Tahir Pasha (Egjipt)

Tahir Pashë Pojani ose Tahir Pasha i lindur në Kavallë si djali i Ahmed Beut të Pojanit (Korçë) dhe Zohra Hanëmi, motra më e madhe e Muhamed Aliut të Egjiptit - (vdiq më 29 maj 1803) ishte komandanti shqiptar i bashi-bazukëve nën Koxha Hysrev Mehmed Pashën.

Ai u rebelua dhe mori qeverinë e Kajros, duke u bërë guvernator osman në detyrë i Egjiptit më 6 maj 1803. Atij iu pre koka nga një ushtar jeniçer brenda një muaji pasi kishte vepruar si guvernator, kur ai nuk ishte në gjendje t'u paguante trupave pagat e tyre të papaguara. Vëllezërit e tij ishin Ismail Pasha (Guvernatori i Aleppos), Husein Beu motra e tij e vogël dhe Gülsün Hanëmi i cili ishte i martuar me Mehmet Sabit Pashën. Djali i tij ishte Ahmed Tahir Pashë Pojani në Kavallë, e cila ishte martuar me Hatixhe Hanëmi në Aleksandri një vajzë e Nawab Mirza Shahmir Khan Bahadur nga Awadhit të Indisë.

Biografia

Trupat shqiptare osmane u dërguan nga sulltani osman në 1801 për të luftuar kundër pushtimit francez të Egjiptit osman nën Napoleonin, i cili kishte ndodhur në 1798. Tahir Pasha ishte komandanti i trupave shqiptare të dërguara nga sulltani osman në 1801 për të luftuar kundër francezëve.

Edhe pse të suksesshme në dëbimin e francezëve me ndihmën e konsiderueshme të britanikëve, trupat shqiptare, të udhëhequra nga komandanti tjetër shqiptar, xhaxhai i tij Muhamed Ali, nga nëna e tij, zgjodhën të qëndronin në Egjipt dhe të fitonin ndikim për veten e tyre.

Në përputhje me Traktatin e Amiens, britanikët evakuuan Aleksandrinë në mars 1803 duke lënë një vakum pushteti në Egjipt. ^[1] Muhamed Bej al-Alfi kishte shoqëruar britanikët për t'i lobuar ata për të ndihmuar në rivendosjen e pushtetit të Mamelukëve . Në përpjekjet e tyre për t'u kthyer në pushtet, Mamelukët morën Minia dhe ndërprenë komunikimin midis Egjiptit të Sipërm dhe të Poshtëm.

Rreth gjashtë javë më vonë, guvernatori legjitim osman i Egjiptit Koca Hüsrev Mehmed Pasha, duke u gjendur në vështirësi financiare dhe i paaftë për të paguar të gjitha trupat nën komandën e tij, u përpoq të shpërndante mercenarët e tij shqiptarë ose bashi-bazoukët (ose arnautët) shqiptarë pa pagesë. në mënyrë që të mund të paguante ushtarët e tij të rregullt osmanë. ^[2] Shqiptarët, të udhëhequr nga Tahir Pasha, ^[1] refuzuan të shpërndaheshin, dhe në vend të kësaj rrethuan shtëpinë e defterdarit (ministrit të financave), i cili më kot iu drejtua Hüsrev Pashës për të kënaqur kërkesat e tyre. Në vend të kësaj, pashai filloi një bombardim artilerie nga bateritë e vendosura në dhe pranë pallatit të tij mbi ushtarët kryengritës që kishin marrë shtëpinë e defterdarit, që ndodhej në Ezbeki. Qytetarët e Kajros, të mësuar me dukuri të tilla, mbyllën menjëherë dyqanet e tyre dhe u armatosën. Zhurma në qytet vazhdoi gjithë ditën dhe të nesërmen në mëngjes një njësi trupash të dërguar nga Hüsrev Pasha nuk arriti ta shuante atë.

Më pas Tahir Pasha u rigrupua në kështjellë, duke zënë hyrjen përmes një strehë, dhe prej andej filloi një kundërbombardim i forcave të pashait mbi çatitë e shtëpive që ndërhynin. Menjëherë pas kësaj, Tahiri zbriti me armët e tij në Ezbekia dhe më pas rrethoi nga afër pallatin e guvernatorit. Të nesërmen, Koca Hüsrev Mehmed Pasha iku me gratë, shërbëtorët dhe trupat e tij të rregullta në Damietta përgjatë Nilit.

Pas arratisjes së Koca Hüsrev Mehmed Pasha, Tahiri mori qeverinë. Gjyqtarët vendas e konfirmuan atë si kajmakam (ushtrues detyre guvernator) më 6 maj 1806, ^[a] kryesisht sepse trupat e tij shqiptare ishin shumë besnike ndaj tij. ^[4]

Më 19 maj pati një trazirë që rezultoi në arrestimin e prerjes së kokës së Mjeshtrit Malati, i njohur gjithashtu si Moallem Malati, një skrib i Kishës Ortodokse Kopte të Ejub Bej El-Defterdar. Ai ishte një nga mamlukët e Muhamed Bej Ebu el-Dhahabit dhe u emërua drejtor i përgjithshëm i një departamenti për t'u kujdesur për problemet kombëtare kur francezët nën Napoleon Bonaparten pushtuan Egjiptin. Pas largimit të francezëve, sundimtarët e Egjiptit morën përgjegjësinë për të mbrojtur Mjeshtrin Gergis El-Gohary, Master Wasef dhe Master Malati. Malatit iu pre koka në Bab Zoweila në Kajro dhe më pas u kanonizua nga Kisha Ortodokse Kopte. ^[5]

