Wikipedia

Nënë Tereza

shenjtore katolike shqiptaro-indiane (1910–1997)

Ky artikull është propozuar për tu shpallur artikull i përkryer. Një artikull i përkryer duhet të ketë një shtjellim shterrues të temës me paanësi, pa u zgjatur më shumë seç duhet e pa u bërë monotonë, burime të formatuara mirë për të mbështetur çdo informacion që përfshihet në to dhe një formatim të drejtë të tekstit e detajeve teknike si kategoritë, lidhjet e materialet multimediale. Ju lutemi, ndihuni të lirë dhe komentoni.

Anjezë Gonxhe Bojaxhiu (sot zyrtarisht Mary Theresa Bojaxhi;[6] Shkup, 26 gusht 1910 – Kalkutë, 5 shtator 1997) e njohur zakonisht si Nënë Tereza e Kalkutës (dhe e nderuar në kishën katolike si Shën Tereza e Kalkutës[7]), ishte një murgeshë dhe misionare[8] katolike indiane[9] me prejardhje shqiptare.[4] U lind në Shkup, asokohe qendra e Vilajetit të Kosovës në Perandorinë Osmane. Jetoi në vendlindje për tetëmbëdhjetë vjet, ajo u shpërngul në Irlandë dhe më pas në Indi, ku jetoi pjesën më të madhe të jetës së saj.

Nënë Tereza
Shën Tereza e Kalkutës, MB
Fetare e shenjëtëruar,Murgeshë
LindurAnjezë Gonxha Bojaxhiu
(1910-08-26)26 gusht 1910
Uskub (sot - Shkupi) , Vilajeti i Kosovës, Perandoria Osmane
,(sot - Maqedonia e Veriut)
Vdekur5 shtator 1997
Calcutta, Bengali Perëndimor, India (sot - Kolkata)
Nderuar nëKisha Katolike Romake
Bekuar19 Tetor 2003, Sheshi i Shën Pjetrit, Vatikan nga Gjon Pali II
Kanonizuar4 Shtator 2016, Sheshi i Shën Pjetrit, Vatikan nga Papa Françesku
Vend i shenjtëShtëpia Nëna e Misionarëve të Bamirësisë, Kolkata, Bengali Perëndimor, India
Festa5 Shtator[1]
Atribute
Patronazhi
Nënë Tereza
TitulliGjeneral superior
Personal
FejaKrishtërim
KombësiaSubjekt Osman (1910–1912)
Subjekt Sërb (1912–1915)
Subjekt Bullgar (1915–1918)
Subjekt Jugosllav (1918–1943)
Nënshtetësi Jugosllave (1943–1948)
Subjekt Indian (1948–1950)
Nënshtetësi Indiane[4] (1950–1997)
Nënshtetësi Shqiptare[5] (1991–1997)
Qytetar nderi i SHBA's (dhënë 1996)
EmërtimiKisha Katolike Romake
InstitutiMotrat e Loretos
(1928–1948)
Misionarët e Bamirësisë
(1950–1997)
Postim i vjetër
Periudha në Zyrë1950–1997
PasardhësMr. Nirmala Joshi, MB

Nënë Tereza themeloi Misionarët e Bamirësisë, një kongregacion katolik, i cili në vitin 2012 kishte më shumë se 4,500 motra dhe ishte aktiv në 133 shtete. Ato ofronin strehim për njerëzit që ishin duke vdekur nga HIV/AIDS, lebra dhe tuberkulozi; ato ofronin ushqime, klinika të lëvizshme, programe këshilluese për fëmijët dhe familjet, jetimoret, dhe shkollat. Anëtarët duhet t’i përmbaheshin betimit të "dëlirësisë, varfërisë dhe bindjes", si dhe një kusht të katërt, për të dhënë "shërbime falas e me gjithë zemër për më të varfërit e të varfërve".[10]

Nënë Tereza ishte një tregëtare e njohur. Ishte bashkpronare e një firme ndërtimi në Shkup. Kompania e saj bëri bashkëfinancimin e projektit për ndërtimin e teatrit të parë të Shkupit. Ajo mori pjesë në zhvillimin e linjës hekururodhe që e lidh Kosovën me Shkupin, projekt të cilin e kishte vetfinancuar.

Nënë Tereza tregonte cdo herë se ishte shumë krenare që familja e saj asnjëherë nuk e la dikë me dorë ose me zemër të zbrazët. Ajo vizitoi disa herë edhe Kosovën. Çdo kund u admirua për veprat e saj bamirëse.

Nënë Tereza është vlerësuar me çmimet dhe nderimet më të larta, duke përfshirë: më 1962 Çmimin e Paqes Ramon Magsaysay dhe 1979 Çmimin Nobel për Paqe. Më 19 tetor 2003, ajo u lumturua dhe u quajt "Tereza e Bekuar e Kalkutës". Për t’u kanonizuar në shenjtore, asaj duhej t’i njihej një mrekulli e dytë, në bazë të rregullave të kishës katolike. Një mrekulli e dytë i është njohur nga Papa Françesku, në dhjetor të vitit 2015, duke i hapur rrugën që ajo të shpallet e shenjt nga Kisha Katolike e Romës.[7] Kanonizimi i saj është bërë më 4 shtator 2016, një ditë para 19-vjetorit të vdekjes së saj (5 Shtator), ku njihet edhe si dita e saj e festës.

Një figurë e diskutueshme si gjatë jetës dhe pas vdekjes së saj, Nënë Tereza u admirua gjerësisht nga shumë njerëz për veprat e saj bamirëse. Ajo u vlerësua dhe u kritikua për akuza të ndryshme, të tilla si për pikëpamjet e saj për abortin dhe kontracepsionin [11][12] Ajo gjithashtu ka marrë kritika për kushtet e strehimit që ajo ofronte për ata që ishin buzë vdekjes.[13][14][15][16] Biografia e saj e autorizuar u shkrua nga Navin Chawla dhe u botua në 1992, ajo ka qenë subjekt i filmave dhe librave të tjerë. Më 6 Shtator 2017, Tereza dhe Shën Françesk Saver u emëruan bashkë-mbrojtës të Arqipeshkvisë Katolike Romake të Kalkutës.[17]

Jetëshkrimi

Redakto

Jeta e hershme

Redakto

Gonxhe Bojaxhiu u lind më 26 gusht 1910 në një familje shqiptare[18][19][20] në Üsküb (Shkup, tani kryeqyteti i Maqedonisë së Veriut), Perandoria Osmane.[21][22] Ajo u pagëzua në Shkup, një ditë pas lindjes.[23] Ajo më vonë e konsideroi 27 gushtin, ditën kur u pagëzua, "ditëlindjen e saj të vërtetë".[21]

Ajo ishte fëmija më e vogël e Nikollës dhe Drande Bojaxhiu (Bernai).[24] Babai i saj, i cili ishte i përfshirë në politikën e komunitetit shqiptar në vilajetin e Kosovës, vdiq në vitin 1919 kur ajo ishte tetë vjeç.[21][25] Ai kishte lindur në Prizren por me prejardhje familjare ishte nga Fani i Mirditës[26][27][28] dhe nëna e saj ishte nga një fshat afër Gjakovës.[29]

 
Shtëpia Përkujtimore e Nënë Terezës në Shkup qytetin e saj të lindjes.

Sipas një biografie të Joan Graff Clucas, Tereza u magjeps nga tregimet e jetës së misionarëve dhe shërbimit të tyre në Bengal që kur ishte e vogël; në moshën 12 vjeçare ajo ishte e bindur që duhet të angazhohej për jetën fetare.[30] Vendosmëria e saj u forcua më 15 gusht 1928 ndërsa lutej në faltoren e Medonnës së Zezë të Vitisë, ku shpesh shkonte në pelegrinazhe.[31]

Teresa u largua nga shtëpia në vitin 1928 në moshën 18 vjeçare për t'u bashkuar me Motrat e Loretos në Loreto Abbey në Rathfarnham, Irlandë, për të mësuar anglisht me synimin për t'u bërë misionare; anglishtja gjithashtu ishte gjuha e folur e Motrave të Loretos në Indi.[32] Që atëhere ajo nuk i ka pa më nënën dhe motrën a saj.[33] Familja e saj jetoi në Shkup deri në vitin 1934, më pas u transferua në Tiranë.[34] Në Tiranë familja e saj, gjegjësisht nëna Dranja, motra Agja dhe vëllau Lazri jetuan në rrugën "Hajdar Hidi" 41 pranë katedrales katolike në rrugën e Kavajës në shtëpinë e Avni Zajmit.[35][36][37]

Ajo arriti në Indi në vitin 1929 dhe filloi novatorin e saj në Darjeeling, në Himalajet e poshtme,[38] këtu ajo mësoi bengalishten dhe dha mësim në Shkollën e Shën Terezës pranë manastirit të saj.[39] Tereza mori Betimet fetare e saj të para më 24 maj 1931. Ajo zgjodhi të emërohej pas Terezes së Lisjës, shenjtore mbrojtëse të misionarëve;[40][41] sepse një murgeshë në manastir kishte zgjedhur tashmë atë emër, Agnesa zgjodhi drejtshkrimin e saj në spanjisht (Teresa, shqiptim: [Tereza]).[42]

Tereza mori Betimet solemne të saj më 14 maj 1937 ndërsa ishte mësuese në shkollën e manastirit Loreto në Entally, në Kalkutën Lindore.[21][43][44] Ajo shërbeu atje për afro njëzet vjet dhe u emërua drejtoreshë e shkollës në vitin 1944.[45] Megjithëse Tereza gëzonte mësimin në shkollë, ajo gjithnjë e më shumë shqetësohej nga varfëria që e rrethonte në Kalkutë.[46] Uria e Bengalit e 1943 solli mjerimin dhe vdekjen në qytet, dhe Dita e Veprimit të Drejtpërdrejtë në Gusht 1946 filloi një periudhë të dhunës myslimane-hindu.[47]

Misionarët e Bamirësisë

Redakto
 
Misionarë të Bamirësisë, Shtëpia e nënës në Kolkata.
Artikulli kryesor: Misionarët e Bamirësisë

Më 10 shtator 1946, Tereza përjetoi atë që ajo e përshkroi më vonë si "thirrje brenda thirrjes" kur udhëtoi me tren për në manastirin Loreto në Darjeeling nga Kalkuta për tërheqjen e saj vjetore. "Unë do të largohesha nga manastiri dhe t'i ndihmoja të varfërit ndërsa jetonim në mesin e tyre. Ishte një urdhër. Të dështosh do të ishte të prishësh besimin ."[48] Joseph Langford më vonë shkroi, "Megjithëse askush nuk e dinte atë kohë, Motra Terezë sapo ishte bërë Nënë Tereza"[49]

Ajo filloi punën misionare me të varfërit në 1948, duke zëvendësuar zakonin e saj tradicional Loreto me një sari të thjeshtë pambuku të bardhë me një kufi blu. Teresa adoptoi nënshtetësinë indiane, kaloi disa muaj në Patna për të marrë trajnim bazë mjekësor në Spitalin e Familjes së Shenjtë dhe u fut në lagjet e varfëra.[50][51] Ajo themeloi një shkollë në Motijhil, Kalkuta, para se të fillonte të kujdeset për të varfërit dhe të uriturit.[52] Në fillim të vitit 1949 Tereza u bashkua në përpjekjet e saj nga një grup i grave të reja, dhe ajo hodhi themelet për një bashkësi të re fetare duke ndihmuar "më të varfërit midis të varfërve".[53]

Përpjekjet e saj shpejt tërhoqën vëmendjen e zyrtarëve indiane, përfshirë kryeministrin.[54] Teresa shkruajti në ditarin e saj se viti i saj i parë ishte i mbushur me vështirësi. Pa të ardhura, ajo lypte për ushqime dhe furnizime dhe përjetoi dyshim, vetminë dhe tundimin për t'u kthyer në komoditetin e jetës së manastirit gjatë këtyre muajve të hershëm:

Zoti ynë dëshiron që unë të jem një murgeshë e lirë e mbuluar me varfërinë e kryqit. Sot, mësova një mësim të mirë. Varfëria e të varfërve duhet të jetë aq e vështirë për ta. Ndërsa kërkoja një shtëpi, unë eca dhe eca derisa mu acaruan krahët dhe këmbët. Mendova se sa duhet të dhembin në trup dhe shpirt, duke kërkuar shtëpi, ushqim dhe shëndet. Pastaj, komoditeti i Loreto [ish-kongregacioni i saj] erdhi për të më tunduar. "Ju duhet të thoni vetëm fjalën dhe gjithçka që do të jetë përsëri e juaja", vazhdoi të thotë Tempter. ... Me zgjedhjen e lirë, Perëndia im, dhe nga dashuria për ju, unë dëshiroj të qëndroj dhe të bëj çfarëdo që të jetë vullneti juaj i Shenjtë në lidhje me mua. Nuk e lëshova një lot të vetëm..[55]

 
Misionarët e Bamirësisë në sari-të tradicionale.

