Wikipedia

Johannes Gerhardus Strijdom

Johannes Gerhardus Strijdom (i shkruar gjithashtu Strydom në përputhje me drejtshkrimin afrikans; 14 korrik 1893 - 24 gusht 1958 [1] ), i njohur gjithashtu si Hans Strijdom dhe i mbiquajtur Luani i Veriut ose Luani i Waterbergut, [2] [3] ishte Kryeministri i pestë i Afrikës së Jugut nga 30 nëntori 1954 deri në vdekjen e tij më 24 gusht 1958. [1] Ai ishte një nacionalist afrikaner pa kompromise[1] dhe një anëtar i fraksionit më të madh, baasskap ( supremacist i bardhë ) i Partisë Kombëtare (PK), [4] [5] i cili vazhdoi më tej politikat e apartheidit të PK dhe shkëputjen nga statusi i Unionit të Afrikës së Jugut në favor të një republike.

Johannes Gerhardus Strijdom
5th Kryeministër i Afrikës së Jugut
Në detyrë
30 Nëntor 1954 – 24 Gusht 1958
MonarkuElizabeth II
Governor-GeneralErnest George Jansen
Paraprirë ngaDaniel François Malan
Pasuar ngaHendrik Verwoerd
Ministër i Tokave dhe Drenazhimit
Në detyrë
5 Qershor 1948 – 30 Nëntor 1954
KryeministriDaniel François Malan
Paraprirë ngaAndrew Conroy
Pasuar ngaPaul Sauer
Të dhëna vetjake
U lind më
Johannes Gerhardus Strijdom

(1893-07-14)14 korrik 1893
Willowmore, Cape Colony
Vdiq mëGabim: Nevojitet datë e vlefshme vdekjeje (data e parë): data, muaji, viti
Kapshtad, Provinca e Kepit, Unioni i Afrikës së Jugut
Vendi i prehjesAkra e Heronjve, Pretoria, Gauteng, Afrika e Jugut
Partia politikeKombëtare (1918–1935) (1948–58)
Partia Kombëtare e Pastruar (1935–1939)
Herenigde Nasionale (1940–1948)
Bashkëshortja/et
​
​
(m. 1924; div. 1924)​

Susan de Klerk
​
(m. 1930)​
FëmijëtJohannes
Estelle
Sky
ShkollimiVictoria College
Universiteti i Pretorias

Jeta e hershme

Redakto

Ai lindi në fermën familjare të Klipfontein pranë Willowmore në Koloninë e Kepit dhe u trajnua si avokat në Kolegjin Victoria (i cili më vonë u bë Universiteti i Stellenbosch) dhe Universitetin e Pretorias . [6] [7]

Strijdom shërbeu në fushatën gjermane të Afrikës Jugperëndimore gjatë Luftës së Parë Botërore, si anëtar i Trupave Mjekësore të Afrikës së Jugut dhe, më vonë, i Skautëve të Helgaardtit, ku arriti gradën e tetarit. [8]

Strijdom më vonë u vendos në Nylstroom, Transvaal . Ai u identifikua fuqishëm me këtë zonë dhe njerëzit e saj dhe u bë një udhëheqës i komunitetit lokal në mesin e afrikanerëve . Në 1929, Strijdom u zgjodh në Dhomën e Asamblesë si deputet për zonën zgjedhore Waterberg, duke përfaqësuar Partinë Kombëtare të kryesuar nga gjenerali JBM Hertzog . Strijdom ishte gjithashtu udhëheqës i PK-së në Transvaal, deri tani provinca më e rëndësishme e Afrikës së Jugut, dhe si e tillë kishte një bazë të fortë pushteti.

Pasi Partia Kombëtare e JBM Hertzog [9] u bashkua me Partinë e Afrikës së Jugut të gjeneralit Jan Smuts [9] dhe formoi Partinë e Bashkuar (PB) gjatë Krizës Ekonomike Botërore në 1932, [10] Strijdom ishte pjesë e fraksionit të shkëputur nga Partia Kombëtare, [1] i quajtur Gesuiwerde Nasionale Party (Partia Kombëtare e Pastruar ). [11] Më vonë, pasi u formua Partia e Bashkuar, GNP u bë e njohur si Partia Kombëtare (Ribashkuar) [11] nën udhëheqjen e D.F. Malan . Malan, Strijdom dhe ndjekësit e tyre nuk i besonin Smuts dhe kundërshtuan politikën e tij pro-britanike. [12] Shumica e deputetëve të Partisë Kombëtare qëndruan me Hertzog, dhe meqë Strijdom ishte besnik ndaj Malanit, ai ishte i vetmi deputet nga Transvaal që mbështeti idealet e Malanit [1]

