Versioni i datës 27 mars 2008 17:36 redakto Puntori (diskuto \| kontribute) Përdorues automatikisht të kontrolluar, Burokrat, Redaktorët, Kontrolluesit, Administrues 42.567 edits →‎Ameba e dizenterisë ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 12 prill 2008 10:10 redakto zhbëje Bet 0 (diskuto \| kontribute) 12.723 edits No edit summary Ndryshimi më pas →
Rreshti 1: [[Figura:Ameba.jpg\|~~236px\|right~~250px\|thumb\|Ameba]] '''Ameba''' jeton në [[Uji\|ujërat]] tokësorë, në këneta, në kanale, në ujëra amull. Ajo është përshtatur aq ~~mrë~~mirë me këtë mjedis, saqë po të futet në ujin e detit, ajo ngordh menjëherë. Ameba e zakonshme nuk ka formë të caktuar. Në çdo moment në pjesët e ndryshme të trupit të saj dalin zgjatime të protoplazmës, të cilat quhen '''pseudopode (këmbë të rreme)''', që formohen nga protoplazma. Ameba lëviz me anë të këtyre këmbëve. Në ndërkohë disa këmbë zhduken, kurse të tjerat krijohen vazhdimisht dhe kështu ameba zvarritet shumë ngadalë. == Ndërtimi == Trupi i amebës së ~~zakondshme~~zakonshme përbëhet nga një qelizë e vetme. Është në formë të një mase protoplazmatike, në brendi të së cilës ndodhen bërthama me formë të rrumbullakët, vakuola ekskretuese (tajitëse) dhe vakuola e tretjes. Ameba merr frymë, është e ndieshme dhe shumohet. Në ujërat amullë ndodhen me shumicë alga njëqelizore dhe ~~bakterie~~[[baktere]], të cilat ~~njëherëzazi~~njëherazi përbëjnë ushqimin e amebës. Gjahun ajo e kap në fillim me anë të pseudopodeve e pastaj e fut brenda në protoplazëm. Më vonë përreth algës ose ~~bakteries~~bakterit sëtë futur ~~brrenda~~brenda grumbullohet një lëng tretës. Në këtë mënyrë formohet vakuola e tretjes, ku tretet ushqimi dhe thithet nga protoplazma. Mbeturinat e patretura që paraqesin lëndë të panevojshme grumbullohen në vakuolën e ~~tajitjes~~taitjes. Kjo vakuolë kohë pas kohe tkurret, duke nxjerrë jashtë ujin së bashku me lëndët e panevojshme. Frymëmarrjen ameba e bën me tërë sipërfaqen e trupit. Për të vërtetuar bëjmë këtë provë: po të hedhim pak kripë në pikën e ujit, ku ndodhet ameba, kur kripa shpërndahet në gjithë ujin, do të vërejmë se ameba do të mbledhë, shkallë-shkallë, pseudopodet e do të bëhet në formë topthi. == Shumimi == Line 12 ⟶ 13: == Cisti == Në qoftë se keqësohen kushtet e jetesës në ambientin ku jeton ameba, ajo ~~nerr~~merr formë të rrumbullakët dhe mbështillet me një mbështjellës që quhet '''cist (kist)'''. Në këtë gjendje ajo qëndron derisa të përmirësohen kushtet për jetesë. Kur krijohen kushtet e volitshme, ameba del nga cisti dhe ~~vashdon~~vazhdon jetën. == Ameba e dizenterisë == [[Figura:Ameba e dizenterisë.jpg\|~~236px\|right~~250px\|thumb\|Ameba e dizenterisë.]] Disa lloje të amebave jetojnë në zorrët e njeriut dhe të kafshëve. Do të përmendim '''amebën e dizenterisë'''. Ameba e dizenterisë i përngjan amebës së ~~zakondshme~~zakonshme, por është më e vogël. Mirëpo kjo amebë është shumë e rrezikshme dhe shkakton sëmundjen e rëndë - '''~~dizenterrinë~~dizenterinë''', e cila manifestohet me ~~jashqitje~~jashtëqitje të shpeshta me gjakderdhje. Njeriu infektohet duke përdorur ushqimin, në të cilën ka ciste të kësaj ameba, ose duke pirë ujë nga burimet e pakontrolluara. === Mbrojtja nga Ameba e dizenterisë ===▼ Veçanërisht duhet të kemi kujdes në pastrimin e duarve, të perimeve, të pemëve etj. Në rast se paraqitet kjo epidemi, patjetër duhet të ~~valohet~~vlohet uji i pijshëm dhe të merren masa të tjera mbrojtëse.▼ ▲== Mbrojtja nga Ameba e dizenterisë == ▲Veçanërisht duhet të kemi kujdes në pastrimin e duarve, të perimeve, të pemëve etj. Në rast se paraqitet kjo epidemi, patjetër duhet të valohet uji i pijshëm dhe të merren masa të tjera mbrojtëse. [[category:zoologji]]

Ameba: Dallime mes rishikimesh