Më 7 tetor 1950, Tereza mori lejen e Vatikanit për kongregacionin dioqezan, i cili do të bëhej Misionarët e Bamirësisë.[56] Sipas fjalëve të saj, do të kujdesej për "të uriturit, të zhveshurit, të pastrehët, të gjymtuarit, të verbrit, lebrozët, për të gjithë ata njerëz që ndihen të padëshiruar, të pa dashur, të pa dashur për të gjithë shoqërinë, njerëz që janë bërë barrë për shoqërinë dhe janë të turpëruar nga të gjithë ".[57]

Në 1952, Tereza hapi bujtinë e saj të parë me ndihmën e zyrtarëve të Kalkutës. Ajo shndërroi një tempull Hindu të braktisur në Shtëpinë Kalighat për Vdekjen, falas për të varfërit, dhe e quajti atë Kalighat, Shtëpia e Zemrës së Pastër (Nirmal Hriday).[58] Ata që u sollën në shtëpi morën kujdes mjekësor dhe mundësinë për të vdekur me dinjitet në përputhje me besimin e tyre: Myslimanëve ju lexua Kuran, hindusët morën ujë nga Ganga dhe katolikët morën vajosje ekstreme.[59] "Një vdekje e bukur", tha Tereza, "është për njerëzit që kanë jetuar si kafshë të vdesin si engjëj - të dashur dhe të kërkuar".[59]

 
Nirmal Hriday, bujtësi i Kalkutës së Nënë Terezës, në 2007.

Ajo hapi një bujtinë për ata me lebër, duke e quajtur atë Shanti Nagar (Qyteti i Paqes).[60] Misionarët e Bamirësisë krijuan klinika për shtrirjen e lebrozit në të gjithë Kalkutën, duke siguruar ilaçe, veshje dhe ushqim.[61] Misionarët e Bamirësisë morën një numër gjithnjë e më të madh të fëmijëve të pastrehë; në vitin 1955 Tereza hapi Nirmala Shishu Bhavan, Shtëpia e Fëmijëve të Zemrës së Papërlyer, si një strehë për jetimët dhe rininë e pastrehë.[62]

Kongregacioni filloi të tërheqë rekrutë dhe dhurime, dhe deri në vitet 1960 ajo kishte hapur hotele, jetimore dhe shtëpi lebrike në të gjithë Indinë. Tereza pastaj zgjeroi kongregacionin jashtë vendit, duke hapur një shtëpi në Venezuelë në 1965 me pesë motra.[63] Shtëpitë u ndoqën edhe në Itali (Romë), Tanzani dhe Austri në 1968, dhe gjatë viteve 1970 kongregacioni hapi shtëpi dhe fondacione në Shtetet e Bashkuara dhe dhjetëra vende në Azi, Afrikë dhe Evropë.[64]

Misionarët e Vëllezërve të Bamirësisë u themeluan në vitin 1963, dhe një degë soditëse e Motrave ndoqi në 1976. Lay Katolikë dhe jo-Katolikë u regjistruan si Bashkëpunëtorët e Nënë Terezës, Bashkëpunëtorët e Sëmurë dhe Vuajtjeve, dhe Misionarët e Lay të Bamirësisë. Duke iu përgjigjur kërkesave të shumë priftërinjve, në 1981 Nënë Tereza themeloi Lëvizjen Corpus Krishti për Priftërinjtë [65] dhe me Joseph Langford Misionarët e Etërve të Bamirësisë në 1984, për të kombinuar qëllimet profesionale të Misionarëve të Bamirësisë me burimet e priftërisë.[66]

Deri në vitin 1997, kongregacioni 13 anëtarësh i Kalkutës ishte rritur në më shumë se 4000 motra që menaxhonin jetimore, strehimore të SIDA-ve dhe qendra bamirësie në të gjithë botën, duke u kujdesur për refugjatët, të verbrit, të paaftë, të moshuarit, alkoolistët, të varfërit dhe të pastrehët dhe viktimat e përmbytjeve, epidemive dhe krizë urie.[67] Deri në vitin 2007, Misionarët e Bamirësisë numëruan rreth 450 vëllezër dhe 5000 motra në të gjithë botën, duke operuar 600 misione, shkolla dhe strehimore në 120 vende.[68]

Bamirësia ndërkombëtare

Redakto

Tereza tha: "Me anë të gjakut, unë jam Shqiptare. Nga nënshtetësia, një indiane. Me anë të besimit, unë jam një murgeshë katolike. Sa i përket thirrjes sime, unë i përkas botës. Sa i përket zemrës time, unë i përkas plotësisht zemrës së Jezusit.[4] Ajo fliste rrjedhshëm pesë gjuhë - Bengalisht,[69] Shqip, Serbisht, Anglisht dhe Hindi- ajo bëri udhëtime të rastit jashtë Indisë për arsye humanitare.[70]

Në kulmin e Rrethimit të Beirutit në 1982, Tereza shpëtoi 37 fëmijë të bllokuar në një spital të linjës së përparme duke ndërmjetësuar një armëpushim të përkohshëm midis ushtrisë izraelite dhe guerileve palestinezë.[71] E shoqëruar nga punëtorët e Kryqit të Kuq, ajo udhëtoi nëpër zonën e luftës për në spital për të evakuuar pacientët e rinj.[72]

Kur Evropa Lindore përjetoi rritje të hapjes në fund të viteve 1980, Tereza i zgjeroi përpjekjet e saj drejt vendeve komuniste që kishin refuzuar Misionarët e Bamirësisë. Ajo filloi dhjetëra projekte, e pavendosur nga kritikat për qëndrimet e saj kundër abortit dhe divorcit: "Pavarësisht se kush thotë çfarë, duhet ta pranosh me një buzëqeshje dhe të bësh punën tënde". Ajo vizitoi Armeninë pas tërmetit të vitit 1988[73] dhe u takua me Nikolai Ryzhkov, Kryetar i Këshillit të Ministrave.[74]

Tereza udhëtoi për të ndihmuar të uriturit në Etiopi, viktima të rrezatimit në hernernobil dhe viktimat e tërmetit në Armeni.[75][76][77] Në vitin 1991 ajo u kthye në Shqipëri për herë të parë, duke hapur një shtëpi të Misionarëve të Bamirësisë në Tiranë.[78]

Deri në vitin 1996, Tereza ka operuar 517 misione në mbi 100 vende.[79] Misionarët Bamirësisë së saj të u rritën nga dymbëdhjetë në mijëra, duke u shërbyer "më të varfërve të të varfërve" në 450 qendra në të gjithë botën. Misionarët e parë të shtëpisë së bamirësisë në Shtetet e Bashkuara u krijuan në rajonin e South Bronx të New York City dhe me 1984 kongregacioni operoi 19 institucione në të gjithë vendin.[80]

Përkeqësimi i shëndetit dhe vdekja

Redakto

Tereza pati një sulm në zemër në Romë në 1983 ndërsa ajo ishte duke vizituar Papën Gjon Pali II. Pas një sulmi të dytë në 1989, ajo mori një kardiak artificial. Në 1991, pas një periudhe pneumonie në Meksikë, ajo pati probleme shtesë të zemrës. Edhe pse Tereza ofroi të jepte dorëheqjen si kreu i Misionarëve të Bamirësisë, me një votim të fshehtë motrat e kongregacionit votuan që ajo të qëndronte dhe ajo ra dakord të vazhdonte.[81]

Në Prill 1996 ajo ra, duke thyer kolarbonin e saj, dhe katër muaj më vonë ajo pati malarje dhe Infrakt në zemër. Edhe pse Tereza kishte një operacion në zemër, shëndeti i saj ishte në rënie të qartë. Sipas Kryepeshkopit të Kalkutës Henry Sebastian D'Souza, ai urdhëroi një prift të kryente një ekzorcizëm (me lejen e saj) kur ajo u shtrua në spital për herë të parë me probleme kardiake, sepse ai mendonte se mund të ishte nën sulm nga djalli.[82]

Më 13 Mars 1997 Tereza dha dorëheqjen si kreu i Misionarëve të Bamirësisë dhe ajo vdiq në 5 Shtator.[83] Në kohën e vdekjes së saj, Misionarët e Bamirësisë kishin mbi 4,000 motra dhe një vëllazëri të lidhur me 300 anëtarë që operonin 610 misione në 123 vende.[84] Këto përfshijnë strehimin dhe shtëpitë për personat me HIV/AIDS, lebrozën dhe tuberkulozin, kuzhinat e supave, programet e këshillimit për fëmijë dhe familje, jetimore dhe shkolla. Misionarët e Bamirësisë u ndihmuan nga bashkëpuntorët që numëruan mbi një milion deri në vitet 1990.[85]

Tereza u shtrua në një repart në një arkivol të hapur në Shën Thomas, Kalkuta, për një javë para funeralit të saj. Ajo mori një funeral shtetëror nga qeveria indiane në shenjë mirënjohjeje për shërbimin e saj për të varfërit e të gjitha feve në vend.[86] I ndihmuar nga pesë priftërinj, Sekretari i Kardinal i Shtetit Angelo Sodano, përfaqësuesi i Papës, kreu ritet e fundit.[87] Vdekja e Terezës hidhëroi komunitetet laike dhe fetare. Kryeministri i Pakistanit Nawaz Sharif e quajti atë "një individ të rrallë dhe unik, e cila jetoi gjatë për qëllime më të larta. Përkushtimi i saj gjatë gjithë jetës për kujdesin e të varfërve, të sëmurëve dhe të pafavorshëmve ishte një nga shembujt më të lartë të shërbimit për njerëzimin. "[88] Sipas ish Sekretarit të Përgjithshëm të U. N. Javier Pérez de Cuéllar, "Ajo është Kombet e Bashkuara. Ajo është paqe në botë".[88]

Njohja dhe pritja

Redakto

India

Redakto

Tereza u njoh për herë të parë nga qeveria indiane më shumë se një e treta e një shekulli më parë, duke marrë Padma Shri në 1962 dhe Amimin Jawaharlal Nehru për Mirëkuptim Ndërkombëtar në 1969.[89] Ajo më vonë mori çmime të tjera indiane, duke përfshirë edhe Bharat Ratna (çmimin më të lartë civil të Indisë) në 1980.[90] Biografia zyrtare e Terezës, nga Navin Chawla, u botua në 1992.[91] Në Kalkuta, ajo adhurohet si hyjni nga disa hindusë.[92]

Për të përkujtuar 100 vjetorin e lindjes së saj, qeveria e Indisë lëshoi një monedhë speciale 5 coin (shumën e parave që Tereza kishte kur arriti në Indi) më 28 gusht 2010. Presidenti Pratibha Patil tha: "E veshur me një sari të bardhë me një kufi blu, ajo dhe motrat e Misionarëve të Bamirësisë u bënë një simbol i shpresës për shumë njerëz - të moshuarit, të varfërit, të papunët, të sëmurët, të sëmurët përfundimisht dhe ata të braktisur nga familjet e tyre ".[93]

Pamjet indiane të Terezës nuk janë uniformisht të favorshme. Aroup Chatterjee, një mjek i lindur dhe rritur në Kalkuta i cili ishte një aktivist në lagjet e qytetit për vite me radhë, rreth vitit 1980 përpara se të transferohej në Mbretërinë e Bashkuar, tha se ai "kurrë nuk ka parë madje ndonjë murgeshë në ato lagje".[94] Hulumtimi i tij, që përfshin më shumë se 100 intervista me vullnetarë, murgesha dhe të tjerë të njohur me Misionarët e Bamirësisë, u përshkrua në një libër të vitit 2003 kritik për Terezën.[94] Chatterjee e kritikoi atë për promovimin e një "kulti të vuajtjes" dhe një imazh të shtrembëruar, negativ të Kalkutës, duke e ekzagjeruar punën e bërë nga misioni i saj dhe për keqpërdorimin e fondeve dhe privilegjeve në dispozicion të saj.[94][95] Sipas tij, disa nga problemet higjenike që ai kishte kritikuar (ripërdorimi i gjilpërave, për shembull) u përmirësuan pas vdekjes së Terezës në 1997.[94]

Bikash Ranjan Bhattacharya, kryetar i Komunës së Kolkatës nga 2005 deri në 2010, tha se "ajo nuk kishte asnjë ndikim domethënës në të varfërit e këtij qyteti", "lavdëroi sëmundjen", në vend që ta trajtonte atë dhe keqinterpretoi qytetin: "Pa dyshim që kishte varfëri në Kalkuta, por ajo kurrë nuk ishte një qytet i lebrave dhe lypësve, siç e paraqiti Nënë Tereza”.[96] Nacionalistët Hindu, Partia Bharatiya Janata u përleshën me Terezën mbi Dalits Christian por e lavdëroi atë në vdekje dhe dërgoi një përfaqësues në funeralin e saj.[97]Sidoqoftë, Vishwa Hindu Parishad kundërshtoi vendimin e qeverisë për t'i dhënë asaj një funeral shtetëror. Sekretari Giriraj Kishore tha se "detyra e saj e parë ishte ndaj Kishës dhe shërbimi shoqëror ishte i rastësishëm", duke e akuzuar atë për favorizimin e të krishterëve dhe kryerjen e "pagëzimeve të fshehta" të vdekjes.[98][99] Në një haraç të faqes së parë, Frontline Indian për dy javë hodhi poshtë akuzat si "të rreme" dhe tha se ato "nuk kishin bërë asnjë ndikim në perceptimin e publikut për punën e saj, veçanërisht në Kalkuta". Duke vlerësuar "kujdesin e saj vetëmohues", energjinë dhe trimërinë, autori i haraçit kritikoi fushatën publike të Teresës kundër abortit dhe pretendimin e saj për të qenë jo politik.[100]

Në shkurt 2015 Mohan Bhagwat, udhëheqësi i organizatës së djathtë hindu Rashtriya Swayamsevak Sangh, tha se qëllimi i Terezës ishte "të shndërronte personin, i cili po shërbehej, në një të krishterë".[101] Ish zëdhënësi i RSS MG Vaidhya mbështeti vlerësimin e Bhagwat, dhe organizata akuzoi mediat për "shtrembërim të fakteve në lidhje me komentet e Bhagwat". Deputeti i Kongresit të Trinamoolit Derek O'Brien, kreu i CPI -së Atul Anjan dhe shefi i ministrit të Delhi Arvind Kejriwal protestuan kundër deklaratës së Bhagwatit.[102]

Gjetiu

Redakto
 
Presidenti Ronald Reagan prezanton Nënë Terezën me Medaljen Presidenciale të Lirisë në një ceremoni të Shtëpisë së Bardhë ndërsa Zonja e Parë Nancy Reagan duket, më 20 qershor 1985.