Strijdom favorizonte krijimin e një republike, [13] me veten si Presidentin e parë të Afrikës së Jugut, [14] por për shkak të polemikave politike ky hap nuk u arrit deri në vitin 1961, pas vdekjes së tij, dhe më pas vetëm me Guvernatorin e Përgjithshëm Charles Swart duke marrë pozicionin e Presidentit simbolik të Shtetit mbi një sistem Westminster, në krahasim me presidencën ekzekutive të republikave Boere . [15]

Epoka e aparteidit

Redakto

Pas fitores befasuese të Partisë Kombëtare në 1948, e cila u arrit mbi bazat e një programi të zbatimit të aparteidit që përfshinte ndarje të rreptë etnike dhe sundim të pakicës së bardhë, Malan u bë Kryeministër i Afrikës së Jugut dhe Strijdom u bë Ministër i Bujqësisë dhe Ujitjes. Megjithëse nuk ishte një nga portofolet klasike për në rrugën drejt kryeministrisë, [16] ishte me sa duket zgjedhja e Strijdom [17] pasi ai kishte një interes të madh në bujqësi dhe ishte një fermer me kohë të pjesshme. Strijdom nuk ishte aq i kënaqur me portofolin, megjithëse ishte i dhënë pas bujqësisë.  Malan ia dha portofolin sepse gruaja e tij e re nuk e pëlqente Strijdomin.  Malan bëri çmos për të siguruar që Nicolaas Havenga më i moderuar ta pasonte atë si Kryeministër, në vend të Strijdomit. [18]

Kryeministër

Redakto

Më 30 nëntor 1954, Strijdom u zgjodh udhëheqës i Partisë Kombëtare dhe kështu Kryeministër i Afrikës së Jugut pas dorëheqjes së Malan dhe kundër vullnetit të këtij të fundit; Malan preferonte Havengën, më të moderuar, si pasardhës të tij. Sidoqoftë, Strijdom ishte më popullor në mesin e anëtarëve të Partisë Kombëtare dhe njerëzit i besuan atij që t'i shtynte gjërat pa probleme përpara drejt një republike, diçka që Malan e mbështeste në mënyrë të dobët, pasi kjo do të tërbonte Mbretërinë e Bashkuar dhe do të rrezikonte pozitën ndërkombëtare të Afrikës së Jugut. Gjatë mandatit të Strijdom si Kryeministër, ai filloi lëvizjet për të shkëputur lidhjet me monarkinë britanike [19] dhe thelloi epërsinë e Afrikanerëve në Afrikën e Jugut, duke forcuar politikën e aparteidit, duke përfshirë Aktin e Zhvillimit të Zonave të Grupit .

Në lidhje me politikat racore, ai besonte fuqimisht në vazhimësinë e sundimit të pakicës së bardhë dhe rrjedhimisht të sundimit afrikaner përmes heqjes së votuesve me ngjyrë të Kepit [20] nga lista e votuesve të zakonshëm [13] dhe vendosën një listë të veçantë votuesish me ngjyrë të cilët zgjidhnin përfaqësues (të bardhë), të cilin Malan e nisi, por nuk mundi ta kalonte, dhe u realizua vetëm në vitin 1960, nën pasardhësin e Strijdom . Strijdom ishte një përkrahës i hapur [20] i baaskapit( supremacia e bardhë ose dominimi i bardhë). [5] [21] [22] Gjyqi i zgjatur i tradhtisë ndaj 156 aktivistëve (përfshirë Nelson Mandelën ) të përfshirë në Kartën e Lirisë, ndodhi gjatë mandatit të Strijdom në detyrë. Ai gjithashtu arriti të zgjerojë vendet parlamentare të PK-së gjatë zgjedhjeve të përgjithshme në 1958. Qeveria e Strijdomit gjithashtu ndërpreu marrëdhëniet diplomatike me Bashkimin Sovjetik . Kriza e Suezit dha një fitore gjeopolitike, pasi ndërprerja e kalimit nëpër ngushticën e Suezit të mbytur nga lufta i bëri transportet perëndimore të naftës të vareshin nga Kepi i Shpresës së Mirë dhe kështu vullneti i mirë i Marinës së Afrikës së Jugut, duke e bërë më të pasigurt çështjen e mbijetesës së regjimit.

