Fushata e Skënderbeut në Maqedoni

Fushata maqedonase e Skënderbeut
Data	gusht 1462
Vendodhja	Maqedonia perëndimore
Pasoja	Shqiptarët fitojnë
Palët pjesëmarrëse
̺Besëlidhja e Lezhës	Perandoria Osmane
Komandantët dhe udhëheqësit
Skënderbeu	Hasan bej (Rob lufte); Isuf bej; Karaza bej
Fuqia ushtarake
Nuk dihet	Mbi 48,000
Viktimat dhe humbjet
Nuk dihet	Shumë e rëndë

Ekspedita e Skënderbeut në Maqedonit ishte një fushatë për të parandaluar Perandorinë Osmane në Maqedoni nga Skenderbeu për të mposhtur tre ushtritë osmane të cilat ishin përgatitur për të pushtuar Shqipërinë. Nga viti 1461 deri 1462, Skenderbeu bëri fushatë në Itali për të mbrojtur aleatin e tij, Ferdinand I, nga të qenit i pushtuar nga dinastia Angevin e cila kërkonte Mbretërinë e Napolit. Para se të vendos për Italinë, Skenderbeu falsifikojë një armëpushim me Sulltan Mehmeti II. Pas kthimit në Shqipëri, pasi siguroj Ferdinandin, Venedikasët u bënë armiq të Skenderbeu dhe një lloj lufte e padeklaruar u zhvillua. Mehmedi pa një mundësi për të sulmuar Skënderbeun dhe dërgoi tre ushtri në një vit. Të tre u mundën nga Skenderbeu, në gusht të vitit 1462 ai për herë të parë do të fitojë tri betejat kundër osmanëve në një muaj.

Prapavija

Pas vdekjes së Alfons V, Skënderbeun e kishte të domosdoshme të krijojë marrëdhënie të mira me Venedikun. Ai hoqi dorë nga kështjella në Sati në vitin 1459, edhe pse ai e kishte pushtuar atë nga Osmanët. Pajtimi arriti në pikën ku Papa Piu II e sugjeroj duke i besuar zotërimet e Skënderbeut gjatë ekspeditës së tij në Itali, ku taktika e tij të shpejta të kalorësisë arriti të mposhtin mësymje Angevin në disa raste.

Ai ishte mjaft i suksesshëm për t'ia besuar Ferdinandit ripushtimin e Napolit, aleatit të tij, dhe në këtë mënyrë ai u kthyen në Shqipëri. Pasi u bë e qartë se Skënderbeu kishte gjetur një mbrojtës të ri, venedikasit u bënë armiq. Tregtia midis Lidhjes së Lezhës dhe Shqipërisë veneciane u ndërpre. Mehmeti II pa një mundësi që më në fund të mposht Skënderbeun, dhe për këtë arsye, dërgoi disa ushtrië në Shqipëri.^[1]

Fushata

Sukseset e Mehmedit në Lindje, e shtyu atë të nisë një fushatë të re kundër Skënderbeut. Ai u përgatit duke dërguar 23.000 trupa kalorësie nën Sinan beun, në afërsi të Shqipërisë. Me të mësuar këtë, Skënderbeun mblodhi 8,000 burra të Marshojnë kundër Sinanit. Skënderbeu kuptoj se çfarë rruge Sinani do të marrë kështu që ai zgjodhi të vendosë kampin në një mal me pamje nga rruga, pranë Mokrës, duke Marshuar aty natën, para osmanëve. Më 7 korrik 1462, osmanët afroheshin dhe Skënderbeu urdhëroi njerëzit e tij të bëjnë zhurmë me zë të lartë duke përdorur daulle e tyre dhe shumë shpejt ata filluan një sulm të fuqishëm. Ç'orjentimi i ngulfatur në rradhët osmane i shkaktoj atyre një humbje. Shqiptarët i mblodhën armët e kundërshtarëve, të ngarkuar, udhëtuan përsëri për në Shqipëri.^[2]

