Wikipedia

Kongresi Botëror i Bektashinjve

(Përcjellë nga Kongresi Botëror të Bektashinjve)

Kongresi Botëror i Bektashinjve i quajtur më parë, sidomos para viteve 1990 Kongresi Kombëtar i Bektashinjve, është një konferencë gjatë së cilës anëtarët drejtues të Urdhrit Bektashi marrin vendime të rëndësishme.[1] Kongresi Botëror i Bektashinjëve që nga viti 1921 mbahet në Shqipëri.[2]

Që nga viti 1945, Kongresi Kombëtar i Bektashinjve mbahet ekskluzivisht në Selinë Botërore të Bektashinjve në Tiranë. Hendeku më i gjatë midis dy kongreseve zgjati nga viti 1950 deri në vitin 1993, kur kongreset nuk mund të mbaheshin gjatë sundimit komunist në Shqipëri. [1]

Kryegjyshata Botërore Bektashiane

Lista e Kongreseve

Redakto

Përmbledhje

Redakto

Një përmbledhje e kongreseve është dhënë më poshtë. [1]

Nr. Kongresi Data Vendndodhja Shënime
1 Kongresi i Parë Kombëtar i Bektashinjve 14–17 janar 1921 Teqeja e Prishtës në rajonin e Skraparit U përvetësua emri Komuniteti Bektashian (Bashkësia Bektashiane).
2 Kongresi i Dytë Kombëtar i Bektashinjve 8–9 korrik 1924 Gjirokastër
3 Kongresi i Tretë Kombëtar i Bektashinjve 23 shtator 1929 Teqeja e Turanit pranë Korçës Bektashinjtë e deklaruan veten si një bashkësi fetare autonome nga bashkësitë e tjera islame.
4 Kongresi i Katërt Kombëtar i Bektashinjve 5 maj 1945 Tiranë Xhafer Sadiku Dede u bë Kryegjysh (ose Dedebaba ), dhe sekretar i përgjithshëm u bë Baba Faja Martaneshi, bashkëpunëtore e komunizmit.
5 Kongresi i Pestë Kombëtar i Bektashinjve 16 prill 1950 Tiranë
6 Kongresi i Gjashtë Kombëtar i Bektashinjve 19–20 korrik 1993 Tiranë
7 Kongresi i Shtatë Kombëtar i Bektashinjve 23–24 shtator 2000 Tiranë
8 Kongresi i Tetë Kombëtar i Bektashinjve 21 shtator 2005 Tiranë
9 Kongresi i Nëntë Kombëtar i Bektashinjve 6 korrik 2009 Tiranë

Kongresi I

Redakto

Kongresi i Parë Kombëtar i Bektashinjve u mbajt më 14–17 janar 1921 në Teqenë e Prishtës në rajonin e Skraparit. Në këtë Kongres u përvetësua emri Komuniteti Bektashian (Bashkësia Bektashiane). Të pranishmit deklaruan gjithashtu se bektashinjtë ishin komuniteti i parë fetar në Shqipëri që ishte i lirë nga dominimi i huaj, duke prishur kështu marrëdhëniet me bektashinjtë në Turqi. Kamber Ali dhe Ali Baba i Tomorrit (Baba Ali Tomorri) ndihmuan në organizimin e kongresit. [1]

Krerët bektashinj që morën pjesë në Kongresin e I-rë përfshinin:[3]

Në Kongresin e I-rë, përfaqësues nga teqetë vendase përfshinin: [1]

Përfaqësuesi Teqeja e përfaqësuar
Baba Meleq Teqeja e Alipostivanit
Baba Mestan Teqeja e Backës
Baba Xhafer Teqeja e Brerimës apo e Gjerbës
Baba Rakip Teqeja e Drizarit
Baba Mustafa Teqeja e Frashërit
Baba Murat Teqeja e Gllavës
Baba Sulejman Teqeja e Kiçokut
Baba Shaban Teqeja e Komarit
Baba Kasem Teqeja e Koshtanit
Baba Hasa Teqeja e Krahës
Baba Selim Teqeja e Kreshovës
Baba Ahmet Teqeja e Kuçit, Devoll
Baba Islami Teqeja e Kuçit, Skrapar
Baba Hasan Teqeja e Memaliajt
Baba Ahmet Teqeja e Osmënzezës
Baba Muharrem Teqeja e Baba Muharremit në Plashnik
Baba Ramadan Teqeja e Qatromit
Baba Abaz Malaj Teqeja e Rabijes
Baba Halim Teqeja e Therepelit
Baba Bektash Teqeja e Vrëpskës

Kongresi i 2-të

Redakto

Kongresi i Dytë Kombëtar i Bektashinjve u mbajt më 8–9 korrik 1924 në Teqenë e Hajdërijes (e njohur edhe si teqeja e Haxhi Baba Sulejmanit) në Gjirokastër. Kryetar i Kongresit ishte Baba Ahmet Turani, ndërsa sekretar i përgjithshëm i kongresit Rexheb Baba i Gjirokastrës (1901–1995). Në vazhdën e reformave të Ataturkut, Bektashinjët e Turqisë filluan të konsiderojnë transferimin e selisë së tyre botërore në Shqipëri dhe vendosën që ceremonitë fetare të mund të kryheshin në shqip ose në turqisht. Bektashinjtë në Kongresin e 2-të shpallën edhe ndarjen zyrtare nga komuniteti sunit në Shqipëri.[1] Gjatë Kongresit të 2-të, të pranishmit vendosën që laikëve t'u predikohen dhe t'u mësohen në gjuhën e tyre amtare, si shqipja ose gjuhë të tjera vendase.[4]

Krerët bektashinj që morën pjesë në Kongresin e 2-të përfshinin: [4]