Gjatë vitit të tij të fundit në detyrë, shëndeti i dobët i Strijdomit (ndoshta një rast kanceri ) çoi në mungesa të gjata. Ai vdiq më 24 gusht 1958 në Cape Town dhe u pasua nga Hendrik Verwoerd si kreu i PK-së, duke siguruar mbizotërimin e fraksionit radikal drejt një shkëputjeje të plotë me Britaninë dhe heqjes së statusit të Unionit në 1961 . Strijdom është varrosur në Akrën e Heronjve, një varrezë në Pretoria .

Jeta personale

Redakto
 
Strijdom në vitet 1950.

Strijdom u mbiquajt "Luani i Veriut", për shkak të agresionit dhe sinqeritetit të tij. [23]

Strijdom u martua me aktoren Margaretha van Hulsteyn në vitin 1924, por ata u divorcuan brenda një viti. [24] Gruaja e tij e dytë ishte Susan de Klerk, [25] halla e Presidentit të ardhshëm F W de Klerk . Ajo lindi me Strijdomin dy fëmijë: Johannes dhe Estelle. E veja e tij Susan vdiq në 1999 dhe vajza Estelle (Crowson), në 2009. [26]

Trashëgimia

Redakto

Ka ende monumente të ndryshme kushtuar Strijdomit në Afrikën e Jugut. Një monument në Pretorian qendrore, i cili shfaqte bustin e tij, u shemb në 2001 duke plagosur dy persona. [27] [28] [29] Në vitin 2012, qyteti i Pretorias riemërtoi 27 rrugë, të cilat përfshinin riemërtimin e një rruge me emrin Strijdom në një emër të ri për nder të Solomon Mahlangut . [30] Shtëpia e tij në Modimolle (ish Nylstroom) tani është një muze, [31] i cili mban pjesë të bustit të shembur. 

Në Johanesburg, ka një periferi dhe një rrugë të emërtuar për nder të Strijdomit, megjithëse përdoret gjithashtu drejtshkrimi "Strydom", megjithëse një çift tashmë është riemërtuar, njëri është Malibongwe Drive . Në Weltevredenpark, një periferi e Roodepoort, ka një rrugë të quajtur JG Strydom Road. [32] Randburg gjithashtu ka një distrikt biznesi të quajtur Strijdompark që mban emrin e tij. [33]

Kulla Hillbrow në Johanesburg u emërtua zyrtarisht Kulla JG Strijdom deri në vitin 1995, kur, pak pas përfundimit të aparteidit, u riemërua Telkom Hillbrow Tower.

Në Windhoek, më pas në Afrikën Jugperëndimore, aeroporti kryesor u emërua JG Strijdom Airport pas hapjes së tij në 1965. [34] Pas pavarësisë së vendit si Namibia në 1990, ai u riemërua Aeroporti Ndërkombëtar Hosea Kutako . [35] Dhe pranë Hoedspruit ka një tunel me emrin e tij i quajtur JG Strijdom Tunnel pranë fshatit të quajtur Leboeng.

