Republika Socialiste Sovjetike e Lituanisë
Republika Socialiste Sovjetike e Lituanisë (Lituanisht: Lietuvos Tarybų Socialistinė Respublika; Rusisht: Литовская Советская Социалистическая Республика, romanizuar: Litovskaya Sovetskaya Sotsialisticheskaya Respublika) ishte de facto një nga republikat përbërëse të Bashkimit Sovjetik midis viteve 1940-1941 dhe 1944-1990.
Lithuanian Soviet Socialist Republic Lietuvos Tarybų Socialistinė Respublika (Lituanisht)
Литовская Советская Социалистическая Республика (Rusisht) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1940–1941 1944–1990/1991 | |||||||||
| Parimi: Visų šalių proletarai, vienykitės! (lituanisht) "Punëtorët e botës, bashkohuni!" | |||||||||
| Himni: Tautiška giesmė (1944–1950, 1988–1990/1991) Himni i Republikës Sovjetike Socialiste të Lituanisë (1950–1988) | |||||||||
 Vendndodhja e Lituanisë (e kuqe) brenda Bashkimit Sovjetik | |||||||||
| Gjendja | Territori i panjohur ndërkombëtarisht i pushtuar nga Bashkimi Sovjetik (1940–1941; 1944–1990) Entitet sovran de facto (1990–1991) | ||||||||
| Kryeqyteti | Vilnius | ||||||||
| Gjuhët e zakonshme | Lituanisht · Rusisht | ||||||||
| Besimi | Shtet laik (de jure) Shtet ateist (de facto) | ||||||||
| Nofka | Lituanezë Sovjetikë | ||||||||
| Qeveria | |||||||||
| Lloji i qeverisjes | Republikë socialiste sovjetike unitare marksiste-leniniste njëpartiake (1940–1989) Republikë unitare parlamentare shumëpartiake (1989–1991) | ||||||||
| Sekretari i Parë | |||||||||
• 1940–1974 | Antanas Sniečkus | ||||||||
• 1974–1987 | Petras Griškevičius | ||||||||
• 1987–1988 | Ringaudas Songaila | ||||||||
• 1988–1990 | Algirdas Brazauskas | ||||||||
| Kryetari i shtetit | |||||||||
• 1940–1967 (i pari) | Justas Paleckis | ||||||||
• 1990 (i fundit) | Vytautas Landsbergis | ||||||||
| Kryetar i qeverisë | |||||||||
• 1940–1956 (i pari) | Mečislovas Gedvilas | ||||||||
• 1985–1990 (i fundit) | Vytautas Sakalauskas | ||||||||
| Kuvendi | Sovjeti Suprem | ||||||||
| Epoka historike | Lufta e Dytë Botërore · Lufta e Ftohtë | ||||||||
| 16 qershor 1940 | |||||||||
• SSR u themelua | 21 korrik 1940 | ||||||||
| 3 gusht 1940 | |||||||||
| qershor 1941 | |||||||||
• Soviet re-occupation SSR re-established | September–November 1944 | ||||||||
| 1988 | |||||||||
• Sovereignty declared | 18 maj 1989 | ||||||||
| 11 mars 1990 | |||||||||
• Pavarësia e njohur nga Këshilli Shtetëror i Bashkimit Sovjetik | 6 shtator 1991 | ||||||||
| Sipërfaqja | |||||||||
| 1989 | 65,200 km2 (25,200 sq mi) | ||||||||
| Popullsia | |||||||||
• 1989 | 3,689,779 | ||||||||
| Ekonomia | |||||||||
| Monedha | Rubla sovjetike (Rbl) (SUR) | ||||||||
| Të dhëna të tjera | |||||||||
| Prefiksi telefonik | +7 012 | ||||||||
| |||||||||
| Sot pjesë e | Lituania | ||||||||
.svg)
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Republika e pavarur e mëparshme e Lituanisë u pushtua nga Ushtria e Kuqe më 16 qershor 1940, në përputhje me kushtet e Paktit Molotov-Ribbentrop të 23 gushtit 1939, dhe u krijua si një shtet kukull më 21 korrik.[1] Ndërmjet viteve 1941 dhe 1944, pushtimi gjerman i Bashkimit Sovjetik shkaktoi shpërbërjen e tij de facto. Megjithatë, me tërheqjen e gjermanëve në 1944-1945, hegjemonia sovjetike u rivendos dhe vazhdoi për dyzet e pesë vjet. Si rezultat, shumë vende perëndimore vazhduan ta njohin Lituaninë si një shtet të pavarur de jure, subjekt i së drejtës ndërkombëtare, të përfaqësuar nga delegacionet e emëruara nga shtetet baltike të para vitit 1940, të cilat funksiononin në vende të ndryshme nëpërmjet Shërbimit Diplomatik Lituanez.
Më 18 maj 1989, RSS e Lituanisë e deklaroi veten si një shtet sovran, megjithëse ende pjesë e BRSS. Më 11 mars 1990, Republika e Lituanisë u rivendos si një shtet i pavarur, republika e parë sovjetike që u largua nga Moska dhe duke udhëhequr shtetet e tjera për ta bërë këtë. I konsideruar i paligjshëm nga autoritetet sovjetike, vendi u njoh nga fuqitë perëndimore menjëherë përpara shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik. Vetë Bashkimi Sovjetik njohu pavarësinë e Lituanisë më 6 shtator 1991.
Referime
Redakto- ^ Ronen, Yaël (2011). Transition from Illegal Regimes Under International Law (në anglisht). Cambridge University Press. fq. 17. ISBN 978-0-521-19777-9.