Kuarku: Dallime mes rishikimesh

 

Kuarket janëgrimca me spin -1/2, duke nënkuptuar se janë fermione sipas teoremës statistikore të spinit. Ata i nënshtrohen [[Parimi i përjashtimit i Paulit|parimit të përjashtimit të Paulit]], i cili thotë se asnjë palë prej dy fermioneve identike nuk mund të zënë njëkohësisht të njëjtën gjendje kuantike . Kjo është në kontrast me [[Bozoni|bosonët]] (grimcat me rrotullim të plotë), nga të cilët çdo numër i bozoneve mund të jetë në të njëjtën gjendje. <ref>

 

Kuarkët që përcaktojnë numrin kuantik të hadroneve quhen ''kuarke të valencës'' ; Përveç këtyre, çdo Hadron mund të përmbajë një numër të pacaktuar të kuarkeve virtuale të "detit", antikuarkeve, dhe gluoneve, të cilat nuk ndikojnë në numrat e saj kuantike. <ref>

{{Cite book|last=B. Povh|last2=C. Scholz|last3=K. Rith|last4=F. Zetsche|title=Particles and Nuclei|page=98|publisher=[[Springer Science+Business Media|Springer]]|year=2008|isbn=978-3-540-79367-0}}</ref> Ekzistojnë dy familje të hadroneve: barionet, me tre kuarke valencore, dhe mesonet, me një kuark të valencës dhe një antikuark. <ref>Section 6.1. in

{{Cite book|last=P. C. W. Davies|title=The Forces of Nature|publisher=[[Cambridge University Press]]|year=1979|isbn=978-0-521-22523-6|url=https://archive.org/details/forcesofnature0000davi}}</ref> Barionet më të zakonshëm janë protoni dhe neutroni, blloqet ndërtuese të [[Bërthama e atomit|bërthamës atomike]] . <ref name="Knowing">

{{Cite journal|last=W.-M. Yao|displayauthors=etal|year=2006|title=Review of Particle Physics: Pentaquark Update|url=http://pdg.lbl.gov/2006/reviews/theta_b152.pdf|journal=[[Journal of Physics G]]|volume=33|issue=1|pages=1–1232|arxiv=astro-ph/0601168|bibcode=2006JPhG...33....1Y|doi=10.1088/0954-3899/33/1/001|doi-access=free}}</ref> por nuk u zbulua deri në fillim të shekullit të 21-të. <ref name="Belletetra">

{{Cite journal|last=S.-K. Choi|displayauthors=etal|year=2008|title=Observation of a Resonance-like Structure in the {{Subatomic particle|Pion+-}}&Psi;&prime; Mass Distribution in Exclusive B&rarr;K{{Subatomic particle|Pion+-}}&Psi;&prime; decays|journal=[[Physical Review Letters]]|volume=100|issue=14|page=142001|arxiv=0708.1790|bibcode=2008PhRvL.100n2001C|doi=10.1103/PhysRevLett.100.142001|pmid=18518023}}</ref> <ref name="LHCbtetra">

{{Cite journal|last=A. Fisher|year=1991|title=Searching for the Beginning of Time: Cosmic Connection|url=https://books.google.com/?id=eyPfgGGTfGgC&pg=PA70&dq=quarks+no+more+than+three+generations|journal=[[Popular Science]]|volume=238|issue=4|page=70|doi=}}</ref> <ref>

{{Cite book|last=J. D. Barrow|title=The Origin of the Universe|chapter=The Singularity and Other Problems|pages=|origyear=1994|edition=Reprint|year=1997|publisher=[[Basic Books]]|isbn=978-0-465-05314-8}}</ref> Grimcat në gjeneratat më të larta në përgjithësi kanë masë më të madhe dhe më pak stabilitet, duke bërë që ato të shkaterrohen në grimca të gjeneratave të ulta me anë të [[Bashkëveprimi i dobët|ndërveprimeve të dobëta]] . Vetëm kuarket e gjeneratës së parë (lart dhe poshtë) gjinden zakonisht në natyrë. Kuarkat më të rëndë mund të krijohen vetëm në përplasje me energji të lartë (si në ato që përfshijnë rrezet kozmike ), dhe shkatërrohen shpejt; megjithatë, ata mendohet se kanë qenë të pranishëm gjatë fraksioneve të para të sekondës pas [[Big Bang|Big Bangut]], kur universi ishte në një fazë jashtëzakonisht të nxehtë dhe të dendur ( epoka e kuarkut ). Studimet për kuarket më të rënda kryhen në kushte të krijuara artificialisht, siç janë në nxituesit e grimcave . <ref>

 

Duke pasur ngarkesë elektrike, masë, ngarkesë ngjyre dhe aromë, kuarkët janë e vetmja grimcë elementare e njohur që përfshihen në të katër bashkëveprimet themelore të fizikës bashkëkohore: elektromagnetizmi, gravitacioni, ndërveprimi i fortë dhe ndërveprimi i dobët. <ref name="Knowing">

 

=== Bashkëveprimi i dobët ===