Tereza mori çmimin Ramon Magsaysay për Paqen dhe Mirëkuptimin Ndërkombëtar, dhënë për punë në Azinë Jugore ose Lindore, në 1962. Sipas citimit të saj, "Bordi i Besuarve njeh njohjen e saj të mëshirshme të të varfërve të varfër të një toke të huaj, në shërbimin e të cilit ajo ka udhëhequr një kongregacion të ri".[103] Nga fillimi i viteve 1970, ajo ishte një personazh i famshëm ndërkombëtar. Fama e Terezës mund t'i atribuohet pjesërisht dokumentarit të Malcolm Muggeridge, 1969, Diçka e bukur për Zotin, dhe librit të tij të vitit 1971 me të njëjtin emër. Muggeridge po kalonte një udhëtim shpirtëror të vetin në atë kohë.[104] Gjatë xhirimeve, pamjet e xhiruara në ndriçim të dobët (veçanërisht në Shtëpinë për Vdekjen) mendohej se nuk ka të ngjarë të përdoren nga ekuipazhi. Në Angli, pamjet u zbuluan se ishin mjaft të ndriçuara dhe Muggeridge e quajti atë një mrekulli të "dritës hyjnore" nga Tereza.[105] Anëtarët e tjerë të ekuipazhit thanë se ishte për shkak të një lloji të ri të filmit ultra të ndjeshëm Kodak.[106] Muggeridge u kthye më vonë në katolicizëm.[107]

Rreth kësaj kohe, bota katolike filloi ta nderonte Terezën publikisht. Papa Pali VI i dha asaj përurimin Papa Gjon XXIII Çmimin e Paqes në 1971, duke lavdëruar punën e saj me të varfërit, shfaqjen e bamirësisë së krishterë dhe përpjekjet për paqen,[108] dhe ajo mori Pacem në Terris Award në 1976.[109] Pas vdekjes së saj, Tereza përparoi me shpejtësi në rrugën drejt shenjtërimit.

Ajo u nderua nga qeveritë dhe organizatat civile dhe u emërua një Shoqërues Nderi të Urdhrit të Australisë në 1982 "për shërbimin ndaj komunitetit të Australisë dhe njerëzimit në përgjithësi".[110] Mbretëria e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara dhuruan një numër çmimesh, duke kulmuar me Urdhrin e Meritës në 1983 dhe shtetësinë nderi të Shteteve të Bashkuara në 16 nëntor 1996.[111] Shqipëria i dha asaj Nderin e Artë të Kombit në 1994,[100] por pranimi i saj për këtë dhe Legjioni i Nderit Haitik ishte i diskutueshëm. Tereza u kritikua për përkrahje të fshehtë të Duvaliers dhe biznesmenëve të korruptuar si Charles Keating dhe Robert Maxwell ; ajo i shkroi gjykatësit të gjykimit të Keating-ut, duke kërkuar pastërti.[100][112]

Universitetet në Indi dhe Perëndim i dhanë diplomat e saj të nderit.[100] Çmime të tjera civile përfshinin izemimin Balzan për promovimin e njerëzimit, paqes dhe vëllazërimit midis popujve (1978) [113] dhe Çmimin Ndërkombëtar Albert Schweitzer (1975).[114] Në prill të vitit 1976 Tereza vizitoi Universitetin e Scranton në Pensilvanian veriperëndimore, ku mori Medaljen La Storta për Shërbimin Njerëzor nga presidenti i universitetit William J. Byron.[115] Ajo sfidoi një audiencë prej 4500 vetash për të "njohur njerëzit e varfër në shtëpinë tuaj dhe lagjen lokale", duke ushqyer të tjerët ose thjesht duke përhapur gëzim dhe dashuri,[116] dhe vazhdoi: "Të varfërit do të na ndihmojnë të rritemi në shenjtëri, sepse ata janë Krishti në maskën e shqetësimit ".[115] Në gusht 1987 Tereza mori një doktor nderi të gradës së shkencave shoqërore, në njohje të shërbimit të saj dhe ministrisë së saj për të ndihmuar të varfërit dhe të sëmurët, nga universiteti.[117] Ajo u foli përpara 4,000 studentëve dhe anëtarëve të Dioqezës së Scranton [118] për shërbimin e saj ndaj "më të varfërve të të varfërve", duke u thënë atyre "të bëjnë gjëra të vogla me shumë dashuri".[119]

Në 1979, Tereza mori themimin Nobel për Paqen "për punën e ndërmarrë në luftën për të kapërcyer varfërinë dhe shqetësimin, që gjithashtu përbën një kërcënim për paqen".[120] Ajo refuzoi një banket ceremonial konvencional për laureatë, duke kërkuar që kostoja e tij prej 192,000 dollarë t'u jepej të varfërve në Indi [121] dhe duke thënë se shpërblimet tokësore ishin të rëndësishme vetëm nëse e ndihmuan atë për të ndihmuar nevojtarët e botës. Kur Tereza mori çmimin, ajo u pyet: "cfarë mund të bëjmë për të promovuar paqen botërore?" Ajo u përgjigj: "Shkoni në shtëpi dhe doni familjen tuaj". Duke u bazuar në këtë temë në ligjëratën e saj për Çmimin Nobel, ajo tha: "Rreth botës, jo vetëm në vendet e varfëra, por e gjeta varfërinë e Perëndimit aq shumë më të vështirë për tu hequr. Kur marr një person nga rruga, i uritur, i jap një pjatë oriz, një copë bukë, e kam kënaqur. Unë e kam hequr atë uri. Por një person që është i mbyllur, që ndihet i padëshiruar, i padashur, i tmerruar, personi që është dëbuar nga shoqëria - se varfëria është aq e lëndueshme dhe aq shumë, dhe e shoh shumë të vështirë ". Tereza veçoi abortin si "shkatërruesin më të madh të paqes sot. Sepse nëse një nënë mund ta vrasë vetë fëmijën e vet - atë që mbetet për mua të të vras dhe të më vrasësh - nuk ka asgjë në mes. "[122]

Barbara Smoker i revistës laike humaniste The Freethinker kritikoi Terezën pas çmimit të Temimit të Paqes, duke thënë se promovimi i saj i mësimeve morale katolike mbi abortin dhe kontracepsionin largoi fondet nga metodat efektive për të zgjidhur problemet e Indisë.[123] Në Konferencën e Katërt Botërore për Gratë në Pekin, Tereza tha: "Sidoqoftë ne mund ta shkatërrojmë këtë dhuratë të amësisë, veçanërisht nga e keqja e abortit, por edhe duke menduar se gjërat e tjera si punët ose pozicionet janë më të rëndësishme sesa të duash".[124]

Gjatë jetës së saj, Tereza ishte në mesin e 10 grave të para në sondazhin vjetor më të admiruar të burrave dhe grave Gallup 18 herë, duke përfunduar së pari disa herë në vitet 1980 dhe 1990.[125] Në vitin 1999 ajo drejtoi Listën e Gallup të Njerëzve më të Admiruar të Shekullit 20,[126] duke anketuar të gjitha përgjigjet e tjera vullnetare me një diferencë të gjerë, dhe ishte e para në të gjitha kategoritë kryesore demografike përveç shumë të rinjve.[126][127]

Kritikat

Redakto
Artikulli kryesor: Kritikat ndaj Nënë Terezës

Sipas një shkrimi të akademikëve kanadezë Serge Larivée, Geneviève Chénard dhe Carole Sénéchal, klinikat e Terezës morën miliona dollarë në donacione, por kishin mungesë të kujdesit mjekësor, diagnozë sistematike, ushqimit të nevojshëm dhe analgjezikëve të mjaftueshëm për ata me dhimbje;[128] sipas mendimit të tre akademikëve, "Nënë Tereza besonte se të sëmurët duhet të vuajnë si Krishti në kryq".[129] Thuhej që paratë shtesë mund të kishin shndërruar shëndetin e të varfërve të qytetit duke krijuar lehtësira të përparuara të kujdesit paliativ .[130][131]

Një nga kritikët më të hapur të Teresës ishte gazetari, kritiku letrar dhe antiteizti anglez, Christopher Hitchens, nikoqir i dokumentarit Hell's Angel (1994) dhe autor i esesë Pozicioni Misionar: Nënë Tereza në Teori dhe Praktikë (1995) i cili shkroi në një artikull të 2003 : "Kjo na kthen në korrupsionin mesjetar të kishës, e cila u shiti indulgjenave të pasurve ndërsa predikonte zjarr ferr dhe vazhdimësi ndaj të varfërve. [Nënë Tereza] nuk ishte shoqe e të varfërve. Ajo ishte shoqe e varferise . Ajo tha se vuajtja ishte një dhuratë nga Zoti. Ajo e kaloi jetën duke kundërshtuar shërimin e vetëm të njohur për varfërinë, që është fuqizimi i grave dhe emancipimi i tyre nga një version blegtoral i riprodhimit të detyrueshëm. "[132] Ai e akuzoi atë për hipokrizi për zgjedhjen e trajtimit të përparuar për gjendjen e saj të zemrës.[133][134] Hitchens tha se "qëllimi i saj nuk ishte t'i ndihmonte njerëzit" dhe se ajo gënjeu donatorët se si u përdorën kontributet e tyre. "Ishte duke folur me të që unë zbulova, dhe ajo më siguroi që nuk po punonte për të lehtësuar varfërinë", ai tha, "Ajo po punonte për të zgjeruar numrin e katolikëve. Ajo tha: 'Unë nuk jam punëtore sociale. Unë nuk e bëj këtë për këtë arsye. Unë e bëj atë për Krishtin. Unë e bëj atë për kishën. ' [135] Megjithëse Hitchens mendoi se ishte dëshmitari i vetëm i thirrur nga Vatikani, Aroup Chatterjee (autori i Nënë Terezës: Tregimi i Untold ) gjithashtu u thirr për të paraqitur prova që kundërshtonin fajësimin dhe kanonizimin e Teresës; [136] Vatikani kishte hequr " avokatin e djallit " tradicional, i cili shërbeu për një qëllim të ngjashëm.[136]

Grupet për të drejtat e abortit kanë kritikuar gjithashtu qëndrimin e Terezës kundër abortit dhe kontracepsionit.[137][138][139]

Jeta shpirtërore

Redakto

Duke analizuar veprimet dhe arritjet e saj, Papa Gjon Pali II tha: "Ku e gjeti Nënë Tereza forcën dhe këmbënguljen për ta vendosur veten plotësisht në shërbim të të tjerëve? Ajo e gjeti atë në lutje dhe në soditje të heshtur të Jezu Krishtit, Fytyra e tij e Shenjtë, zemra e tij e shenjtë."[140] Në mënyrë private, Tereza përjetoi dyshime dhe luftë në bindjet e saj fetare që zgjatën afro 50 vjet (deri në fund të jetës së saj); sipas postulatorit të saj, Brian Kolodiejchuk, "Ajo nuk ndjeu praninë e Zotit çfarëdo; ... në zemrën e saj ose në eukaristi".[141] Tereza shprehu dyshime të mëdha për ekzistencën dhe dhimbjen e Zotit për mungesën e besimit të saj:

Ku është besimi im? Edhe thellë poshtë ... nuk ka asgjë tjetër veç boshllëkut dhe errësirës. ... Nëse ka Zot - të lutem më fal. Kur përpiqem të ngre mendimet e mia në Parajsë, ekziston një zbrazëti e tillë bindëse që ato shumë mendime kthehen si thika të mprehta dhe dëmtojnë vetë shpirtin tim.[142]

 
Pllakë kushtuar Nënë Terezës në Sheshin Wenceslas, Olomouc, Republika Çeke.

Kolodiejchuk (zyrtari përgjegjës për mbledhjen e provave për kanonizimin e saj) mendoi se pakënaqësia e saj mund të keqinterpretohej nga disa, por besimi i saj se Zoti po punonte përmes saj ishte i pakënaqur; megjithëse ajo ishte dashur për afërsinë e humbur te Zoti, ajo nuk e vuri në dyshim ekzistencën e tij.[143] Tereza mund të ketë provuar diçka të ngjashme me Jezusin, i cili tha kur u kryqëzua: " Eli Eli lama sabachthani? " ("Zoti im, Zoti im, pse më ke braktisur?").[144] Kolodiejchuk tërhoqi një krahasim me mistikun e shekullit të 16-të Gjoni i Kryqit, i cili krijoi frazën " Nata e errët e shpirtit ".[104] Shenjtorë të tjerë (përfshirë këtu emrin e Teresë të Lisjës, që e quajti atë një "natë pa asgjë") kishin përvoja të ngjashme të thatësisë shpirtërore.[145] Sipas James Langford, këto dyshime ishin tipike dhe nuk do të ishin pengesë për kanonizimin. .[145]

Pas dhjetë vjet dyshimesh, Tereza përshkroi një periudhë të shkurtër të besimit të përtërirë. Pas vdekjes së Papës Pius XII në 1958, ajo ishte duke u lutur për të në një masë rekuizmi kur ajo u çlirua nga "errësira e gjatë: ajo vuajtje e çuditshme". Sidoqoftë, pesë javë më vonë thatësia e saj shpirtërore u kthye.[146]

Teresa i shkruajti shumë letra rrëfimtarëve dhe eprorëve të saj gjatë një periudhe 66-vjeçare, më së shumti Kryepeshkopit të Kalkutës Ferdinand Perier dhe priftit Jesuit Celeste van Exem (këshilltari i saj shpirtëror që nga formimi i Misionarëve të Bamirësisë).[147] Ajo kërkoi që letrat e saj të shkatërroheshin, duke u shqetësuar se "njerëzit do të mendojnë më shumë për mua - më pak për Jezusin".[104][148]

 
Piktura gjysmë abstrakte që nderon Nënë Terezën.

