Kupa Botërore e FIFA-s për femra

Kupa e Botës për Femra FIFA është një kompeticion ndërkombëtar i shoqatave të futbollit, i cili zhvillohet midis ekipet kombëtare të grave të moshuara dhe është i organizuar nga Federata Ndërkombëtare e Futbollit (FIFA), organi ndërkombëtar qeverisës i futbollit. Kjo garë mbahet çdo katër vjet dhe një vit pas Kupës së Botës FIFA për meshkuj, filluar nga viti 1991, kur turneu i parë, i quajtur atëherë Kampionati Botëror i FIFA-s për Femra, u zhvillua në Kinë. Sipas formatit aktual të turneut, ekipet kombëtare përbalohen në një fazë kualifikuese trevjeçare për të siguruar një prej 31 vendeve të mbetura. Ekipi i vendit pritës ka një slot automatik si vendi i parë. Turneu, i njohur si Finalet e Kupës së Botës, zhvillohet në vende të ndryshme, brenda kufijve të kombit pritës, dhe zgjat rreth një muaj.

Kupa Botërore e FIFA-s për femra

Themeluar	1991 (1991)
Organi organizativ	FIFA
Rajoni	International
Numri i skuadrave	32
Kampioni aktual	Stampa:Fbw (1st title) (2023)
Skuadra më e suksesshme	Stampa:Fbw (4 titles)
Transmetuesit televizivë	List of broadcasters
Uebfaqja	Official website
2027 FIFA Women's World Cup

Nëntë turnetë të Kupës Botërore të FIFA-s për femra janë fituar nga pesë ekipe kombëtare të ndryshme. Shtetet e Bashkuara janë fituese katër herë. Fituesit e tjerë përfshijnë Gjermaninë, e cila ka fituar dy tituj, si dhe Japoninë, Norvegjinë dhe Spanjën, të cilat kanë fituar nga një titull.

Koreja e Jugut ka pritur dy herë Kupën e Botës për femra. Kina dhe Shtetet e Bashkuara kanë pritur turneun nga dy herë, ndërsa Australia, Kanadaja, Franca, Gjermania, Zelanda e Re dhe Suedia e kanë pritur secila nga një herë.

Gara e vitit 2023 u organizua nga Australia dhe Zelanda e Re, duke e bërë atë edicionin e parë që u zhvillua në hemisferën jugore. Ishte gjithashtu Kupa e parë botërore për femra që u organizua nga dy vende, si dhe gara e parë e FIFA-s për meshkuj ose femra që u mbajt në dy konfederata të ndryshme.

Formati

Kualifikimi

Turnetë kualifikuese për Kupën e Botës mbahen brenda gjashtë zonave kontinentale të FIFA-s (Afrika, Azia, Amerika Veriore dhe Qendrore dhe Karaibet, Amerika e Jugut, Oqeania, Evropa), dhe organizohen nga konfederatat e tyre përkatëse: Konfederata e Futbollit Afrikan (CAF), Konfederata e Futbollit Aziatik (AFC), Konfederata e Futbollit të Shoqatës së Veriut, Amerikës Qendrore dhe Karaibeve (CONCACAF), Konfederata e Futbollit të Amerikës së Jugut (CONMEBOL), Konfederata e Futbollit të Oqeanisë (OFC) dhe Bashkimi i Shoqatave Evropiane të Futbollit (UEFA). Për çdo turne, FIFA paraprakisht vendos numrin e vendeve të shtrira për secilën prej zonave kontinentale, bazuar në fuqinë relative të ekipeve të konfederatave. Pritësit e Kupës së Botës marrin një vend automatik në finale. Përveç UEFA-s, konfederatat e tjera organizojnë fushatën e tyre kualifikuese përgjatë turneut kontinental. Që nga Kupa e Botës FIFA për Femra në vitin 2015, numri i finalistëve është rritur nga 16 në 24 dhe tani në 32.

Turneu final

Turneu final paraqitet me ndërmjet 12 dhe 32 ekipe kombëtare që garojnë për rreth një muaj në vendin pritës. Turneu ka dy faza: faza e grupeve, e cila ndjeket nga faza e eliminimit.

Në fazën e grupeve, ekipet ndahen në grupe me nga katër skuadra secila. Secili grup zhvillon një turne të rrumbullakët, ku çdo ekip luan tre ndeshje kundër ekipeve të tjera në të njëjtin grup. Raundi i fundit i ndeshjeve të secilit grup planifikohet në të njëjtën kohë për të ruajtur drejtësinë mes të katër skuadrave. Në formatin me 24 ekipe të vitit 2015, dy skuadrat që përfundojnë të parat dhe të dytat në secilin grup, së bashku me katër skuadra më të mira midis atyre të renditura të treta, kualifikohen për në raundin e 16-të, i quajtur gjithashtu faza e eliminimit. Pikët përdoren për të renditur skuadrat brenda një grupi. Që nga viti 1994, tre pikë janë dhënë për një fitore, një për një barazim, dhe asnjë për një humbje (më parë, fituesit merrnin dy pikë).

