Indiana

Indiana është një nga 50 shtetet e SHBA-së, që ndodhet në rajonin Mesperëndimor pranë Liqeneve të Mëdhenj. Indiana është shteti i 38-të më i madh për nga sipërfaqja dhe i 16-ti më i populluar nga 50 shtetet e Shteteve të Bashkuara. Kryeqyteti dhe qyteti më i madh i saj është Indianapolis. Indiana u pranua në Shtetet e Bashkuara më 11 dhjetor 1816, si shteti i 19-të. Kufizohet me Liqenin Michigan në veriperëndim, Michigan në veri, Ohio në lindje, lumin Ohio dhe Kentucky në jug dhe juglindje, dhe lumin Wabash dhe Illinois në perëndim.

Indiana
Shteti
Shteti i Indianës
Flamuri Stema
Nofka(t):  The Hoosier State
Parimet:  The Crossroads of America
Himni: On the Banks of the Wabash, Far Away
Harta e Shteteve të Bashkuara me Indiana të theksuar
Vendi	Shtetet e Bashkuara
Para shtetësisë	Territori i Indianës
U pranua në Bashkim	11 dhjetor 1816 (19-të)
Kryeqyteti (dhe qyteti mě i madh)	Indianapolis
Metroja më e madhe dhe zonat urbane	Greater Indianapolis
Qeveria
• Guvernatori	Eric Holcomb (R)
• Guvernatori toger	Suzanne Crouch (R)
Legjislatura	Asambleja e Përgjithshme
• Dhoma e sipërme	Senati
• Dhoma e ulët	Dhoma e Përfaqësuesve
Gjyqësori	Gjykata e Lartë e Indianës
Senatorët amerikan	Todd Young (R) Mike Braun (R)
Delegacioni i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA	7 Republikanë 2 Demokratë (lista)
Sipërfaqja
• Gjithsej	36.418 sq mi (94.321 km2)
• Sipërfaqe tokësore	35.868 sq mi (92.897 km2)
• Sipërfaqe ujore	550 sq mi (1.424 km2)  1.5%
Sipërfaqja vendi	38th
Dimensionet
• Gjatësia	270 mi (435 km)
• Gjerësia	140 mi (225 km)
Lartësia mbidetare	700 ft (210 m)
Lartësia më e lartë (Hoosier Hill)	1.257 ft (383 m)
Lartësia më e ulët (Bashkimi i Lumit Ohio dhe Lumit Wabash)	320 ft (97 m)
Popullsia  (2020)
• Gjithsej	6.785.528
• Vendi	17th
• Dendësia	183/sq mi (70,7/km2)
• Të ardhurat mesatare shtëpiake	$54.181 (2.017)
• Të ardhurat vendi	37-të
Emri i banorëve	Hoosier
Gjuha
• Gjuha zyrtare	Anglisht
Zona kohore
80 counties	UTC−05:00 (Lindore)
• Verës (DST)	UTC−04:00 (EDT)
12 qarqet	UTC−06:00 (Qendrore)
• Verës (DST)	UTC−05:00 (CDT)
Shkurtesa USPS	IN
Kodi ISO 3166	US-IN
Shkurtesa tradicionale	Ind.
Gjerësia gjeografike	37° 46′ N to 41° 46′ N
Gjatësia gjeografike	84° 47′ W to 88° 6′ W
Faqja zyrtare	www.in.gov

Popuj të ndryshëm indigjenë banuan në Indiana për mijëra vjet, disa prej të cilëve qeveria e SHBA-së i dëboi midis vitit 1800 dhe 1836. Indiana mori emrin e saj sepse shteti zotërohej kryesisht nga fiset vendase edhe pasi iu dha shtetësia. Që atëherë, modelet e vendbanimeve në Indiana kanë reflektuar segmentimin kulturor rajonal të pranishëm në Shtetet e Bashkuara Lindore; Niveli më verior i shtetit u vendos kryesisht nga njerëz nga Anglia e Re dhe Nju Jorku, Indiana Qendrore nga migrantë nga shtetet e Atlantikut të Mesëm dhe Ohio ngjitur, dhe Indiana Jugore nga kolonët nga Upland South, veçanërisht Kentucky dhe Tenesi.

Indiana ka një ekonomi të larmishme me një produkt shtetëror bruto prej 377.1 miliardë dollarë në 2019. Ka disa zona metropolitane me popullsi më të madhe se 100,000 dhe një numër qytetesh dhe qytezash më të vogla. Indiana është shtëpia e ekipeve sportive profesionale, duke përfshirë Indianapolis Colts të NFL-së dhe Indiana Pacers të NBA-së, dhe pret disa ngjarje të dukshme konkurruese, duke përfshirë Indianapolis 500.

Ekonomia

Në vitin 2000 Indiana kishte një forcë pune prej 3.084.100 punonjës. Produkti i përgjithshëm bruto i shtetit në vitin 2010 ishte 275,7 miliard dollarë. Një përqindje e lartë e të ardhurave të Indianës vjen nga prodhimi. Rajoni Calumet i Indianës veriperëndimore është zona më e madhe e prodhimit të çelikut në SHBA. Prodhime të tjera të Indianës përfshijnë pajisjet farmaceutike dhe mjekësore, automobilat, pajisjet elektrike, pajisjet e transportit, produktet kimike, prodhime të gomës, të naftës dhe të qymyrit, dhe makineri industriale.

Megjithë mbështetjen e saj tek prodhimi, Indiana ka qenë shumë më pak e prekur nga rënia e ekonomisë në krahasim me shtetet fqinjë. Kjo shpjegohet me faktorë të caktuar në tregun e punës. Së pari, pjesa më e madhe e prodhimeve të rënda, të tilla si makineri industriale dhe çeliku, kërkojnë punë të kualifikuar, dhe kompanitë shpesh preferojnë të vendosen atje ku njerëzit e kualifikuar tashmë ekzistojnë. Së dyti, fuqia punëtore në Indiana ndodhet kryesisht në qytetet e mesme dhe të vogla dhe jo në metropole shumë të mëdha dhe të shtrenjta. Kjo bën të mundur që firmat të ofrojnë paga disi më të ulëta për këto aftësi se sa normalisht do të paguhej në qytetet e mëdha. Firmat shpesh shikojnë në Indiana një mundësi për të punësuar punëtorë me kualifikim mbi mesataren me paga mesatare më të ulëta.

Në Indiana ndodhen selia ndërkombëtare dhe institucionet kërkimore të kompanisë farmaceutike Eli Lilly në Indianapolis, korporatës më të madhe të shtetit, si dhe selia botërore e Mead Johnson Nutritionals në Evansville. Në përgjithësi, Indiana renditet e pesta ndër të gjitha shtetet amerikane në tregëtimin e produkteve farmaceutike dhe e dyta në numrin e vendeve të punës që lidhen me biopharmaceutikën.

Indiana ndodhet brenda Brezit të misrit dhe Brezit të drithrave të SHBA-së. Shteti kultivon misrin për ushqim për derrat dhe gjedhët. Soja është gjithashtu një kulture qe mbillet shumë. Afërsia e saj në qendrat e mëdha urbane, të tilla si Indianapolis dhe Çikago, krijojnë mundësinë e prodhimit bulmetrave, vezëve, dhe frutave.

Referime

Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë.