonian: Structure, Texts, Lexicon by P. Hendriks. The Slavic and East European Journal, Vol. 22, No. 1 (Spring, 1978), pp. 111–112
  14. ^ A Comparative Historical Analysis of Nominal Accentuation in Archaic (Maleševo) and Transitional (Nivičino) Eastern Macedonian Dialects," in Proceedings of the Third North American-Macedonian Conference on Macedonian Studies. Indiana Slavic Studies 10:135–151. 1999
  15. ^ Македонските дијалекти во Егејска Македонија: (Обид за класификација). Македонските дијалекти во Егејска Македонија: научен собир, Скопје 23–24 декември 1991. Скопје: МАНУ, 1994, стр. 23–60.
  16. ^ str. 249- 252 Makedonski jazik za srednoto obrazovanie- S. Bojkovska, D. Pandev, L. Minova-Ǵurkova, Ž.Cvetkovski- Prosvetno delo AD- Skopje 2001
  17. ^ Trudgill P., 2000, "Greece and European Turkey: From Religious to Linguistic Identity". In: Stephen Barbour and Cathie Carmichael (eds.), Language and Nationalism in Europe, Oxford : Oxford University Press, p.259.
  18. ^ Schmieger, R. 1998. "The Situation of the Macedonian Language in Greece: Sociolinguistic Analysis", International Journal of the Sociology of Language 131, 125–55.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Dialektet_e_Maqedonishtes&oldid=2437493"