Historia

Shkalla e parë e Kupës së Botës për femra daton në vitin 1970 në Itali, me turneun e parë me këtë emër që u zhvillua në korrik 1970, të cilin Danimarka e fitoi. Ky turne u pasua nga një tjetër turne jozyrtar i Kupës së Botës në Meksikë në vitin 1971, në të cilin Danimarka fitoi titullin pasi mposhti Meksikën, 3–0, në finale në stadiumin Azteca. Në vitet 1980, Mundialito u mbajt në Itali në katër edicione, ku Italia dhe Anglia fituan dy tituj të ndryshëm secili.

Disa vende hoqën ndalesat për futbollin e femrave në vitet 1970, duke çuar në krijimin e ekipeve të reja në shumë vende. Pasi u mbajtën turnetë zyrtare kontinentale të grave në Azi në vitin 1975 dhe Evropë në vitin 1984, Ellen Wille deklaroi se donte përpjekje më të mira nga Kongresi i FIFA-s në promovimin e lojës së grave. Kjo erdhi në formën e turneut të ftesës së FIFA-s për femra të vitit 1988 në Kinë si një provë për të parë nëse një Kupë Botërore për femra ishte e realizueshme. Në garë morën pjesë 12 ekipe kombëtare – katër nga UEFA, tre nga AFC, dy nga CONCACAF, CAF dhe OFC. Pasi ndeshja hapëse e turneut midis Kinës dhe Kanadasë u ndoq nga 45,000 njerëz, turneu u konsiderua i suksesshëm, me turma mesatarisht 20,000. Norvegjia, e cila ishte kampione e Evropës, mundi Suedinë, 1–0, në finale, ndërsa Brazili zuri vendin e tretë duke mposhtur nikoqirët në penallti. Konkursi u konsiderua i suksesshëm dhe më 30 qershor FIFA miratoi themelimin e një Kupë Botërore zyrtare, e cila do të zhvillohej në vitin 1991 përsëri në Kinë. Përsëri, dymbëdhjetë skuadra konkurruan, këtë herë duke kulmuar me Shtetet e Bashkuara duke mundur Norvegjinë në finale, 2–1, me Michelle Akers që shënoi dy gola.

Edicioni i vitit 1995 në Suedi pa eksperimentin e një koncepti të pushimit gjatë gjithë turneut, i cili më vonë u shtrëngua në mes të turneut për të ndodhur vetëm pas një pushimi në lojë. Time-out u shfaq vetëm në një turne që u anulua. Në finalen e edicionit 1995, Norvegjia, e cila shënoi 17 gola në fazën e grupeve, mundi Gjermaninë, 2–0, për të fituar titullin e saj të vetëm. Në edicionin e vitit 1999, një nga momentet më të famshme të turneut ishte festimi i fitores së mbrojtësit amerikan Brandi Chastain pasi shënoi penalltinë për fitimin e Kupës kundër Kinës. Ajo hoqi fanellën e saj dhe e tundi mbi kokë (siç bëjnë shpesh meshkujt) teksa festonte. Finalja e vitit 1999 në Rose Bowl në Pasadena, Kaliforni, pati një pjesëmarrje prej 90,185.

Trofe

Trofeu aktual u projektua në vitin 1998 për turneun e vitit 1999 dhe merr formën e një bande spirale, duke mbyllur një futboll në krye, që synon të kapë atletizmin, dinamizmin dhe elegancën e futbollit ndërkombëtar të femrave. Në vitet 2010, ajo u pajis me një bazë në formë koni. Nën bazën, është gdhendur emri i secilit prej fituesve të mëparshëm të turneut. Trofeu është 47 centimetra (19 inç) i gjatë, peshon 4.6 kilogramë (10 lb) dhe është prej argjendi të pastër të veshur me ar të verdhë dhe të bardhë 23 karatë, me një vlerë të vlerësuar në vitin 2015 prej rreth 30,000 dollarë. Në të kundërt, trofeu i Kupës së Botës për meshkuj është fabrikuar në ar 18 karatësh dhe ka një vlerë prej 150,000 dollarësh prej metali të çmuar. Megjithatë, një trofe i ri i fituesit është ndërtuar për çdo kampione të femrave për ta marrë në shtëpi, ndërsa ka vetëm një trofe origjinal për meshkuj që mbahet nga FIFA me çdo kampion meshkujsh që merr në shtëpi një kopje të trofeut.

Linqe te jashtme

 

• UEFA's page on the FIFA Women's World Cup, UEFA.com (në anglisht)
• Women's World Cup at the RSSSF (në anglisht)