Kalisti III
Papa Kalisti III (i lindur si Alfons de Borja apo Alfonso de Borgia y Cabanilles l. 31 dhjetor 1378, Xàtiva - v. 6 gusht 1458, Roma) ishte papa i 209 i Kishës Katolike.[1] Shërbeu si papë që nga zgjedhja e tij më 8 prill 1455 dhe deri më 6 gusht 1458. Paraardhës i tij ishte papa Nikolla V, ndërsa pasardhësi Papa Piu II. Ai është papa i fundit që mori emrin “Callixtus” pas zgjedhjes së tij.[2]
| Papa Kalisti III | |
|---|---|
 Kalisti III | |
| papa i 209 i Kishës Katolike | |
| |
| Zgjedhja | 8 prill 1455 |
| Shugurimi peshkopal | 20 prill 1455 |
| Fundi papatit | 6 gusht 1458 |
| Kardinalë të emëruar | shiko kategorinë |
| Paraardhësi | papa Nikolla V |
| Pasardhësi | Papa Piu II |
| Emri | Alfonso de Borgia y Cabanilles |
| Lindja | Xàtiva, 31 dhjetor 1378 |
| Vdekja | Romë, Itali, 6 gusht 1458 |
| Varrimi | Kisha Shën Mëria e spanjollëve në Monserrato |
Biografia
RedaktoAlfons de Borja u lind në La Torreta, tani një lagje e Kanalsit, Valencia – sot Spanja – por në atë kohë në Señorío de Torre de Canals,[3] Mbretëria e Valencias nën Kurorën e Aragonit. Ai ishte djali i Domingo de Borjas dhe Francina Llançolit. Gjatë skizmës perëndimore, ai e mbështeti Antipapen Benedikti XIII dhe ishte forcë e vrullshme pas nënshtrimit të Antipapes Klementit VIII ndaj Papes Martini V në vitin 1429.[4] Karriera e tij e hershme kaloi si profesor i drejtësisë në Universitetin e Lleidës dhe pastaj si diplomat në shërbim të Mbretërisë së Aragonit, veçanërisht gjatë Këshillit të Bazelit (1431 – 1439). Ai u bë kardinal pas barazimit të Papa Eugenit IV me Mbretin Alfonsi V i Aragonit.
Ai u rrit në karrikën papnore në vitin 1455 si Kallikstus III, në një moshë shumë të shtyrë, si kandidat i kompromisit në mbledhjen e fshehtë papnore të atij viti. Ai shihet nga historianët si jashtëzakonisht fetar, një besimtar i fortë në autoritetin e Selisë së Shenjtë dhe, si papa i dytë Borgia, ai shkoi në të pamundurën për ta avancuar familjen e tij menjëherë. Në vitin 1456, ai e lëshoi vulën papnore Inter Caetera në Portugali (të mos ngatërrohet me Inter Caetera të vitit 1493). Kjo vulë ua ripohoi portugezëve të drejtat që të pakësojnë të pafetë dhe Mursët (arabët) i ktheu në robëri nga vulat e mëhershme Romanus Pontifex dhe Dum Diversas, duke ripohuar pëlqimin e papës për skllavërimin e afrikanëve. Ky konfirmim i Romanus Pontifex po ashtu ua dha portugezëve Urdhrin ushtarak të Krishtit nën Princin Henri Lundërtari.[5]
Inter Caetera e vitit 1456 ishte në kundërshtim direkt, sidoqoftë, me qëndrimin e marrë nga Papa Eugeni IV në vulën Sicut Dudum të vitit 1435, ku të pafetë pranohet se janë krijuar në imazhin e Zotit dhe që kanë shpirt, që nënkupton se asnjë i krishterë nuk ka të drejtë t’ua heq lirinë atyre.
Papa kërkoi një kryqëzatë kundër turqve të cilët kishin pushtuar Konstandinopolin në vitin 1453, por kjo thirrje nuk pati mbështetjen e princërve të krishterë.
Më 20 shkurt 1456, Papa Kallikstusi III i ngriti dy nipërit e tij në pozitën e kardinalit. I pari ishte Rodrigo de Borja (Borgia në italisht), i cili më vonë u bë Papa Aleksandri VI (1492 – 1503), i famshëm për korrupsionin dhe imoralitetin.[6] I dyti ishte Luis Julian de Milà.
