Omer pashë Vrioni

Omer pashë Vrioni (gr. Ομέρ Βρυώνης, Omer Vryonis; 1789 - 1836) ishte udhëheqës shqiptar në fillimshekullin e 19 osman, i cili i shërbeu Mehmet Aliut të Egjiptit, Ali Pashait të Janinës dhe në fund luftoi kundër Kryengritjes Greke për Pavarësi dhe në luftën Ruso-Turke (1828-1829).

Portret i pashait nga Eugène Delacroix

Biografia

U lind në Vrijon të Beratit, sot fshati njihet si Ullinjas, më i vogli nga bijtë e Xhelal Fejzos - sipas Eqrem bej Vlorës - asokohe kryetar i esnafit të terzinjve të qytetit. Iku herët në Egjipt nga frika e një hakmarrjeje prej Ibrahim pashë Vlorës, ngatërresë që familja e tij e kishte trashëguar që nga vjehrri i pashait, Ahmet pashë Ngurza. Sipas konsullit frëng Pukëvil, Ismail Pasha ia kish marrë pronat dhe e kishte syrgjynosur. Gjatë periudhës së mërgimit në Egjipt, Vrioni ishte shquar në betejën e Abu-Mënefit kundër anglezëve, dhe më vonë i martuar me një princeshë të ve mamluke, kishte lënë Egjiptin dhe shërbimet ndaj Mehmet Ali Pashës dhe, i kthyer me shumë pasuri nga shërbimet në Misir në varësi të Ali Pashait.

Omeri qe në krye të fushatës për të futur në Pashallëkun e Janinës edhe sanxhakun e Beratit, që kish në krye Ibrahim Pashën, i cili u shpie në Janinë për t'u burgosur. Me mënjanimin e Vlorajve, Vrionasit bëheshin dera më e rëndësishme në sanxhak.

Me shpalljen e Ali Pashait fermanli, u revoltua kundër Portës së Lartë, Omeri ishte thesartari i tij. Ai fillimisht urdhëroi ushtrinë ngarkuar të mbrojë hyrjen lindore të Janinës, por më pas hyri në një marrëveshje me Ismail Pashën, komandanti i përgjithshëm i atëhershëm i forcave të Sulltanit, tërhoqi ushtrinë e tij në këmbim të pashallëkut të Beratit.

Pas vdekjes së Ali Pashës, Omeri ishte mes komandantëve të cilët u dërguan nga Hurshid Ahmed Pasha, komandanti i përgjithshëm, për të shtypur Kryengritjen Greke e cila kishte shpërthyer në mars 1821. Më 24 prill 1821, ai i mposhti grekët në Betejën e Alamanës, ndërsa komandantin e tyre Athanasios Diakos, e ekzekutuan. Avancimi i Vrionit u ndalua përkohësisht nga Odysseas Androutsos, i cili me një grusht të vogël njerëzish, i shkaktoi dëme të mëdha atij në Betejën e Gravias më 8 maj, 1821.

Rrethimi i Mesollonjës

Vonë në vitin 1822, ai dhe Mehmet Reshit Pasha i bashkuan forcat për të rrethuar qytetin Mesollonja. Qyteti ishte plotësisht i rrethuar më 25 tetor, dhe mund të kishte rënë, nëse Osmanë tentonin një sulm të menjëhershëm. Ashtu si ishte, Vrioni preferonte të marrë qytetin e strategjik të rëndësishëm të paprekur, dhe u drejtua negociatave, kundër opsionit të Mehmet Reshit dhe Jusuf Pashës. Grekët e rrethuar përfituan nga negociatat, duke i zvarritur ato deri më 8 nëntor, kur ato morën përforcime nga deti, në atë pikë kur ato refuzuan të negocionin më tej. Rrethimi filloi me zell, dhe dy pashallarët planifikuan sulmin e tyre kryesor për natën e Krishtlindjeve, 24 dhjetor, duke llogaritur se grekët do të kapen në befasi. Plani u zbulua nga mbrojtësit, dhe sulmi dështoi. Gjashtë ditë më vonë, u hoq rrethimi.

Karriera e mëvonshme

Si rezultat i këtij dështimi, antagonizmi ndërmjet Omer Vrionit dhe Mehmed Reshidit u përshkallëzuan, si rezultat ai u tërhoq nga Porta në vitin 1824, atëherë kur ai u emërua komandant në Maqedoni. Gjatë Luftës të mëvonshme Ruso-Turke të vitit 1828, ai udhëhoqi një ushtri të fortë prej 20,000 trupash në një përpjekje të pasuksesshme për të çliruar Rrethimin e Varnës.

Referime

Bibliografia

• Brewer, David. The Greek War of Independence. The Overlook Press, 2001. ISBN 1-58567-395-1
• Finlay, George (1861). History of the Greek Revolution (në anglisht). London: William Blackwood and Sons.