Sidoqoftë, letërkëmbimi është përpiluar në Nënë Terezën: Eja Bëhu Drita ime.[104][149] Teresa i shkruajti besimtarit shpirtëror Michael van der Peet, "Jezusi ka një dashuri shumë të veçantë për ju. [Por] sa për mua, heshtja dhe zbrazëtia janë aq të mëdha, saqë unë shoh dhe nuk shoh - dëgjoj dhe nuk dëgjoj - gjuha lëviz [në lutje], por nuk flet. . . . Unë dua që ju të luteni për mua - që ta lë Atë të ketë një dorë të lirë. "

Në Deus caritas est ( enciklika e tij e parë), Papa Benedikti XVI e përmendi Terezën tri herë dhe përdori jetën e saj për të sqaruar një nga pikat kryesore të enciklikës: "Në shembullin e Terezës së Bekuar të Kalkutës kemi një ilustrim të qartë të faktit se koha e kushtuar Zotit në lutje jo vetëm që nuk e privon nga shërbimi efektiv dhe i dashur ndaj fqinjit tonë, por në fakt është burimi i pashtershëm i këtij shërbimi ".[150] Ajo shkroi, "Vetëm lutja mendore dhe leximi shpirtëror mund të kultivojmë dhuratën e lutjes." [151]

Megjithëse urdhri i saj nuk ishte i lidhur me urdhrat françeskan, Tereza e admiroi Françeskun e Asizit  [152] dhe u ndikua nga shpirtërore françeskan. Motrat e Bamirësisë recitojnë lutjen e Shën Françeskut çdo mëngjes në meshë gjatë falënderimeve pas Kungimit, dhe theksi i tyre në ministri dhe shumë nga premtimet e tyre janë të ngjashme.[152] Françesku theksoi varfërinë, dëlirësinë, bindjen dhe nënshtrimin ndaj Krishtit. Ai kushtoi pjesën më të madhe të jetës së tij për t'i shërbyer të varfërve, veçanërisht lebrave.[153]

Kanonizimi

Redakto

Mrekullitë dhe lumnimi

Redakto

Pas vdekjes së Terezës në 1997, Selia e Shenjtë filloi procesin e lumnimit (e dyta e tre hapave drejt kanonizimit) dhe Kolodiejchuk u emërua postulator nga Dioqeza e Kalkutës . Edhe pse ai tha, "Ne nuk kemi pse të vërtetojmë se ajo ishte e përsosur ose kurrë nuk bëri një gabim… ”, ai duhej të dëshmonte se virtyti i Terezës ishte heroik. Kolodiejchuk dorëzoi 76 dokumente, në total 35,000 faqe, të cilat bazoheshin në intervista me 113 dëshmitarë, të cilëve u kërkohej të përgjigjeshin në 263 pyetje.[154]

 
Pamje xhami me njolla të momenteve kryesore në jetën e Nënë Terezës në Katedralen e Shën Nënë Terezës në Prishtinë.

Procesi i kanonizimit kërkon dokumentimin e një mrekullie që vjen nga ndërhyrja e shenjtorit të ardhshëm.[155] Në 2002 Vatikani njohu si mrekulli shërimin e një tumori në barkun e Monica Besrës, një grua indiane, pas aplikimit të një dollapi që përmbante foton e Teresës. Sipas Besrës, një rreze drite që buronte nga fotografia dhe tumori i saj kanceroz ishte shëruar; megjithatë, burri i saj dhe disa nga stafi i saj mjekësor thanë që trajtimi mjekësor konvencional zhduki tumorin.[156] Doktor Ranjan Mustafi, i cili tha për New York Times që kishte trajtuar Besrën, tha se kisti ishte shkaktuar nga tuberkulozi: "Nuk ishte një mrekulli... Ajo mori ilaçe për nëntë muaj deri në një vit."[157] Sipas burrit të Besrës, "Gruaja ime u kurua nga mjekët dhe jo nga ndonjë mrekulli. . . Kjo mrekulli është një shaka.” [158] Besra tha që të dhënat e saj mjekësore, përfshirë Sonograms, recetat dhe shënimet e mjekëve, u konfiskuan nga Motra Betta nga Misionarët e Bamirësisë. Sipas Time, thirrjet drejtuar Motrës Betta dhe zyrës së Motrës Nirmala (pasardhësja e Terezës si kreu i rendit) nuk nxorrën asnjë koment. Zyrtarët në Spitalin Balurghat, ku Besra kërkoi trajtim mjekësor, thanë se ata u bënë presion nga urdhri për ta thirrur kurimin e saj për mrekulli.[158] Në Shkurt 2000, ish-Ministri i Shëndetit i Bengalit Perëndimor Partho De urdhëroi një rishikim të të dhënave mjekësore të Besrës në Departamentin e Shëndetit në Kolkata. Sipas De, nuk kishte asgjë të pazakontë në lidhje me sëmundjen dhe kurimin e saj bazuar në trajtimin e saj të gjatë. Ai tha se ai kishte refuzuar t'i jepte Vatikanit emrin e një mjeku që do të vërtetonte se shërimi i Monica Besrës ishte një mrekulli.[159]

Gjatë lumnimit dhe kanonizimit të Terezës, Curia Roman (Vatikani) studioi kritika të botuara dhe të pabotuara për jetën dhe veprën e saj. Hitchens dhe Chatterjee (autori i Verdict Final, një libër kritik për Terezën) i folën gjykatës; sipas zyrtarëve të Vatikanit, pretendimet e ngritura u hetuan nga Kongregacioni për Kauzat e Shenjtorëve.[154] Grupi nuk gjeti asnjë pengesë për kanonizimin e Terezës, dhe lëshoi obstetërin e saj nihil më 21 prill 1999.[160][161] Për shkak të sulmeve ndaj saj, disa shkrimtarë katolikë e quajtën atë një shenjë kundërshtie.[162] Një komitet i veçantë mjekësor vendosi që mrekullia e Monica Besrës, një nga tre të konsideruara nga Kolodiejchuk, ishte dëshmi e ndërhyrjes hyjnore.[154] Tereza u lumturua në 19 tetor 2003 dhe u njoh nga katolikët si e " Bekuar ".[163]

Kanonizimi

Redakto

Më 17 dhjetor 2015, Zyra e Shtypit e Vatikanit konfirmoi se Papa Françesku njohu një mrekulli të dytë që i atribuohet Terezës: shërimi i një burri brazilian me tumore të shumta të trurit përsëri në vitin 2008.[164] Mrekullia së pari erdhi në vëmendjen e postulacionit (zyrtarët që administrojnë çështjen) gjatë ngjarjeve të Ditës Botërore të Rinisë 2013 kur Papa ishte në Brazil atë korrik. Një hetim i mëpasshëm u zhvillua në Brazil nga 19-26 qershor 2015 i cili më vonë u transferua në Kongregacioni për Kauzat e Shenjtorëve që lëshoi një dekret që pranon që hetimi të përfundojë.[164]

Françesku e kanonizoi atë në një ceremoni në 4 Shtator 2016 në Sheshin e Shën Pjetrit në qytetin e Vatikanit. Dhjetëra mijëra njerëz dëshmuan ceremoninë, përfshirë 15 delegacione qeveritare dhe 1.500 njerëz të pastrehë nga e gjithë Italia.[165][166] Ajo u transmetua drejtpërdrejt në kanalin e Vatikanit dhe transmetohej në internet; Shkupi, qyteti i lindjes së Terezës, njoftoi një festë njëjavore të kanonizimit të saj.[165] Në Indi, një Meshë e veçantë u festua nga Misionarët e Bamirësisë në Kolkata.[166]

Bashkë-Patron i Arkitektonisë së Kalkutës

Redakto

Më 4 shtator 2017, gjatë një feste për të nderuar 1-vjetorin e kanonizimit të saj, Motra Mary Prema Pierick, eprorja e Përgjithshme e Misionareve të Bamirësisë, njoftoi se Teresa do të bëhej bashkë-mbrojtëse e Argjipeshkës së Kalkutës gjatë një Mase në Katedralen e Rruzares Më të Shenjtë në orën 5.30 pasdite, më 6 shtator 2017.[167] Më 5 Shtator 2017, Kryepiskopi Thomas D'Souza, i cili shërben si kryetar i Argjipeshkës Katolike Romake të Kalkutës, konfirmoi se Tereza do të emërohet bashkë-mbrojtëse e Dioqezës së Kalkutës, përkrah Francis Xavier.[168][169] Më 6 shtator 2017, rreth 500 njerëz morën pjesë në meshën në një katedrale, ku Dominique Gomes, gjenerali vendas i famshëm,[170] lexoi dekretin duke e themeluar atë si shenjtin e dytë mbrojtës të dioqezës së kryepeshkopit.[171] Ceremonia u kryesua gjithashtu nga D'Souza dhe ambasadori i Vatikanit në Indi, Giambattista Diquattro, i cili drejton meshën dhe përuroi një statujë bronzi në kishën e Nënë Terezës që e mbante një fëmijë.[171]

Kisha Katolike Romake shpalli Shën Françesk Saver shenjtorin e parë mbrojtës të Kalkutës në vitin 1986.[171]

Trashëgimia dhe përshkrimet në kulturën popullore

Redakto

Përkujtimet

Redakto
Artikulli kryesor: Përkujtimet e Nënë Terezës
 
Aeroporti Ndërkombëtar i Tiranës Nënë Tereza.

Tereza është përkujtuar nga muzetë dhe ka emëruar patronazhin e një numri kishash. Ajo ka me emrin e saj ndërtesa, rrugë dhe komplekse, përfshirë aeroportin ndërkombëtar të Shqipërisë . Dita e Nënë Terezës (Dita e Nënë Terezës), 19 Tetor, është një festë publike në Shqipëri . Në vitin 2009 Shtëpia Përkujtimore e Nënë Terezës u hap në qytetin e saj të lindjes, Shkup, Maqedoni Veriore . Katedralja Romake Katolike në Prishtinë, Kosovë, është emëruar për nder të saj.[172] Ndërtimi i saj, i filluar në vitin 2011, ndezi polemikë në qarqet muslimane të cilët e panë atë si të tepruar në raport me numrin e katolikëve në zonë. Një iniciativë për të ngritur një monument për Terezën në qytetin e Pejës (sipas aktivistëve, 98 përqind myslyman) u kundërshtua nga muslimanët e Kosovës.[172]

 
Katedralja e Shën Nënë Terezës, Prishtinë.

Universiteti i Grave Nënë Tereza,[173] në Kodaikanal, është themeluar në vitin 1984 si një universitet publik nga qeveria e Tamil Nadu. Instituti Pasuniversitar dhe Kërkimi i Nënë Terezës i Shkencave të Shëndetit [174] në Pondicherry, u krijua në 1999 nga qeveria e Puducherry . Organizata bamirëse Sevalaya drejton Shtëpinë e Vajzave Nënë Tereza, duke siguruar vajza të varfra dhe jetime pranë fshatit të pamerituar të Kasuva në Tamil Nadu me ushqim, veshje, strehim dhe arsim falas.[175] Një numër haraçesh nga biografi i Teresës, Navin Chawla, janë shfaqur në gazetat dhe revistat indiane.[176][177][178] Institucioni i hekurudhave në Indi prezantoi "Nëna Express", një tren të ri me emrin Nënë Tereza, më 26 gusht 2010 për të përkujtuar përvjetorin e lindjes së saj.[179] Qeveria e Tamil Nadu organizoi festime njëqindvjeçare për të nderuar Terezën në 4 Dhjetor 2010 në Chennai, të kryesuar nga kryeministri M. Karunanidhi.[180][181] Duke filluar nga 5 Shtatori 2013, përvjetori i vdekjes së saj është caktuar Dita Ndërkombëtare e Bamirësisë nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara.[182]

Në vitin 2012, Teresa u rendit në numrin 5 në sondazhin e Outlook India të Indianit më të Madh.[183]

Më 5 Shtator 2017, Katedralja e Shën Terezës, katedralja e parë Katolike Romake e quajtur për nder të Terezës, u shenjtërua në Kosovë.[184] Katedralja është gjithashtu katedralja e parë katolike romake e Kosovës.[184]