Beteja e Mokrës

Sulltani, pas dëgjimit të shpartallimit, dërgoi tri ushtri në Shqipëri. Skënderbeu, me të mësuar planet e sulltanit, menjëherë marshoi në Maqedoni. Një forcë e madhe nën Hasan Bej e përcaktuar për të marshuar në Shqipëri nëpërmjet rrugëve të njëjta si Sinani një muaj më parë, i pavetëdijshëm se Skënderbeu ishte i gatshëm për t'i dalë përballë përsëri. Përderisa osmanët ishin duke pushuar, Skënderbeu urdhëroj të vriten rojet e armiqëve, dhe më pas pasoj një betejë e shkallës së plotë. Shumica e ushtarëve osmanë u vranë dhe vetë Hasani u plagos nga një shigjetë e mprehtë me krahun e tij të djathtë. Përkundër faktit se shumica e ushtrisë së tij u asgjësuar dhe se ishte natën vonë, ai mori disa nga ushtarët e tij më besnikë deri në një vend më të sigurt. Skënderbeu kuptoj për këtë në mëngjes dhe menjëherë nisi kërkimet për të për të gjetur atë. Nga dëshpërimi, Hasan doli i paarmatosur dhe iu dorëzua Skënderbeut duke e lutur për mëshirë. Skënderbeu i dha Hasanin atë që ai ishte duke i kërkuar dhe ky i fundit u mor rob.^[3]

Beteja e Pollogut

Pasi ushtria e Hasanit ishte shkatërruar, Isuf Beu shkoi për të mposhtur Skënderbeun dhe të hakmerret për kolegun e tij. Me lejen e sulltanit, ai Marshoi me 18.000 trupa në Shkup. Nga atje, ai Marshoi mbi Pollogun në afërsi të Tetovës. Fati i Isufit ishte i ngjashëm me atë të Hasanit: Skenderbeu sulmoi dhe asgjësoi forcën e Isufit por pashai ia mbathi, duke lënë pas ushtrinë e tij që të reduktohet ^[3].

Beteja në Livadit

Karaza bej, një tjetër nga komandantët e sulltanit, ishte joshur nga Shqipëria me shpresën e arritjes së lavdisë, pavarësisht moshës së tij të vjetër. Karaza kishte shërbyer bashkë me Skënderbeun në Anadoll, ku ata i kishin shtypur kryengritjet kundër sulltanit. Karaza ishte një komandant i përkryer, dhe kishte përmbushur shumë detyra të rëndësishme për sulltanin. Sulltani i dha 30.000 trupa kalorësie Karazës, i cili shpejti Marshoj për në Shqipëri. Ndryshe nga dy bashkëatdhetarët e vet para tij, Karaza zgjodhi për të Marshuar nëpër Dibrën e Poshtme dhe jo nga Dibra e Epërme, duke kaluar nga Ohri. Në ndërkohë, një forcë zbuluese prej 4000 trupash u formua për të dalë përpara ushtrisë kryesore, për të mbledhur informacion mbi pozicionet e shqiptarëve. Por pjesa më e madhe e kësaj force u shkatërrua. Karaza shpiki një dredhi me të cilën kishte qëllim të mashtrojë Skënderbeun; ai dërgoi disa lajmëtarë Skënderbeut duke dënuar lëvizjet e tij dhe duke i bërë thirrje atij për të luftuar në fushë të hapur dhe jo të fshihej në pyll. Skënderbeu e dinte se Karaza nuk do të respektojë këtë premtim edhe nëse ai e pranon atë dhe i dërgoi lajmëtarët mbrapsht. Karaza pastaj filloi të bëj për vete popullatën vendase, por Skënderbeu—gjithmonë duke qenë i mirinformuar—menjëherë urdhëroi një sulm në kampin Osman. Sulmi ishte aq i ashpër që pak dinin se çfarë po ndodhte dhe më pas pasoi kaosi. Megjithatë, Skënderbeu nuk ishte në gjendje për të arritur qëllimin e tij të shfarosjes (për shkak të erërave të rënda dhe shiut), por ai ishte ende në gjendje të bëjë shumë dëme ndaj forcave osmane. Karaza menjëherë u arratis me një pjesë të madhe të ushtrisë së tij dhe udhëtoi për në Stamboll, ku ai ishte falur nga sulltani për shkak se kishte pasur sukses në parandalimin e asgjësimit të forcës së tij, që komandantët e mëparshme ranë viktimë.^[3]