Referime

Redakto
  1. ^ a b c d e "Johannes Gerhardus Strijdom". Britannica Online Encyclopedia. Marrë më 25 mars 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "Johannes G Strijdom". South African History Online. Arkivuar nga origjinali më 20 dhjetor 2010. Marrë më 25 mars 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Strydom Succeeds Malan". Africa Today. 1 (4): 1. 1954. JSTOR 4183632. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ T. Kuperus (7 prill 1999). State, Civil Society and Apartheid in South Africa: An Examination of Dutch Reformed Church-State Relations. Palgrave Macmillan UK. fq. 83–. ISBN 978-0-230-37373-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ a b "Verwoerd should not be remembered fondly - DOCUMENTS | Politicsweb". www.politicsweb.co.za (në anglisht). Marrë më 2018-10-19.
  6. ^ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/569087/Johannes-Gerhardus-Strijdom Johannes Gerhardus Strijdom Retrieved 16 June 2010
  7. ^ "Historical Notes: A University in the Making". Stellenbosch University. Arkivuar nga origjinali më 24 mars 2010. Marrë më 25 mars 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Von Zeil, G. 'A South African Prime Minister's Medal' in Journal of the Military Medal Society of South Africa No 42 (August 2003).
  9. ^ a b Denis Worral; Ben Roux; Marcus Arkin; Peter Harris; Gerrit Olivier; John Barratt (1977). Denis Worral (red.). South Africa: Government and Politics (bot. Second revised (1975), second print (1977)). J.L. van Schaik Ltd. fq. 200. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ "United Party (UP) (political party, South Africa)". Britannica Online Encyclopedia. Marrë më 25 mars 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ a b Denis Worral; Ben Roux; Marcus Arkin; Peter Harris; Gerrit Olivier; John Barratt (1977). Denis Worral (red.). South Africa: Government and Politics (bot. Second revised (1975), second print (1977)). J.L. van Schaik Ltd. fq. 202. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ Denis Worral; Ben Roux; Marcus Arkin; Peter Harris; Gerrit Olivier; John Barratt (1977). Denis Worral (red.). South Africa: Government and Politics (bot. Second revised (1975), second print (1977)). J.L. van Schaik Ltd. fq. 201. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ a b "South Africa: Movement towards a Republic – JG Strijdom". South African History Online. Arkivuar nga origjinali më 16 prill 2010. Marrë më 25 mars 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ "Strydom Succeeds Malan". Africa Today. 1 (4): 1. 1954. JSTOR 4183632. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ "The Development & Formation of the South African Republic". South African History Online. Arkivuar nga origjinali më 6 qershor 2011. Marrë më 25 mars 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ "Johannes Gerhardus Strijdom | prime minister of South Africa". Encyclopedia Britannica (në anglisht). Marrë më 2020-05-26.
  17. ^ Martins, Celia-Joy (2015-03-21). F I R E & a S H E S—I R O N & C L a Y (në anglisht). Xlibris Corporation. ISBN 978-1-5035-0397-7.
  18. ^ Koorts, Lindie (nëntor 2010). "An ageing anachronism: D.F. Malan as prime minister, 1948-1954". Kronos. 36 (1): 108–165. ISSN 0259-0190. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ South African Republicanism, Reuters, Toledo Blade, 30 January 1958
  20. ^ a b Michael R. Marrus; Milton Shain; Christopher R. Browning (13 korrik 2015). Holocaust Scholarship: Personal Trajectories and Professional Interpretations. Springer. fq. 211–. ISBN 978-1-137-51419-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  21. ^ "Apartheid" (PDF). Marrë më 2018-10-19. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  22. ^ Ian Loveland (1 qershor 1999). By Due Process of Law: Racial Discrimination and the Right to Vote in South Africa 1855-1960. Bloomsbury Publishing. fq. 263–. ISBN 978-1-84731-083-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  23. ^ South Africa's Foreign Policy: The Search for Status and Security, 1945–1988, James Barber, John Barratt, James Barber, John Barratt CUP Archive, 1990, page 29
  24. ^ and About: Memoirs of a South African Newspaperman, Michael Green, New Africa Books, 2004, pages 30-31
  25. ^ "A lady who worried about Donald's shirts". Independent Online. 1 korrik 2009. Arkivuar nga origjinali më 5 qershor 2011. Marrë më 29 mars 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  26. ^ "Susanna de Klerk". geni_family_tree (në anglishte amerikane). 28 qershor 1910. Marrë më 2020-05-26.
  27. ^ "Strijdom bust carted off to 'place of safety'". Independent Online. 26 shkurt 2002. Marrë më 25 mars 2010. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  28. ^ "Giant Strijdom statue smashed". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  29. ^ "Poor upkeep blamed for square collapse". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  30. ^ "ShowMe: Pretoria's new street names". Arkivuar nga origjinali më 28 mars 2019. Marrë më 18 nëntor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ Maxwell Leigh (1986). Touring in Southern Africa (bot. First). C. Struik Publishers. fq. 156. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  32. ^ J.G. Strydom Rd, Roodepoort, 1709, South Africa, Google Maps
  33. ^ Strydompark, Randburg, Gauteng 2169, South Africa, Google Maps
  34. ^ Standard encyclopaedia of Southern Africa, Volume 10, NASOU, 1974, page 202
  35. ^ in Action: Visuality in the Making of an African Nation, Giorgio Miescher, Lorena Rizzo, Jeremy Silvester Basler Afrika Bibliographien, 2009, page 133
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Johannes_Gerhardus_Strijdom&oldid=2573706"