Filmi dhe letërsia

Redakto

Dokumentarë dhe libra

Redakto

Filmat dramatikë dhe televizioni

Redakto

Shiko më shumë

Redakto

Referime

Redakto
  • Alpion, Gezim. Nënë Tereza: Shën apo e famshme?. London: Routledge Press, 2007.(në anglisht) ISBN 0-415-39247-0
  • Banerjee, Sumanta (2004), "Revisiting Kolkata si një 'NRB' [non-resident Bengali]", Economic and Political Weekly, Vol. 39, No. 49 ( 4–10 Dec 2004), ff. 5203–5205
  • Benenate, Becky dhe Joseph Durepos (eds). Mother Teresa: No Greater Love [Nënë Tereza: Asnjë dashuri më e madhe] (Fine Communications, 2000) (në anglisht) ISBN 1-56731-401-5
  • Bindra, Satinder (7 shtator 2001). "Archbishop: Mother Teresa underwent exorcism" [Kryepeshkopi: Nënë Tereza iu nënshtrua ekzorcizmit] (në anglisht). CNN.com World. Arkivuar nga origjinali më 17 dhjetor 2006. Marrë më 23 tetor 2006.
  • Chatterjee, Aroup. Mother Teresa: The Final Verdict [Nënë Tereza: Verdikti Final] (Meteor Books, 2003).(në anglisht) ISBN 81-88248-00-2, hyrje dhe tre kapituj të parë të katërmbëdhjetë (pa foto). Ekzaminimi kritik i jetës dhe veprës së Anjezë Bojaxhiut.
  • Chawla, Navin. Mother Teresa [Nënë Tereza]. Rockport, Mass: Element Books, 1996.(në anglisht) ISBN 1-85230-911-3
  • Chawla, Navin. Mother Teresa: The Authorized Biography.[Nënë Tereza: Biografia e Autorizuar] Diane Pub Co. (Mars 1992). ISBN 978-0-7567-5548-5. Botuar së pari nga Sinclair-Stevenson, MB (1992), që nga përkthimi në 14 gjuhë në Indi dhe jashtë saj. Edicionet në gjuhën indiane përfshijnë Hindi, Bengalisht, Guxharatisht, Malajalamisht, Tamile, Teluge dhe Kannada. Botimet në gjuhën e huaj përfshijnë frëngjisht, gjermanisht, holandisht, spanjisht, italisht, polonisht, japonisht dhe tajlandisht. Në të dy gjuhët indiane dhe të huaja, ka pasur botime të shumta. Pjesa më e madhe e të ardhurave nga familjes mbretërore shkon në bamirësi.
  • Chawla, Navin. Mrekullia e besimit, artikull në hindu të datës 25 gusht 2007 "The miracle of faith" Arkivuar 4 nëntor 2007 tek Wayback Machine[Mrekullia e besimit]
  • Chawla, Navin. Touch the Poor ... – artikull në India Today datë 15 Shtator 1997 " Touch the Poor ..."[rek të varfërit]
  • Chawla, Navin. The path to Sainthood, artikull në Hindu i datës së Shtunë, 4 Tetor 2003 " The path to Sainthood "[Rruga për në shenjtëri]
  • Chawla, Navin. In the shadow of a saint, artikull në The Indian Express të datës 5 shtator 2007 " In the shadow of a saint "[Në hijen e një shenjtori]
  • Chawla, Navin. Mother Teresa and the joy of giving,artikull në Hindu datë 26 gusht 2008 " Mother Teresa and the joy of giving" Arkivuar 28 gusht 2008 tek Wayback Machine[Nënë Terezën dhe gëzimi i dhënies]
  • Clark, David, (2002), "Between Hope And Acceptance: The Medicalisation Of Dying" ["Midis Shpresës dhe Pranimit: Mjekësia e Vdekjes"], British Medical Journal, Vol. 324, No. 7342 (13 Prill 2002), ff. 905–907
  • Clucas, Joan. Mother Teresa. New York: Chelsea House, 1988.(në anglisht) ISBN 1-55546-855-1
  • Dwivedi, Brijal. Mother Teresa: Woman of the Century [Nënë Tereza: Gruaja e Shekullit]
  • Egan, Eileen dhe Kathleen Egan, OSB. Prayertimes with Mother Teresa: A New Adventure in Prayer [Lutjet e kohërave me Nënë Terezën: Një aventurë e re në lutje], Doubleday, 1989.(në anglisht) ISBN 978-0-385-26231-6.
  • Greene, Meg. Mother Teresa: A Biography [Nënë Tereza: Një Biografi], Greenwood Press, 2004.(në anglisht) ISBN 0-313-32771-8
  • Hitchens, Christopher (1995). The Missionary Position: Mother Teresa in Theory and Practice (në anglisht). London: Verso. ISBN 978-1-85984-054-2. Marrë më 22 gusht 2014.
  • Hitchens, Christopher (20 tetor 2003). "Mommie Dearest" [Zonjë e dashur]. Slate (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 13 gusht 2014. Marrë më 5 shtator 2014.
  • Kwilecki, Susan dhe Loretta S. Wilson, "Was Mother Teresa Maximizing Her Utility? [A ishte Nënë Tereza duke e Maksimizuar Shërbimin e saj] Një aplikim idiografik i Teorisë së Zgjedhjes Racionale", Journal for the Scientific Study of Religion, Vol. 37, No. 2 (Jun. 1998), ff. 205–221
  • Larivée, Serge (Université de Montréal), Carole Sénéchal (University of Ottawa), dhe Geneviève Chénard (Université de Montréal). "Les côtés ténébreux de Mère Teresa." [Anët e errëta të Nënë Terezës] Studime në Fe. Shtator 2013 vol. 42 no. 3, f. 319–345. Botuar në internet para se të shtypet 15 janar 2013, doi:10.1177/0008429812469894. Në dispozicion në SAGE Journals.
  • Le Joly, Edward. Mother Teresa of Calcutta [Nënë Tereza e Kalkutës]. San Francisco: Harper & Row, 1983.(në anglisht) ISBN 0-06-065217-9.
  • Livermore, Colette, Hope Endures: Leaving Mother Teresa, Losing Faith, and Searching for Meaning [Shpresa duron: Lënia e Nënë Terezës, Humbja e Besimit dhe Kërkimi i Kuptimit]. Free Press (2008) (në anglisht) ISBN 1-4165-9361-6.
  • Macpherson, C. (2009) "Undertreating pain violates ethical principles" Nënkontraktimi i dhimbjes shkel parimet etike][, Revista Medical Ethics, Vol. 35, No. 10 (Tetor 2009), ff. 603–606
  • McCarthy, Colman, The Washington Post, 6 Shtator 1997 Fituesi Çmimit Nobel Ndihmoi më të varfërit, aksesuar në 2 Shkurt 2014
  • Mehta & Veerendra Raj & Vimla, Mother Teresa Inspiring Incidents [Ngjarje Frymëzuese Nënë Tereza], Ndarja e publikimeve, Ministria e I&B, Qev. e Indisë, 2004,(në anglisht) ISBN 81-230-1167-9.
  • Muggeridge, Malcolm. Something Beautiful for God [Diqka e bukur për Zotin]. London: Collins, 1971. ISBN 0-06-066043-0.
  • Muntaykkal, T.T. Blessed Mother Teresa: Her Journey to Your Heart [Bekuar Nënë Terezën: Udhëtimi i saj në zemrën tënde]. ISBN 1-903650-61-5. ISBN 0-7648-1110-X. "Book Review" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 9 shkurt 2006. Marrë më 1 maj 2020..
  • Panke, Joan T. (2002), "Not a Sad Place" [Jo një vend i trishtuar], The American Journal of Nursing, Vol. 102, No. 9 (Sep. 2002), f. 13
  • Raghu Rai dhe Navin Chawla. Faith and Compassion: The Life and Work of Mother Teresa [Besimi dhe dhembshuria: Jeta dhe vepra e Nënë Terezës]. Element Books Ltd. (Dhjetorr 1996). ISBN 978-1-85230-912-1. Përkthyer gjithashtu në Hollandisht dhe Spanjisht.
  • Rajagopal MR, Joranson DE, dhe Gilson AM (2001), "Medical use, misuse and diversion of opioids in India" [Përdorimi mjekësor, keqpërdorimi dhe devijimi i opioideve në Indi], The Lancet, Vol. 358, 14 Korik 2001, ff. 139–143
  • Rajagopal MR, dhe Joranson DE (2007), "India: Opioid availability – An update" [India: Disponueshmëria e opioideve - Një azhurnim], The Journal of Pain Symptom Management, Vol. 33:615–622.
  • Rajagopal MR (2011), intervistë me Zyrën e KB për Drogën dhe Krimin, Prill 2011 India: The principle of balance to make opioids accessible for palliative care [India: Parimi i ekuilibrit për t’i bërë opioidët të arritshëm për kujdes paliativ] (në anglisht)
  • Scott, David. A Revolution of Love: The Meaning of Mother Teresa [Një revolucion i dashurisë: Kuptimi i Nënë Terezës]. Chicago: Loyola Press, 2005.(në anglisht) ISBN 0-8294-2031-2.
  • Sebba, Anne. Mother Teresa: Beyond the Image [Nënë Tereza: Përtej Imazhit]. New York: Doubleday, 1997.(në anglisht) ISBN 0-385-48952-8.
  • Slavicek, Louise. Mother Teresa. New York: Infobase Publishing, 2007. (në anglisht) ISBN 0-7910-9433-2.
  • Smoker, Barbara (1 shkurt 1980). "Mother Teresa – Sacred Cow?" [Nënë Tereza - Lopë e Shenjtë?]. The Freethinker (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 5 shtator 2014. Marrë më 5 shtator 2014.
  • Spink, Kathryn. Mother Teresa: A Complete Authorized Biography [Nënë Tereza: Një biografi e plotë e autorizuar]. New York: HarperCollins, 1997.(në anglisht) ISBN 0-06-250825-3
  • Teresa, Mother et al., Mother Teresa: In My Own Words [Nënë Tereza: Me fjalët e mia]. Gramercy Books, 1997.(në anglisht) ISBN 0-517-20169-0.
  • Teresa, Mother, Mother Teresa: Come Be My Light: The Private Writings of the "Saint of Calcutta"[Nënë Tereza: Eja Bëhu Drita ime: Shkrimet private të "Shenjtit të Kalkutës], edaktuar me koment nga Brian Kolodiejchuk, New York: Doubleday, 2007.(në anglisht) ISBN 0-385-52037-9.
  • Williams, Paul. Mother Teresa. Indianapolis: Alpha Books, 2002.(në anglisht) ISBN 0-02-864278-3.
  • Wüllenweber, Walter. "Nehmen ist seliger denn geben. Mutter Teresa—wo sind ihre Millionen?" Stern (E përjavshmja Gjermane), 10 Shtator 1998.

