India
21°N 78°E / 21°N 78°E Stampa:KUTIAIndia
.svg)
India lat. India, emri zyrtar Republika e Indisë, është një shtet në Azinë Jugore. India është shteti i shtatë i madh për nga sipërfaqja, ndërsa e dyta për nga ana e popullsisë. Bregdeti i Indisë është e gjatë 7.517 kilometra. India është djepi i disa besimeve në Azi, e këto janë Hinduizmi, Sihiszmi, Budizmi, Jainimzi. Ky shtet Jug-Azian konsiderohet si një ndër shtetet që në dekadat e fundit ka arritur zhvillim të madh ekonomik shumë shpejt, dhe është "Ekonomia" më e madhe e 12-të e Botës.[1] Krahas zhvillimeve ekonomike, varfëria në Indi është një realitet. Një numër i konsiderueshëm të popullsisë së Indisë janë analfabet. Gjatë historisë, në Indi kanë jetuar shumë kultura, raca, besime të ndryshme.
| National animal | 
| |
|---|---|---|
| National bird | _-_1017-899-(118).jpg){kind=small}
| |
| National tree | 
| |
| National flower | 
| |
| National heritage animal | 
| |
| National aquatic marine mammal | 
| |
| National reptile | 
| |
| National heritage mammal | 
| |
| National fruit | .JPG){kind=small}
| |
| National temple | 
| |
| National river | 
| |
| National mountain | 
|
Historia
Redakto- Artikulli kryesor: Historia e Indisë
India është djepi i një ndër civilizimeve më të përparuara në botë. Ngritjet dhe zbritjet e Perandorive në këtë vend janë bërë shumë më para se në Evropë. Mongolët ishin të parët që e pushtuan Indinë. Portugezët ishin Evropianët e parë që arritën në Indi, Vasco De Gama në vitin 1498 arriti në brigjet e Kerala, dhe Portugezët arritën të sundojnë tregtinë Portugali-Indi.[2]
Pushtimi Anglez
RedaktoNë vitin 1612 Anglezët kolonialist, filluan fazën e pushtimit duke hapur një Qendër Tregtare në Indi. Më pas më 1640 u hap Qendra Tregtare në Madras, më 1668 në Mumbaj dhe në vitin 1690 në Kalkutë. Ndërsa Qendra Tregtare e parë Franceze në Indi është formuar në Pondicherry.[3]
Në vitin 1803 i gjithë rajoni i Indisë ishte nën pushtimin Angle, përveç Punjab'it. Anglezët vazhduan traditën Mongole të qeverisjes, dhe vazhduan Ideologjinë Mongole, që Indinë e shihnin vetëm si vend "që fitohet para". Dhe bazuar në këtë parim kultura dhe tradita Hinduse nuk ishin të rëndësishëm për ta. Për Anglezët ishin të rëndësishëm se si skllevërit Indiane e kryenin detyrat e tyre që u përcaktoheshin nga Anglezët.
Po ashtu, Anlgezët krijuan Partinë e Kongresit, për të bërë të mundur që Indianët të bëjnë qeverisjen e vendit. Por Partia e Kongresit luajti rol në rritjen e rezistencës anti-imperialiste, dhe u shëndrua në një strukturë revolucionare.
Mahatma Gandhi
RedaktoMahatma Gandhi (Gujarati: મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી) lindi më 2 tetor 1869, dhe vdiq më 30 janar 1948, është prijësi politik dhe shpirtëror të Indisë, dhe lëvizjes çlirimtare të Indisë. Në vitin 1915 u kthye në Indi nga Afrika e Jugut. Ishte simpatizues i lëvizjeve çlirimtare që ishin përhapur në këto vite. Formoi rezistencën kundër anglezëve pasi anglezët në Amritsar mblodhën civilët dhe e masakruan ato. Ka përdorur rezistencë pasive. Ka korrur sukses vetëm e vetëm duke bojkotuar shpërndarjen e padrejtë të kripës, dhe duke bojkotuar produktet e tekstilit anglez. Nëse nuk do të ishte parimi i Gandhit " Krijimi i Unitetit Pa Përdorimin e Forcës", atëherë lufta e pavarësisë vetëm do të realizohej me gjakderdhje tē pa parashikuar.