Kongresi i 3-të

Redakto

Pas eksodit të Urdhrit Bektashi në Shqipëri nga Republika e sapoformuar e Turqisë, kur Reformat e Ataturkut ndaluan të gjitha urdhrat e dervishëve në vitin 1925, Kongresi i Tretë Kombëtar i Bektashinjve u mbajt më 23 shtator 1929 në Teqenë e Turanit afër Korçës. Në krye të kongresit ishte Baba Zylfo i Melçanit. Në Kongres, Bektashinjtë u deklaruan si një bashkësi fetare autonome nga bashkësitë e tjera islame. Ata shpallën edhe themelimin e Kryegjyshitt dhe se Kryegjyshata Botërore Bektashiane do të ishte selia e re e tyre në Tiranë. [1]

Krerët bektashinjë që morën pjesë në Kongresin e 3-të përfshinin Sali Njaziu dhe Abaz Hilmiu.[5] Kryetar i Kongresit ishte Kamber Aliu dhe organizimin e kongresit e ndihmoi edhe Ali Baba i Tomorrit. [1]

Kongresi i 4-të

Redakto

Kongresi i Katërt Kombëtar i Bektashinjve u mbajt më 5 maj 1945 në Selinë Botërore të Bektashinjve në Tiranë. Xhafer Sadiku Dede u bë Kryegjysh (ose Dedebaba) i komunitetit bektashi, dhe sekretar i përgjithshëm i kongresit u emërua Baba Faja Martaneshi, bashkëpunëtor i komunistëve. Një nga sekretarët e kongresit ishte edhe Dede Rustem Melçani, kreu i Teqesë së Melçanit.[1] Krerët bektashinj që morën pjesë në Kongresin e 4-të ishin Abaz Hilmiu dhe Xhafer Sadiku. Meqenëse kleriku konservator Abaz Hilmiu nuk i mbështeti reformat liberale të propozuara nga komunistët, Xhafer Sadiku, i cili kishte luftuar me luftëtarët prokomunistë gjatë Luftës së Dytë Botërore, në vend të kësaj u emërua nga komunistët për të kryesuar kongresin. [6]

Kongresi i 5-të

Redakto

Kongresi i Pestë Kombëtar i Bektashinjve u mbajt më 16 Prill 1950 në Selinë Botërore të Bektashinjve në Tiranë . Ky ishte kongresi i fundit që u mbajt gjatë periudhës së Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë.[1]

Liderët bektashinë që morën pjesë në Kongresin e 5-të përfshinin Ahmet Myftarin dhe Ibrahim Hasnaj (Sekretari i Përgjithshëm i Kryegjyshatës ose Sekretari i Përgjithshëm).[7]

Kongresi i 6-të

Redakto

Kongresi i Gjashtë u mbajt më 19–20 korrik 1993 në Selinë Botërore të Bektashinjve në Tiranë. Ky ishte Kongresi i parë i mbajtur që nga rënia e komunizmit në Shqipëri. Në kongres Kryegjysh i komunitetit bektashi u zgjodh Reshat Bardhi. [1]

Pjesëmarrës të rëndësishëm të Kongresit të 5-të ishin:[8]

Kongresi i 7-të

Redakto

Kongresi i Shtatë Botëror i Bektashinjve u mbajt më 23–24 shtator 2000 në Selinë Botërore të Bektashinjve në Tiranë.[1]

Dede Reshat Bardhi kryesoi Kongresin e 7-të. Shumë tema iu kushtuan krijimit të marrëdhënieve të reja midis komunitetit bektashi dhe komuniteteve të tjera myslimane si Alevitë.[9]

Kongresi i 8-të

Redakto

Kongresi i Tetë Botëror i Bektashinjve u mbajt më 21 shtator 2005 në Selinë Botërore të Bektashinjve në Tiranë.[1]

Krerët bektashinj që morën pjesë në Kongresin e 8-të ishin Baba Edmond Brahimaj dhe Dede Reshat Bardhi.[10]

Kongresi i 9-të

Redakto

Kongresi i Nëntë Botëror i Bektashinjve u mbajt më 6 korrik 2009 në Selinë Botërore të Bektashinjve në Tiranë.[1]

Shiko gjithashtu

Redakto

Lidhje të jashtme

Redakto

Referime

Redakto
  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Elsie, Robert (2019). The Albanian Bektashi: history and culture of a Dervish order in the Balkans (në anglisht). London: I.B. Tauris. ISBN 978-1-78831-569-2. OCLC 1108619669.
  2. ^ "Kongreset Bektashiane". Kryegjyshata Botërore Bektashiane. Marrë më 2021-09-19.
  3. ^ "Kongresi 1". Kryegjyshata Botërore Bektashiane. Marrë më 2021-09-19.
  4. ^ a b "Kongresi 2". Kryegjyshata Botërore Bektashiane. Marrë më 2021-09-19.
  5. ^ "Kongresi 3". Kryegjyshata Botërore Bektashiane. Marrë më 2021-09-19.
  6. ^ "Kongresi 4". Kryegjyshata Botërore Bektashiane. Marrë më 2021-09-19.
  7. ^ "Kongresi 5". Kryegjyshata Botërore Bektashiane. Marrë më 2021-09-19.
  8. ^ "Kongresi 6". Kryegjyshata Botërore Bektashiane. Marrë më 2021-09-19.
  9. ^ "Kongresi 7". Kryegjyshata Botërore Bektashiane. Marrë më 2021-09-19.
  10. ^ "Kongresi 8". Kryegjyshata Botërore Bektashiane. Marrë më 2021-09-19.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Kongresi_Botëror_i_Bektashinjve&oldid=2714488"