Lidhje të jashtme

Redakto

Referime

Redakto
  1. ^ "Kanonizimi i Nënë Terezës – 4 Shtator". Diocese of Killala (në anglisht). shtator 2016. Marrë më 4 shtator 2016.
  2. ^ Manik Banerjee (6 shtator 2017). "Vatikani shpall Nënë Terezën një shenjt mbrojtëse e Kalkutës" (në anglisht). Associated Press, ABC News.com. Arkivuar nga origjinali më 6 shtator 2017. Marrë më 6 shtator 2017.
  3. ^ "Nënë Tereza do të emërohet bashkë-mbrojtëse e Arkitektonisë së Kalkutës në përvjetorin e parë të kanonizimit". First Post (në anglisht). 4 shtator 2017. Marrë më 5 shtator 2017.
  4. ^ a b c Cannon, Mae Elise (25 janar 2013). Vetëm shpirtërore: Si praktikat e besimit veprojnë karburantin shoqëror (në anglisht). InterVarsity Press. fq. 19. ISBN 9780830837755. "'Kur u pyet për historinë e saj personale, Nënë Tereza tha: 'Nga gjaku, unë jam Shqiptare. Nga nënshtetësia, Indiane. Me anë të besimit, unë jam një murgeshë katolike. Sa i përket thirrjes sime, unë i përkas botës. Sa për zemrën time, unë i përkas plotësisht Zemrës së Jezusit."'
  5. ^ shqiptare, bota. "Kur Nënë Tereza vinte në Tiranë/2". Arkivuar nga origjinali më 18 shtator 2016. Marrë më 26 prill 2020.
  6. ^ Chawla, Navin (2003). Mother Teresa. New Delhi: Pinguin. fq. 1 (në anglisht). ISBN 9780143031789.
  7. ^ a b "Mother Teresa | Canonization, prices, facts and holiday". [Nënë Tereza | Kanonizimi, çmimet, faktet dhe dita e festës] (në anglisht) Enciklopedia Britannica. Marrë më 18 maj 2017.
  8. ^ Poplin, Mary (28 janar 2011). Gjetja e Kalkutës: Çfarë më mësoi Nënë Tereza në lidhje me kuptimin, punën dhe shërbimin (në anglisht). InterVarsity Press. fq. 112. ISBN 978-0830834723. Mos harroni, vëlla, unë jam një misionare dhe kështu jeni edhe ju
  9. ^ "From Sister to Mother to Saint: Mother Teresa's Journey" [Nga Motër në Nënë në Shën: Udhëtimi i Nënë Terezës] (në anglisht). The New Indian Express. 31 gusht 2016. Arkivuar nga origjinali më 15 shtator 2016. Marrë më 3 shtator 2016. "Me anë të gjakut, unë jam Shqiptare. Me anë të nënshtetësisë, Indiane. Me besim, unë jam një murgeshë katolike. Sa i përket thirrjes sime, unë i përkas botës. Sa i përket zemrës time, unë i përkas plotësisht zemrës së Jezusit", dikur tha Nëna, e cila erdhi në Indi në vitin 1929 pasi vendosi për një jetë fetare një vit më parë dhe qëndroi pjesën tjetër të jetës së saj 87-vjeçare kryesisht në Kalkuta , ku ajo themeloi Misionarët e Bamirësisë në 1948.
  10. ^ Muggeridge (1971), kapitulli 3, "Flet Nënë Tereza", faqe 105, 113
  11. ^ "Mother Teresa's Pro-Life Heroine will be canonized: "Abortion is the Greatest Threat to Peace" [Heroina Pro-Life Nënë Tereza do të Kanonizohet: "Aborti është Kanosja më e madhe për Paqen] (në anglisht). Life News. 18 dhjetor 2015.
  12. ^ Eric Metaxas (4 shtator 2015). "The secret of Mother Teresa's greatness" [Sekreti i madhështisë së Nënë Terezës] (në anglisht). Fox News.
  13. ^ Smoker 1980, pp. 11, 28
  14. ^ Hitchens 1995, pp. 31f., 53, 55–57, 59
  15. ^ Hitchens 2003: "ultra-reaksionar dhe fondamentalist edhe në terma ortodoks katolik"
  16. ^ Fox, Robin (1994). "Mother Teresa's care for the dead" [Kujdesi i Nënë Terezës për të vdekurit]. The Lancet (në anglisht). 344 (8925): 807. doi:10.1016/S0140-6736(94)92353-1. (fee-based)
  17. ^ Mother Teresa was appointed co-patron and archbishop of Calcutta [Nënë Tereza u emërua bashkë-mbrojtëse e argjipeshkë e Kalkutës] (në anglisht).
  18. ^ Group, Salisbury (28 janar 2011). Rishikimi i Salisbury, Vëllimet 19-20 (në anglisht). InterVarsity Press. fq. 2. ISBN 978-0-8308-3472-3. Nënë Tereza, Shqiptare nga lindja
  19. ^ "Nënë Tereza". www.nytimes.com (në anglisht). Marrë më 18 maj 2017.
  20. ^ Alpion, Gëzim (2006). Nënë Tereza: Shën apo e famshme? (në anglisht). Taylor & Francis. ISBN 0-203-08751-8. Marrë më 15 nëntor 2014. Nëna e murgeshës ka lindur në Prizren në Kosovë, familja e saj ka origjinë nga rajoni i Gjakovës, gjithashtu në Kosovë
  21. ^ a b c d (2002) "Nënë Tereza e Kalkutës (1910-1997)". Shërbimi i Lajmeve të Vatikanit. Marrë më 30 maj 2007.
  22. ^ "Nobel Peace Prize 1979: Mother Teresa" [Çmimi Nobel për Paqen 1979: Nënë Tereza]. www.nobelprize.org (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 11 tetor 2014. Marrë më 27 prill 2020.
  23. ^ I Bekuar Je Ti: Nënë Tereza dhe Beatitudes, ed. nga Eileen Egan dhe Kathleen Egan, O.S.B., MJF Books: New York, 1992
  24. ^ Lester, Meera (2004). Saints' Blessing (në anglisht). Fair Winds. fq. 138. ISBN 1-59233-045-2. Arkivuar nga origjinali më 25 maj 2020. Marrë më 14 dhjetor 2008.
  25. ^ Edhe pse disa burime deklarojnë se ajo ishte 10 vjeç kur babai i saj vdiq, në një intervistë me vëllain e saj, Vatikani dokumenton moshën e saj në atë kohë si "rreth tetë vjeç".
  26. ^ "Saimir Lolja: Nënë Tereza, katër vjet më pas".
  27. ^ "Faton Mehmeti: Nënë Tereza dhe pretendimet sllave për origjinën e saj". telegrafi.com.
  28. ^ Lolja, Saimir (2004). Nënë Tereza, një vit më pas: In memoriam. Panorama Nr. 739, pp. 1-8.
  29. ^ "Moder Teresa" (në danisht). Marrë më 23 gusht 2010. Hendes forældre var indvandret fra Shkodra i Albanien; muligvis stammede faderen fra Prizren, moderen fra en landsby i nærheden af Gjakova.
  30. ^ Clucas, Joan Graff. (1988). Nënë Tereza. Nju Jork. Botimet e Shtëpisë Chelsea, f. 24. ISBN 1-55546-855-1.
  31. ^ Meg Greene, Nënë Tereza: Një Biografi, Greenwood Press, 2004, f. 11.
  32. ^ Clucas, Joan Graff. (1988). Nënë Tereza. Nju Jork. Botimet e Shtëpisë së Chelsea, faqe 28-29. ISBN 1-55546-855-1.
  33. ^ Sharn, Lori (5 shtator 1997). "Mother Teresa dies 87 years old".[Nënë Tereza vdes 87 vjeçare] USA Today.(në anglisht) Marrë 5 Shtator 2016
  34. ^ Allegri, Renzo (11 shtator 2011). Conversation with Mother Teresa: A Personal Portrait of the Saint (në anglisht). ISBN 978-1-59325-415-5.
  35. ^ "Tur shpirtëror, në gjurmët e Nënë Terezës në Tiranë". Arkivuar nga origjinali më 5 qershor 2020. Marrë më 5 qershor 2020.
  36. ^ "Rruga Hajdar Hidi 41, 1001 Tiranë, Shqipëri".
  37. ^ Koçiko, Alqi (5 shtator 2016). "Pjesa "tiranase" e Nënë Terezës". gazetadita.al. Arkivuar nga origjinali më 17 korrik 2020. Marrë më 6 shtator 2021.
  38. ^ Clucas (1988), f. 31
  39. ^ Meg Greene, Nënë Tereza: Një Biografi, Greenwood Press, 2004, faqe 17.
  40. ^ Sebba, Anne (1997). Nëna Terezë: Përtej Imazhit. Nju Jork. Dyshim, f.35. ISBN 0-385-48952-8.
  41. ^ "Blessed Mother Teresa of Calcutta and St. Teresa of Lisieux: Spiritual Sisters on the Night of Faith" [Bekuar Nënë Terezën e Kalkutës dhe Shën Terezën e Lisieux: Motrat Shpirtërore në Natën e Besimit] (në anglisht). Thereseoflisieux.org. 4 shtator 2007. Marrë më 24 gusht 2010.
  42. ^ Meg Greene, Nënë Tereza: Një Biografi, Greenwood Press, 2004, faqe 18.
  43. ^ Spink, Kathryn (1997). Nënë Tereza: Një biografi e plotë e autorizuar. Nju Jork. HarperCollins, f.16. ISBN 0-06-250825-3.
  44. ^ Clucas, Joan Graff. (1988). Nënë Tereza. Nju Jork. Botimet e Shtëpisë Chelsea, f. 32. ISBN 1-55546-855-1.
  45. ^ Meg Greene, Nënë Tereza: Një Biografi, Greenwood Press, 2004, faqe 25.
  46. ^ Spink, Kathryn (1997). Nënë Tereza: Një biografi e plotë e autorizuar. Nju Jork. HarperCollins, fq.18–21. ISBN 0-06-250825-3.
  47. ^ Spink, Kathryn (1997). Mother Teresa: A Complete Authorized Biography. New York. HarperCollins, pp.18, 21–22. ISBN 0-06-250825-3.
  48. ^ Clucas, Joan Graff. (1988). Nënë Tereza. Nju Jork. Botimet e Shtëpisë Chelsea, f. 35. ISBN 1-55546-855-1.
  49. ^ Langford, Joseph (tetor 2008). Zjarri Sekret i Nënë Terezës: Takimi që ndryshoi jetën e saj, dhe si mund të transformojë tuajën (në anglisht). Botimi i Vizitorëve tanë të së Dielës. fq. 44. ISBN 978-1-59276-309-2. Marrë më 9 shtator 2011.
  50. ^ Clucas, Joan Graff. (1988). Nënë Tereza. Nju Jork. Botimet e Shtëpisë Chelsea, f. 39. ISBN 1-55546-855-1.
  51. ^ "Blessed Mother Teresa" [Bekuar Nënë Tereza]. Encyclopædia Britannica Online (në anglisht). Encyclopædia Britannica. Arkivuar nga origjinali më 28 janar 2006. Marrë më 27 prill 2020.
  52. ^ Clucas, Joan Graff. (1988). Nënë Tereza. Nju Jork. Botimet e Shtëpisë së Chelsea, f. 48–49. ISBN 1-55546-855-1.
  53. ^ "Nënë Tereza - Faktet e Fesë". www.religionfacts.com (në anglisht). Marrë më 20 dhjetor 2016.
  54. ^ Williams, Paul (2002). Nënë Tereza. Indianapolis. Libra Alpha, f. 57. ISBN 0-02-864278-3.
  55. ^ Spink, Kathryn (1997). Mother Teresa: Një biografi e plotë e autorizuar. New York. HarperCollins, f.37. ISBN 0-06-250825-3.
  56. ^ Williams, Paul (2002). Nënë Tereza. Indianapolis. Alpha Books, f. 62. ISBN 0-02-864278-3.
  57. ^ "washingtonpost.com: Pikat kryesore të jetës së Nënë Terezës". www.washingtonpost.com (në anglisht). Marrë më 20 dhjetor 2016.
  58. ^ Sebba, Anne (1997).Nënë Tereza: Përtej Imazhit. Nju Jork. Dyshime, faqe 58–60. ISBN 0-385-48952-8.
  59. ^ a b Spink, Kathryn (1997). Nënë Tereza: Një biografi e plotë e autorizuar. Nju Jork. HarperCollins, f.55. ISBN 0-06-250825-3.
  60. ^ Sebba, Anne (1997). Nëna Terezë: Përtej Imazhit. Nju Jork. faqe 62–63. ISBN 0-385-48952-8.
  61. ^ "Nënë Tereza". www.indianideology.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 9 nëntor 2013. Marrë më 11 gusht 2012.
  62. ^ Clucas, Joan Graff. (1988). Mother Teresa. New York. Chelsea House Publications, pp. 58–59. ISBN 1-55546-855-1.
  63. ^ Spink, Kathryn (1997). Nënë Tereza: Një biografi e plotë e autorizuar. New York. HarperCollins, f.82. ISBN 0-06-250825-3.
  64. ^ Spink, Kathryn (1997). Nënë Tereza: Një biografi e plotë e autorizuar. New York. HarperCollins, ff.286–287. ISBN 0-06-250825-3.
  65. ^ "The people of the Lord Victor for the Holy Priests, founded by the Blessed Mother Teresa of Calcutta. "Corpus Christi Movement for Priests"" [Populli i Zotit Fito për Priftërinjtë e Shenjtë, themeluar nga Nënë Tereza e Bekuar e Kalkutës. Lëvizja Corpus Krishti për Priftërinjtë ] (në anglisht). Corpuschristimovement.com. Marrë më 14 mars 2013.
  66. ^ "The Religious Community of Priests founded by Mother Teresa. "Missionaries of Charity Fathers"" [Komuniteti Fetar i Priftërinjve i themeluar nga Nënë Tereza. Misionarë të Etërve të Bamirësisë ] (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 11 shkurt 2016. Marrë më 6 mars 2007.
  67. ^ Spink, Kathryn (1997). Nënë Tereza: Një biografi e plotë e autorizuar. New York. HarperCollins, f.284. ISBN 0-06-250825-3.
  68. ^ Slavicek, Louise (2007). Nënë Tereza. New York; Infobase Publishing, ff. 90–91. ISBN 0-7910-9433-2.
  69. ^ "Mother Teresa". bangalinet.com (në anglisht). Marrë më 3 shtator 2012.
  70. ^ "Top Ten Things to Know About Mother Teresa" [Dhjetë gjërat më të mira për të ditur për Nënë Terezën]. biographycentral.net (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 24 gusht 2011. Marrë më 27 prill 2020.
  71. ^ Stafi i CNN, "Nënë Tereza: Një profil", marrë nga CNN në internet në 30 maj 2007
  72. ^ Clucas, Joan Graff. (1988). Nënë Tereza. Nju Jork. Botimet e Shtëpisë Chelsea, f. 17. ISBN 1-55546-855-1.
  73. ^ Milena, Faustova (26 gusht 2010). "Russian Monument to Mother Teresa" [Monumenti Rus për Nënë Terezën] (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 18 shkurt 2013. Marrë më 13 shtator 2012.