Pavarësia
RedaktoMe përfundimin e Luftës së Dytë Botërore u saktësua Pavarësimi i Indisë. Por, Partia e Kongresit refuzoi njohjen e Unitetit Islamik në Indi, dhe nuk e pranoi idenë e tyre për krijimin e një shteti të Pavarur të Pakistanit. Lideri i Unitetit Islamik Ali Cinnah përfaqësonte minoritetin mysliman në Indi që ishin tejet të dëshpëruar, ndërsa lideri i Partisë së Kongresit Mahatma Gandhi reflektonte mendimet e shumicës Hindu.[4] Cinnah kishte qëndrimin pa kompromis "India ose do të ndahet në dy, ose do të shkatërrohet tërësisht". Me këtë qëndrim të fortë nuk i mbetën shumë gjëra Anglezëve dhe Partisë së Kongresit për të bërë. Në fillim të vitit 1946 qindra njerëz të të dyja paleve vriteshin, u bënin masakra dhe shteti me shpejtësi shkonte në një luftë civile. Me shpalljen e "Dita e veprimeve të drejtpërdrejtë" nga ana e Unitetit Islamik në gusht të vitit 1946, në Kalkutë u bë masakra etnike kundër adhuruesve të besimit Hindu. Menjëherë pas kësaj Hindu't filluan hakmarrjen. Anglezët me të parë që nuk do të munden të ndalojnë ngjarjet që ndodhnin, vendosën të largohen nga India. Në qershor të vitit 1948 India fitoi Pavarësinë.
Prodhimtaria
RedaktoIndia eshte prodhuesi me i madh ne bote i kallamit te sheqerit, çajit jutes (Kalkuta eshte qender e perpunimit te jutes) dhe nder shtetet me te medha te prodhimtarise orizit, duhanit , pambukut dhe mendafshit.
Azia Juglindore
RedaktoStampa:Azia Juglindore Është shteti më i madh i Azisë Juglindore si me siperfaqe ashtu dhe me banor pra është urëlidhëse e Oqeanit Indian me Oqeanin Paqësorë. Ne Azi Juglindore gjenden 3000 ishuj ky është vend malor dhe maja më e lartë është, Konobala me 4101m. Azia Juglindore është vend me vulkaneve dhe tërmete.
Njësitë shtetërore
Redakto- Artikulli kryesor: Njësitë shtetërore të Indisë
India është një bashkësi e 28 shteteve dhe 7-të njësive federale të përbëra nga territoret e bashkuara. Të gjitha shtete dhe unioni i territorit të Puducherry-it si dhe territori Delhi i kryeqytetit nacional kanë qeveri të zgjedhura. Pesë bashkësitë e territoreve tjera kanë qeverisje administrative të avancuar.
Elementet përbërëse të shtetit ndahen më tutje në njësi administrative. Në shtetet e mëdha ndodhë që këto njësi në nivele paksa më të larta të mblidhen në grupe dhe formojnë një njësi administrative të niveleve më të larta.
Teritore e unionit:
Gjeografia
Redakto- Artikulli kryesor: Gjeografia e Indisë
India shtrihet në territorin e Azisë Jugore.Përkufizohet në perëndim me Pakistan'in, në Veri me Nepal'in, në veri-lindje me Kinën, Butanin, në lindje me Bangladesh'in dhe Myanmar, në jug ka dajle në Oqeanin Indian. Është afër Sri Lankës,Maldiveve dhe Indonezisë.
- Ka një Sipërfaqe prej 3.287.590 km². Kufiri tokësorë arrin në 14.103 kilometra.
- Pika më e ulët është Oqeani Indian, ndërsa pika më e lartë Mali Kanchenjunga (8.598 kilometra).
- Pasuritë natyrore : Qymyri, hekuri, magnez, boksit, titanium, krom, gazi natyror, diamant, naftë.
- Lumenjtë : Brahmaputra (2.900 km)[5], Gang (2.700 km), Indus (3.200 km).
Ekonomia:
RedaktoIndia bën pjese ne vendet me ekonomi në zhvillim e sipër. Ekonomia indiane dallohet për kontraste të mëdha. India është pjesë e grupit G8+5,e grupit G20 etj.
- Artikulli kryesor: Ekonomia e Indisë
Demografia
Redakto- Artikulli kryesor: Demografia e Indisë
Kultura
Redakto- Artikulli kryesor: Kultura në Indi
Shi edhe
RedaktoLidhje të jashtme
Redakto
Commons: India – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale Commons: India – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale- Qeveria :
- Kryetari :
- Parlamenti :
- Ministria :
Referime
Redakto- ^ [1]
- ^ Sipas Hindistan Tarihit. Arkivuar 21 dhjetor 2017 tek Wayback Machine
- ^ Hindistan Tarihi Arkivuar 21 dhjetor 2017 tek Wayback Machine
- ^ Hindistan Tarihi Arkivuar 21 dhjetor 2017 tek Wayback Machine
- ^ http://tr.wikipedia.org/wiki/Brahmaputra_Nehri
|
Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Indisë është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë. |