Pasojat

Skënderbeu kishte fituar një fitore të madhe mbi një forcë të kombinuar prej rreth 48,000 ushtarë, duke e mposhtur atë në tri pjesë. Kjo ishte hera e parë që ai do të fitojë tre betejat në një muaj. Në verën e vitit 1463, një ushtri e madhe nën komandën personale të sulltanit u mblodhën pranë Shkupit, por kjo ishte për të Marshuar në Bosnje. Në kuvendin e Lidhjes së Lezhës, Tanush Topia bëri kërkesë urgjente për të vendosur paqen. Skënderbeu nuk pranoi, por ai ishte mbivotuar.^[1] Paqja e Shkup u vendos më 27 prill 1463, kryesisht nga frika se mos rilindi një fushatë shqiptare si një vit më parë. Skënderbeu nuk kaishte ndërmend ruaj paqen dhe i tha Pius-it se ai do të Marshojë kundër osmanëve sa herë që ky i fundit të urdhëroi atë.^[4]^[5]

Venedikasët filluan të shqetësohen pas paqes dhe shumë shpejt nisën përpjekjet për pajtim me Skënderbeun. Më 20 gusht, 1463, një aleancë kundër Perandorisë Osmane u përfundua në mes të dy palëve. Kushtet e aleancës ishin se: kontingjentet dhe subvencionet veneciane që do t'i jepen Skënderbeut për t'i ndihmuar në luftërat e tij të ardhshëm kundër osmanëve; shuma e subvencionit do të përcaktohet nga Këshilli i Madh dhe Abboti i Rotezos dhe jo nga përfaqësuesit venecianë në Shqipëri; Anijet veneciane dhe anije ndihmëse do të jenë të pranishme në ujërat shqiptare për të mbrojtur popullsinë; nëse Venecia arrin paqe me Perandorinë Osmane, Shqipëria duhej të ishte e përfshirë; Djali i Skënderbeut u bë fisnik venecian; Skënderbeut do t'i jepet strehim në territorin venecian në rast se ai ishte dëbuar jashtë Shqipërisë; pagesat e prapambetura të tij të pensioneve do të paguhen nga Venecia dhe jo nga përfaqëuesit e saj.^[4] Më vonë atë vit, Papa urdhëroi fillimin e kryqëzatës së tij dhe armiqësitë rifillojnë mes Shqipërisë -Venecisë dhe Osmanëve.

Referime

Francione, Gennaro (2006) [2003]. Aliaj, Donika (red.). Skënderbeu, një hero modern: (Hero multimedial) [Skanderbeg, a modern hero (Hero multimedia)]. Translated by Tasim Aliaj. Tiranë, Albania: Shtëpia botuese "Naim Frashëri". ISBN 99927-38-75-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Franco, Demetrio. Comentario de le cose de' Turchi, et del S. Georgio Scanderbeg, principe d' Epyr. Venice: Altobello Salkato, 1480.
Noli, Fan. George Castroiti Scanderbeg (1405-1468). New York: International Universities Press, 1947.

Shënime

^ ^a ^b Noli p. 65.
^ Franco p. 328.
^ ^a ^b ^c Franco p. 329.
^ ^a ^b Noli p. 66.
^ Franco p. 330.

[Noli65-1] Noli p. 65.

[Franco_328-2] Franco p. 328.

[Franco_329-3] Franco p. 329.

[Noli66-4] Noli p. 66.

[Franco330-5] Franco p. 330.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]