  74. ^ "Mother Teresa and Nikolai Ryzhkov" [Nënë Tereza dhe Nikolai Ryzhkov] (në anglisht). 20 dhjetor 1988. Arkivuar nga origjinali më 11 gusht 2013. Marrë më 27 prill 2020.
  75. ^ Cooper, Kenneth J. (14 Shtator 1997). "Mother Teresa Laid to Rest After Multi-Faith Tribute". The Washington Post. Marrë më 30 maj 2007
  76. ^ "A Vocation of Service". Eternal Word Television Network Arkivuar 24 janar 2016 tek Wayback Machine" [Një Vokacion Shërbimi". Rrjeti i Përjetshëm i Televizionit të Fjalës] (në anglisht)
  77. ^ Uebfaqja Zyrtare e Ambasadës së Indisë në Armeni Arkivuar 11 shkurt 2009 tek Wayback Machine (në anglisht) Përshkruan se si Nënë Tereza udhëtoi për në Armeni në Dhjetor 1988 pas tërmetit të madh. Ajo me pasuesit e saj themeluan një jetimore atje. Marrë më 30 maj 2007.
  78. ^ "Albania History: MC Contemplative" [Historia e Shqipërisë: MC Contemplative]. www.mc-contemplative.org (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2 janar 2018. Marrë më 16 dhjetor 2016.
  79. ^ Williams, Paul (2002).Mother Teresa. Indianapolis. Alpha Books, ff. 199–204. ISBN 0-02-864278-3.
  80. ^ Clucas, Joan Graff. (1988). Mother Teresa. New York. Chelsea House Publications, ff. 104. ISBN 1-55546-855-1.
  81. ^ "Blessed Mother Teresa" [Bekuar Nënë Tereza] (në anglisht). Marrë më 13 shtator 2012.
  82. ^ Bindra, Satinder (7 shtator 2001). "Kryepeshkopi: Nënë Tereza iu nënshtrua ekzorcizmit". CNN Marrë më 30 maj 2007.
  83. ^ "Indianborn nun to succeed Mother Teresa" [Murgeshë indiane e lindur për të pasuar Nënë Terezën]. cnn (në anglisht). 13 mars 1997. Marrë më 13 shtator 2012.
  84. ^ "Lights Out for Mother Teresa" (në anglisht). Bernardgoldberg.com. 23 gusht 2010. Arkivuar nga origjinali më 20 shkurt 2011. Marrë më 25 mars 2012.
  85. ^ "The Nobel Peace Prize 1979" [Çmimi Nobel për Paqen 1979] (në anglisht).
  86. ^ Associated Press (14 Shtator 1997). ""India honors nun with state funeral" [India nderon murgeshën me funeral shtetëror] (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 6 mars 2005. Marrë më 27 prill 2020.". Houston Chronicle. Marrë më 30 maj 2007.
  87. ^ "The Vatican's secretary of state delivers a homily at Mother Teresa's funeral" [Sekretari i shtetit të Vatikanit dhuron një mirësi në funeralin e Nënë Terezës]. Rediff.com (në anglisht). 14 shtator 1997. Marrë më 29 tetor 2018.
  88. ^ a b Memorials, Christian. "Mother Teresa of Calcutta Online Memorial Tribute" [Nënë Tereza e Kalkutës Përkujtim Online Falënderim]. www.christianmemorials.com (në anglisht). Marrë më 18 maj 2017.
  89. ^ "Nehru Award Recipients | Indian Council for Cultural Relations | Government of India". www.iccr.gov.in (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 6 prill 2018. Marrë më 18 maj 2017.
  90. ^ "List Of Bharat Ratna Awardees" [Çmimet e Bharat Ratna]. www.bharatratna.co.in (në anglisht). Marrë më 18 maj 2017.
  91. ^ Chawla, Navin (1 mars 1992). Nënë Tereza: Biografia e Autorizuar (në anglisht). Diane Publishing Company. ISBN 9780756755485.
  92. ^ Stacey, Daniel (3 shtator 2016). "In India, Teresa Draws Devotees of All Faiths" [Në Indi, Tereza tërheq të devotshmët të të gjitha besimeve]. Wall Street Journal (në anglisht). ISSN 0099-9660. Marrë më 18 maj 2017.
  93. ^ "Commemorative coin on Mother Teresa released – Times of India" [Lëshuar monedhën përkujtimore për Nënë Terezën - Times of India]. The Times of India (në anglisht). Marrë më 18 maj 2017.
  94. ^ a b c d Schultz, Kai (26 gusht 2016). "A Critic's Lonely Quest: Revealing the Whole Truth About Mother Teresa" [Kërkimi i vetëm i një kritiku: Zbulimi i së vërtetës së plotë për Nënë Terezën]. The New York Times (në anglisht). ISSN 0362-4331. Marrë më 18 maj 2017.
  95. ^ Chatterjee, Aroup, Introduction to The Final Verdict
  96. ^ "Was Mother Teresa a saint? In city she made synonymous with suffering, a renewed debate over her legacy" [A ishte Nënë Tereza një shenjtore? Në qytet ajo bëri sinonim të vuajtjes, një debat të përtërirë për trashëgiminë e saj]. Los Angeles Times (në anglishte amerikane). 2 shtator 2016. ISSN 0458-3035. Marrë më 18 maj 2017.
  97. ^ Dicker, Chris. Biografia e Nënë Terezës: Drita e shpirtit të devotshëm që ndryshoi botën (në anglisht). Chris Dicker.
  98. ^ A life of selfless caring [Një jetë e një përkujdesjeje vetëmohuese] (në anglisht) – Frontline (magazine) artikulli.
  99. ^ "Secret Baptism" (në anglisht). Usislam.org. Arkivuar nga origjinali më 4 mars 2016. Marrë më 28 gusht 2011.
  100. ^ a b c d Parvathi Menon Cover histori: Një jetë e një përkujdesjeje vetëmohuese, Frontline, Vol.14 :: No. 19 :: 20 Shtator - 3 Tetor 1997
  101. ^ Dhar, Aarti. "Mother Teresa's aim was conversion, says Bhagwat" [Qëllimi i Nënë Terezës ishte shndërrimi, thotë Bhagwat]. The Hindu (në anglisht). Marrë më 18 maj 2017.
  102. ^ "RSS backs its chief Mohan Bhagwat's remarks on Mother Teresa, Opposition lashes out at him - Timesofap.com" [RSS mbështet fjalimet e shefit të saj Mohan Bhagwat për Nënë Terezën, opozita shpërthen kundër tij - Timesofap.com]. tsjzcra.timesofap.com (në anglishte amerikane). Arkivuar nga origjinali më 9 prill 2018. Marrë më 18 maj 2017.
  103. ^ Ramon Magsaysay Award Foundation (1962) Citation for Mother Teresa.
  104. ^ a b c d Van Biema, David (23 gusht 2007). "Mother Teresa's Crisis of Faith" [Kriza e besimit e Nënë Terezës]. Time (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 16 gusht 2013. Marrë më 24 gusht 2007.
  105. ^ Sebba, Anne (1997). Mother Teresa: Beyond the Image. New York. Doubleday, ff. 80–84. ISBN 0-385-48952-8.
  106. ^ Alpion, Gezmin (2007). Mother Teresa: Saint or Celebrity?. Routledge Press, ff. 9. ISBN 0-415-39246-2.
  107. ^ "Malcolm Muggeridge's spiritual evolution" [Evolucioni shpirtëror i Malcolm Muggeridge]. www.thewords.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 29 maj 2018. Marrë më 20 dhjetor 2016.
  108. ^ Clucas, Joan Graff. (1988). Mother Teresa. New York. Chelsea House Publications, pp. 81–82. ISBN 1-55546-855-1.
  109. ^ Quad City Times staff (17 Tetor 2005). "Zyrtari i Habitatit do të marrë Pacemin në nder të Terrisit ". Korpusi i Paqes. Marrë më 26 maj 2007.
  110. ^ "It's an Honour: AC" [Eshtë një Nderim: AC] (në anglisht). Itsanhonour.gov.au. 26 janar 1982. Arkivuar nga origjinali më 26 maj 2011. Marrë më 24 gusht 2010.
  111. ^ "Joint Resolution to Confer Honorary Citizenship of the United States on Agnes Gonxha Bojaxhiu, also Known as Mother Teresa" [Rezolutë e përbashkët për dhënien e shtetësisë nderi të Shteteve të Bashkuara mbi Agnes Gonxha Bojaxhiu, e njohur edhe si Nënë Tereza.] (në anglisht).
  112. ^ Loudon, Mary (6 janar 1996). "The Missionary Position: Mother Teresa in Theory and Practice, Book Review" [Pozicioni Misionar: Nënë Tereza në Teori dhe Praktikë, Rishikimi i Librit]. BMJ (në anglisht). 312 (7022): 64–5. doi:10.1136/bmj.312.7022.64a.
  113. ^ Mother Teresa of Calcutta Arkivuar 14 maj 2006 tek Wayback Machine[Nënë Tereza e Kalkutës], Fondazione Internazionale Balzan, 1978 Çmimi Balzan për njerëzimin, paqen dhe vëllazërimin midis popujve. Marrë më 26 maj 2007.
  114. ^ Jones, Alice & Brown, Jonathan (7 Mars 2007). "Opposites attract? Kur Robert Maxwell u takua me Nënë Terezën". The Independent. Marrë 25 Mars 2012.
  115. ^ a b "Mother Teresa Addresses 4,500 At Long Center" [Nënë Tereza adreson 4500 në Long Center]. Catholic Light (në anglisht). The University of Scranton Digital Collections. The University of Scranton. 1 maj 1976. Marrë më 28 prill 2015.
  116. ^ Cannella, Tony (28 prill 1976). "Mother Teresa Asks Local Citizens To Spread Love, Help Poor of Heart" [Nënë Tereza u kërkon qytetarëve vendas të përhapin dashurinë, të ndihmojnë të varfërit me zemër]. Scranton Times (në anglisht). The University of Scranton Digital Collections. The University of Scranton. Marrë më 28 prill 2015.
  117. ^ Connors, Terry (tetor 1987). "Mother Teresa Awarded Honorary Degree" [Nënë Tereza Një gradë nderi]. Northeast Magazine (në anglisht). The University of Scranton Digital Collections. The University of Scranton. Marrë më 28 prill 2015.
  118. ^ Pifer, Jerry (6 shtator 1987). "Mother Teresa in Scranton" [Nënë Tereza në Scranton]. Scrantonian (në anglisht). The University of Scranton Digital Collections. The University of Scranton. Marrë më 28 prill 2015.
  119. ^ "Do Small Things with Great Love: Mother Teresa Graces Diocese" [Bëni Gjëra të Vogla me shumë dashuri: Nënë Tereza i falet Dioqezës]. Catholic Light (në anglisht). The University of Scranton Digital Collections. The University of Scranton. 27 gusht 1987. Marrë më 28 prill 2015.
  120. ^ "Nobel Committee: The Nobel Peace Prize 1979 press release" [Komiteti Nobel: Njoftim për shtyp Çmimi Nobel për Paqen 1979] (në anglisht).
  121. ^ Locke, Michelle (22 Mars 2007). "Berkeley Nobel laureates donate prize money to charity". San Francisco Gate. Associated Press. Marrë më 26 maj 2007
  122. ^ Mother Teresa (11 Dhjetor 1979). "Nobel Prize Lecture". NobelPrize.org. Marrë 25 maj 2007.
  123. ^ Smoker 1980, pp. 11, 28
  124. ^ "Mother Teresa's Message to the Fourth Women's Conference" [Mesazhi i Nënë Terezës për Konferencën e Katërt të Grave] (në anglisht). EWTN. 6 tetor 2006. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2018. Marrë më 28 mars 2016.
  125. ^ Frank Newport, David W. Moore, and Lydia Saad (13 Dhjetor 1999). "Most Admired Men and Women: 1948–1998", Organizata Gallup.
  126. ^ a b Frank Newport (31 Dhjetor 1999). "Mother Teresa Voted by American People as Most Admired Person of the Century", Organizata Gallup.
  127. ^ Greatest of the Century Gallup/CNN/USA Today Poll. 20–21 Dhjetor 1999.
  128. ^ Larivée, Serge; Carole Sénéchal; Geneviève Chénard (1 mars 2013). "Mother Teresa was 'anything but a saint,'  ..." [Nënë Tereza ishte 'gjithçka tjetër veç një shenjtore'] (në anglisht). Université de Montréal. Arkivuar nga origjinali më 1 prill 2016. Marrë më 6 mars 2013.
  129. ^ Adriana Barton (5 mars 2013). "Mother Teresa was 'anything but a saint,' new Canadian study claims" [Studimi i ri Kanadez, Nënë Tereza ishte "asgjë tjetër veç një shenjtore"]. The Globe and Mail (në anglisht).
  130. ^ ""I don't think she deserved the Nobel."" ["Unë nuk mendoj se ajo e meritoi Nobelin"] (në anglisht). Anirudh Bhattacharyya. 18 mars 2013.
  131. ^ "The Saint & The Sceptic" [Shenjtori & Skeptiku] (në anglisht). Dola Mitra. 18 mars 2013.
  132. ^ Hitchens, Christopher (18 dhjetor 2015). "Mommie Dearest". Slate (në anglisht). Marrë më 19 dhjetor 2015.
  133. ^ Hitchens (1995), f. 41
  134. ^ cf. Fr. James Martin, SJ, Letter in The New York Review of Books, 19 Shtator 1996 In Defense of Mother Teresa [Në mbrojtje të Nënë Terezës] (në anglisht) aksesuar më 2 Shkurt 2014
  135. ^ "The Debate over Sainthood" Arkivuar 11 nëntor 2012 tek Wayback Machine[Debati mbi Shenjtërinë] (në anglisht). 11 Shkurt 2009. CBS News. Marrë më 29 maj 2011.
  136. ^ a b "Less than Miraculous" Arkivuar 5 mars 2016 tek Wayback Machine["Më pak se e mrekullueshme"] (në anglisht) nga Christopher Hitchens, Free Inquiry 24(2), Shkurt/Mars 2004.