Më 29 qershor 1456, Kallikstusi urdhëroi kambanat e kishës që të bien në mesditë si thirrje për tu lutur. Pasi urdhëri u përhap, rënia e kambanave u mor si thirrje kryqtare për heqjen e Rrethimit të Beogradit. Rrethimi i Beogradit u thye më 22 korrik në një fitore të madhe kundër turqve. Për ta përkujtuar këtë fitore, Kallikstusi III urdhroi që Festa e Shpërfytyrimit të mbahej me 6 gusht.
Kallikstusi urdhëroi një gjyq të ri për Gjoanën e Arkit (rreth 1412 – 1431), në të cilin ajo u shfajësua pas vdekjes.[7]
Ai u pajtua me themelimin e Universitetit të Gerifsualdit , themelet e të cilit u vendosën në vitin 1456.
Palltoja para-papnore e Kallikstusit II u karakterizua nga një kalë duke kullotur.
"Vula papnore kundër komentës"
RedaktoSipas një rrëfimi që së pari u tregua në vitin 1475 në biografinë e pasvdekjes dhe që ishte zbukuruar dhe popullarizuar nga Pierre-Simon Laplace, Kallikstusi III e dëboi fantazmën e kometës Hallej, me besimin se ishte një ogur i keq për mbrojtësit e krishterimit në Beograd nga rrethonjësit e ushtrisë së Perandorisë Osmane.[8] Nuk kemi asnjë burim primar për autorësinë e këtij tregimi. Më 29 qershor 1456 vula e papës Kallikstus III bëri thirrje në publik për lutje për suksesin e kryqëzatës, pa përmendur kometën. Më 6 gusht, kur rrethimi turk u thye, kometa nuk u pa as në Evropë as në Turqi për disa javë.
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- European treaties bearing on the history of the United States and its Dependencies to 1648, Ed. Frances Gardiner Davenport, Carnegie Institute of Washington, 1917.
- Gower, Ronald Sutherland, Joan of Arc, BiblioBazaar LLC, 2007.
- Hibbert, Christopher, The Borgias and their enemies: 1431–1519, Houghton Mifflin Harcourt, 2008.
- The Lives and Times of the Popes, Vol.4, Ed. Artaud de Montor, Catholic Publication Society of America, 1911.
Lidhjet e jashtme
Redakto| Wikimedia Commons has media related to Callistus III. |
- Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead. Lista e të gjithë papëve nga gazeta Guardian.
- European treaties bearing on the history of the United States and its Dependencies to 1648, Ed. Frances Gardiner Davenport, Carnegie Institute of Washington, 1917. http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=23628818
- DIARIO BORJA BORGIA (Spanish)
Shënimet
Redakto- ^ * Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead. {{{emri}}} - Enciklopedia katolike e papëve
- ^ Hibbert, Christopher, The Borgias and their enemies: 1431–1519, (Houghton Mifflin Harcourt, 2008), 11.
- ^ "Anna y Canals. Valencia". palomatorrijos (në spanjisht). 12 qershor 2013. Marrë më 25 shkurt 2014.
... En el siglo XIV se construyó junto a la torre, y aprovechando parte de sus murallas, un pequeño Palacio Gótico que era la sede de la baronía de La Torre, independiente de Canals, cuyos titulares eran los Borja. En este lugar nació en 1378 Alfonso Borja, el que fuera futuro papa Calixto III. ...'
- ^ McBrien, Richard P. (2000). Lives of the Popes: The pontiffs from St Peter to John Paul II. San Francisco: HarperCollins. fq. 260. ISBN 0060653043.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ European treaties bearing on the history of the United States and its Dependencies to 1648, ed. Frances Gardiner Davenport, (Carnegie Institute of Washington, 1917), 27.
- ^ The Lives and Times of the Popes, Vol.4, Ed. Artaud de Montor, (Catholic Publication Society of America, 1911), 190.
- ^ Gower, Ronald Sutherland, Joan of Arc, (BiblioBazaar LLC, 2007), 180.
- ^ John Stein (1913). "Bartolomeo Platina". përmbledhur nga Charles George Herbermann (red.). The Catholic Encyclopedia. Vëll. 12. Robert Appleton Co. fq. 158–159. OCLC 1017058.
{{cite encyclopedia}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
| Tituj të Kishës katolike | ||
|---|---|---|
| Parardhësi Nikolla V |
Papë 8 prill 1455 – 6 gusht 1458 |
Pasardhësi Piu II |