  137. ^ Adam Taylor (18 dhjetor 2015). "Why Mother Teresa is still no saint to many of her critics" [Pse Nënë Tereza nuk është ende shenjtore për shumë nga kritikët e saj]. Washington Post (në anglisht).
  138. ^ "On the Same Page" [Në të njëjtën faqe] (në anglisht). Amit Chaudhuri. 18 mars 2013.
  139. ^ "City of Doubts: Kolkata's Uneasy Love for Mother Teresa – New America Media" [Qyteti i Dyshimeve: Dashuria e pakëndshme e Kalkutës për Nënë Terezën - New America Media] (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2 gusht 2018. Marrë më 17 nëntor 2015.
  140. ^ John Paul II (20 tetor 2003). "Address of John Paul II to the Pilgrims Who Had Come To Rome for the Beatification of Mother Teresa" [Adresa e Gjon Pali II drejtuar Pelegrinëve që kishin ardhur në Romë për bekimin e Nënë Terezës "]. Vatican.va (në anglisht). Marrë më 13 mars 2007.
  141. ^ David Van Biema (23 gusht 2007). "Mother Teresa's Crisis of Faith" [Kriza e besimit e Nënë Terezës]. TIME (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 16 gusht 2013. Marrë më 30 prill 2020.
  142. ^ "Sermon – Some Doubted" [Predikimi - Disa të dyshuar] (në anglisht). Edgewoodpc.org. 19 qershor 2011. Arkivuar nga origjinali më 15 tetor 2011. Marrë më 28 gusht 2011.
  143. ^ N, Ajay Kumar (3 shtator 2016). "Mother Teresa's Spiritual Life" [Jeta shpirtërore e Nënë Terezës]. A. K. Nandy (në anglisht). Marrë më 21 dhjetor 2016.
  144. ^ "Douay-Rheims Catholic Bible, Gospel According to Saint Matthew Chapter 27" [Bibla Katolike Douay-Rheims, Ungjill sipas Kapitullit 27 të Shën Mateut] (në anglisht).
  145. ^ a b New Book Reveals Mother Teresa's Struggle with Faith[Libri i Ri zbulon Luftën e Nënë Terezës me Besim] (në anglisht) Beliefnet, AP 2007
  146. ^ "Hitchens Takes on Mother Teresa" [Hitchens merret me Nënë Terezën]. Newsweek (në anglisht). Marrë më 11 dhjetor 2008.
  147. ^ "The dark night of 'a blessed soul'" [Nata e errët e 'një shpirti të bekuar']. The Baltimore Sun (në anglisht). Baltimore. 19 tetor 2003. Arkivuar nga origjinali më 21 korrik 2015. Marrë më 30 prill 2020.
  148. ^ "Mother Teresa's Crisis of Faith" [Kriza e besimit e Nënë Terezës]. Sun Times (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 11 tetor 2007. Marrë më 26 gusht 2007.
  149. ^ Teresa, Mother; Kolodiejchuk, Brian (2007). Mother Teresa: Come Be My Light (në anglisht). New York: Doubleday. ISBN 0-385-52037-9.
  150. ^ Papa Benedikti XVI (25 Dhjetor 2005). Deus caritas est. (PDF). Vatican City, f.10. Marrë më 2 Gusht 2007.
  151. ^ Mother Teresa (197). No Greater Love (në anglisht). New World Library. ISBN 978-1-57731-201-7. Marrë më 12 gusht 2007. {{cite book}}: Parametri |work= është injoruar (Ndihmë!)
  152. ^ a b "Mother Teresa of Calcutta Pays Tribute to St. Francis of Assisi" [Nënë Tereza e Kalkutës paguan haraç ndaj Shën Françeskut të Asizit] (në anglisht) On the American Catholic website. Marrë më 30 maj 2007.
  153. ^ "St. Francis of Assisi on the Joy of Poverty and the Value of Dung" [Shën Françesku i Asizit mbi gëzimin e varfërisë dhe vlerës së plehut]. Christian History | Learn the History of Christianity & the Church (në anglisht). Marrë më 21 dhjetor 2016.
  154. ^ a b c Brown, Mick (2 shtator 2016). "A bëri Nënë Tereza me të vërtetë mrekulli?". The Telegraph (në anglisht). Telegraph Media Group. Marrë më 4 shtator 2016.
  155. ^ "Mother Teresa: The Road to Official Sainthood" [Nënë Tereza: Rruga drejt shenjtërimit zyrtar]. www.americancatholic.org (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 14 tetor 2012. Marrë më 30 prill 2020.
  156. ^ Orr, David (10 Maj. 2003). "Medicine cured 'miracle' woman – not Mother Teresa, say doctors"[Mjekësia shëroi gruan 'mrekulli’- jo Nënë Tereza, thonë mjekët. The Telegraph. Marrë më 30 maj 2007.
  157. ^ "Her Legacy: Acceptance and Doubts of a Miracle"["Trashëgimia e saj: Pranimi dhe Dyshimet e një Mrekullie"], nga David Rohde. The New York Times.(në anglisht) 20 tetor 2003
  158. ^ a b "What's Mother Teresa Got to Do with It?" [Çfarë ka të bëjë Nënë Tereza me të?] (në anglisht). Time.com. 13 tetor 2002. Arkivuar nga origjinali më 28 janar 2019. Marrë më 4 shtator 2016.
  159. ^ Edamaruku, Sanal. "Catholic Church manufactured an ovarian miracle for Mother Teresa" [Kisha Katolike prodhoi një mrekulli të vezores për Nënë Terezën]. Church and State (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2 prill 2017. Marrë më 19 nëntor 2016.
  160. ^ "History of the Cause of Mother Teresa" [Historia e Kauzës së Nënë Terezës] (në anglisht). Catholic Online. Marrë më 4 shtator 2016.
  161. ^ Lattin, Don (12 tetor 2003). "Living Saint: Mother Teresa's fast track to canonization" [Rruga e shpejtë e Nënë Terezës për kanonizimin]. San Francisco Chronicle (në anglisht). Marrë më 4 shtator 2016.
  162. ^ Shaw, Russell. (1 Shtator 2005)."Attacking a Saint" [Sulmimi i një Shëni] (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 26 maj 2007. Marrë më 30 prill 2020., Catholic Herald. Marrë 1 maj 2007.
  163. ^ "Vatican news release" [Publikim i lajmeve në Vatikan] (në anglisht). Vatican.va. 19 tetor 2003. Marrë më 24 gusht 2010.
  164. ^ a b "Mother Teresa to become saint after Pope recognises 'miracle' – report" [Nënë Tereza do të bëhet shenjtërore pasi Papa njeh 'mrekullinë ’- raport]. The Guardian (në anglisht). Agence France-Presse. 18 dhjetor 2015. Marrë më 18 dhjetor 2015.
  165. ^ a b Povoledo, Elisabetta (3 shtator 2016). "Mother Teresa Is Made a Saint by Pope Francis" [Nënë Tereza është bërë një Shenjt nga Papa Françesku]. The New York Times (në anglisht). ISSN 0362-4331. Marrë më 4 shtator 2016.
  166. ^ a b "Mother Teresa declared saint by Pope Francis at Vatican ceremony – BBC News" [Nënë Tereza u shpall shenjtërore nga Papa Françesku në ceremoninë e Vatikanit] (në anglishte britanike). Marrë më 4 shtator 2016.
  167. ^ "Mother Teresa to be co-patron of Calcutta Archdiocese" [Nënë Tereza të jetë bashkë-mbrojtëse e Arkitektonisë së Kalkutës] (në anglisht).
  168. ^ "Mother Teresa named co-patron of Calcutta archdiocese : News Headlines" [Nënë Tereza u emërua bashkë-mbrojtëse e arkipiokisë së Kalkutës: Titujt e lajmeve]. www.catholicculture.org (në anglisht).
  169. ^ Online., Herald Malaysia. "Archbishop D'Souza: Mother Teresa will be the co-patron of Calcutta" [Kryepiskopi D’Souza: Nënë Tereza do të jetë bashkë-mbrojtëse e Kalkutës]. Herald Malaysia Online (në anglisht).
  170. ^ "The Roman Catholic Archdiocese of Calcutta – India" [Arqipeshka Katolike Romake e Kalkutës - Indi]. www.archdioceseofcalcutta.in (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 1 prill 2020. Marrë më 30 prill 2020.
  171. ^ a b c "Vatican declares Mother Teresa a patron saint of Calcutta" [Vatikani shpall Nënë Terezën një shenjt mbrojtëse e Kalkutës] (në anglisht).
  172. ^ a b Petrit Collaku (26 maj 2011). "Kosovo Muslims Resent New Mother Teresa Statue" [Myslimanët e Kosovës kundërshtojnë statujën e Nënë Terezës së Re] (në anglisht). Balkan Insight. Marrë më 16 dhjetor 2014.
  173. ^ ":: Welcome To Mother Teresa Women's University ::" [Mirësevini në Universitetin e Grave Nënë Tereza] (në anglisht).
  174. ^ "Mother Theresa Post Graduate And Research Institute of Health Sciences, Pondicherry" [Nëna Terezë Posta e Diplomuar dhe Instituti i Kërkimit i Shkencave të Shëndetit, Pondicherry] (në anglisht). Mtihs.Pondicherry.gov.in. Arkivuar nga origjinali më 24 mars 2019. Marrë më 28 gusht 2011.
  175. ^ "Activities: Children home" [Aktivitetet: Fëmijët në shtëpi] (në anglisht). Sevalaya. Arkivuar nga origjinali më 1 nëntor 2014. Marrë më 1 maj 2020.
  176. ^ "Memories of Mother Teresa" [Kujtime të Nënë Terezës] (në anglisht). Hinduonnet.com. 26 gusht 2006. Arkivuar nga origjinali më 23 maj 2011. Marrë më 1 maj 2020.
  177. ^ "Touch the Poor ..." [Prek të varfërit] (në anglisht). India-today.com. 15 shtator 1997. Arkivuar nga origjinali më 3 shtator 2010. Marrë më 1 maj 2020.
  178. ^ Navin Chawla (11 prill 2008). "Mission Possible" [Misioni i mundshëm] (në anglisht). Indiatoday.digitaltoday.in. Marrë më 24 gusht 2010.
  179. ^ ""Mother Express" to be launched on Aug 26" ["Nëna Express" do të nisë në 26 gusht]. IBN Live (në anglisht). 2 gusht 2010. Arkivuar nga origjinali më 23 shkurt 2015. Marrë më 1 maj 2020.
  180. ^ "Centre could have done more for Mother Teresa: Karunanidhi" [Qendra mund të kishte bërë më shumë për Nënë Terezën: Karunanidhi]. The Times of India (në anglisht). 4 dhjetor 2010. Arkivuar nga origjinali më 4 nëntor 2012.
  181. ^ "Centenary Celebrations of Mother Teresa" [Festimet Shekullore të Nënë Terezës]. The New Indian Express (në anglisht). 5 dhjetor 2010. Arkivuar nga origjinali më 23 shkurt 2015. Marrë më 28 gusht 2011.
  182. ^ "Charity contributes to the promotion of dialogue, solidarity and mutual understanding among people" [Bamirësia kontribuon në promovimin e dialogut, solidaritetit dhe mirëkuptimit të ndërsjellë midis njerëzve.]. International Day of Charity: 5 September (në anglisht). United Nations.
  183. ^ "A Measure Of The Man | Outlook India Magazine" [Një masë e burrit]. OutlookIndia (në anglisht). Marrë më 2020-03-11.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja)
  184. ^ a b "First cathedral for Mother Teresa is consecrated in Kosovo" [Katedralja e parë për Nënë Terezën është shenjtëruar në Kosovë] (në anglisht).
  185. ^ Muggeridge, Malcolm (1986). Something beautiful for God : Mother Teresa of Calcutta (në anglisht) (bot. 1st Harper & Row pbk.). New York: Harper & Row. ISBN 0-06-066043-0.
  186. ^ "Mother Teresa Dies" [Nënë Tereza vdes] (në anglisht). BBC.
  187. ^ "Seeker of Souls" [Kërkues i shpirtrave]. Time (në anglisht). 24 qershor 2001. Arkivuar nga origjinali më 26 maj 2013. Marrë më 4 maj 2010.
  188. ^ "Actress draws on convent experience for 'Teresa' role" [Aktorja tërheq përvojën e manastirit për rolin e 'Terezës']. Chicago Tribune (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 1 janar 2018. Marrë më 27 dhjetor 2021.
  189. ^ Greydanus, Steven D. "Mother Teresa (2003) | Decent Films – SDG Reviews" [Nënë Tereza (2003)]. Decent Films (në anglisht).
  190. ^ "CAMIE awards" [Çmimet CAMIE] (në anglisht). 6 korrik 2007. Arkivuar nga origjinali më 6 korrik 2007. Marrë më 31 dhjetor 2016.
  191. ^ Schager, Nick (4 dhjetor 2015). "Film Review: 'The Letters'" [Letrat]. Variety (në anglisht). Marrë më 21 dhjetor 2016.
  192. ^ Battles of History, Epic Rap (22 shtator 2019). "Mother Teresa vs Sigmund Freud. Epic Rap Battles of History" [Nënë Tereza vs Sigmund Freud. Beteja Epike Rap e Historisë] (në anglisht). Marrë më 5 nëntor 2019.
Tituj të Kishës katolike
Krijim i ri Gjeneral Superior tek Misionarët e Bamirësisë
1950–1997 		Pasardhësi 
Motër Nirmala Joshi, M.B.
Çmimet
Parardhësi 
Genevieve Caulfield 		Çmimi Ramon Magsaysay
1962 		Pasardhësi 
Korpusi i Paqes
Çmimi i ri Çmimi Templeton
1973 		Pasardhësi 
Frère Roger
Parardhësi 
Enver es-Sadat, Menachem Begin 		Çmimi Nobel për Paqe
1979 		Pasardhësi 
Adolfo Pérez Esquivel
Parardhësi 
K. Kamaraj 		Bharat Ratna
1980 		Pasardhësi 
Vinoba Bhave
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Nënë_Tereza&oldid=2724447"