I manipuluar nga xhaxhai i tij Muhamed Ali nga nëna e tij, ^[6] dy shefa jeniçerësh u përballën me të për pagesën e tyre të xhamakisë që ai nuk ishte në gjendje ta paguante. Të dy nxorrën shpatat dhe u vërsulën te Tahiri dhe njëri ia preu kokën.^[7]

Më pas u zhvillua një betejë e zgjatur midis shqiptarëve dhe trupave të tjera osmane, duke krijuar një hendek midis dy forcave drejtuese. Për një kohë, Mamlukët u luhatën midis dy fraksioneve dhe gjithashtu menduan të rifitonin pushtetin në emër të tyre. Udhëheqësi i shqiptarëve u bë xhaxhai i tij nga nëna Muhamed Ali, një nga komandantët e regjimentit. Duke kuptuar se ai kishte një pozitë më të dobët se osmanët e tjerë, Aliu hyri në një aleancë me udhëheqësit mamelukë Ibrahim Beu dhe Osman Bej al-Bardisi.

Dy burrat që vranë Tahir Pashën u dënuan me vdekje.

Në 1819, në Kajro u krijua një kompleks funerari me një mauzoleum me kupolë të arkitekturës së stilit Mamluk të shekullit të 15-të që iu kushtua Tahirit dhe anëtarëve të tjerë të familjes. Ajo përshkruhet në Artin Islamik në shekullin e 19- të si iniciativa e parë e ringjalljes së Mamelukëve në shekullin e 19-të.^[8]

Shënime

^ Abd Al-Rahmann Al-Jabarti's History of Egypt states "The qadi produced a sable fur with which he invested Tahir Pasha as qa'im maqam, until such time as the governorship fell to him, or another governor should arrive."^[3]

Referime

^ ^a ^b John E. Flint (20 janar 1977). The Cambridge History of Africa. Cambridge University Press. fq. 19. ISBN 978-0-521-20701-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Halil Inalcık. Translated by H.A.R. Gibb (1979). "Tahir Pasha". The Encyclopaedia of Islam (New Edition). Vëll. V, Fascicules 79-80. Leiden: E.J. Brill. fq. 35. Marrë më 13 shtator 2011. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ 'Abd al-Rahman Jabarti; Thomas Philipp; Moshe Perlmann (1994). Abd Al-Rahmann Al-Jabarti's History of Egypt. Vëll. 3. Franz Steiner Verlag Stuttgart. fq. 372. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Andrew James McGregor (2006). A Military History of Modern Egypt: From the Ottoman Conquest to the Ramadan War. Greenwood Publishing Group. fq. 53. ISBN 978-0-275-98601-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "Commemorations for Bashons 12: 5. The Commemoration of the Martyrdom of Master (Moallem) Malati". Coptic Orthodox Church. Arkivuar nga origjinali më 26 shtator 2020. Marrë më 30 maj 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Patrick Richard Carstens (1 gusht 2014). The Encyclopædia of Egypt during the Reign of the Mehemet Ali Dynasty 1798-1952: The People, Places and Events that Shaped Nineteenth Century Egypt and its Sphere of Influence. FriesenPress. fq. 467. ISBN 978-1-4602-4899-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ 'Abd al-Rahman Jabarti; Thomas Philipp; Moshe Perlmann (1994). Abd Al-Rahmann Al-Jabarti's History of Egypt. Vëll. 3. Franz Steiner Verlag Stuttgart. fq. 376–377. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Doris Behrens-Abouseif; Stephen Vernoit (2006). Islamic Art in the 19th Century: Tradition, Innovation, And Eclecticism. BRILL. fq. 116–117, 127. ISBN 90-04-14442-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[4] Abd Al-Rahmann Al-Jabarti's History of Egypt states "The qadi produced a sable fur with which he invested Tahir Pasha as qa'im maqam, until such time as the governorship fell to him, or another governor should arrive."^[3]

[Flint_p._19-1] John E. Flint (20 janar 1977). The Cambridge History of Africa. Cambridge University Press. fq. 19. ISBN 978-0-521-20701-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Halil-2] Halil Inalcık. Translated by H.A.R. Gibb (1979). "Tahir Pasha". The Encyclopaedia of Islam (New Edition). Vëll. V, Fascicules 79-80. Leiden: E.J. Brill. fq. 35. Marrë më 13 shtator 2011. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[JabartiPhilipp1994-3/372-3] 'Abd al-Rahman Jabarti; Thomas Philipp; Moshe Perlmann (1994). Abd Al-Rahmann Al-Jabarti's History of Egypt. Vëll. 3. Franz Steiner Verlag Stuttgart. fq. 372. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[McGregor_p._53-5] Andrew James McGregor (2006). A Military History of Modern Egypt: From the Ottoman Conquest to the Ramadan War. Greenwood Publishing Group. fq. 53. ISBN 978-0-275-98601-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[6] "Commemorations for Bashons 12: 5. The Commemoration of the Martyrdom of Master (Moallem) Malati". Coptic Orthodox Church. Arkivuar nga origjinali më 26 shtator 2020. Marrë më 30 maj 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[7] Patrick Richard Carstens (1 gusht 2014). The Encyclopædia of Egypt during the Reign of the Mehemet Ali Dynasty 1798-1952: The People, Places and Events that Shaped Nineteenth Century Egypt and its Sphere of Influence. FriesenPress. fq. 467. ISBN 978-1-4602-4899-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[JabartiPhilipp1994-3/376–377-8] 'Abd al-Rahman Jabarti; Thomas Philipp; Moshe Perlmann (1994). Abd Al-Rahmann Al-Jabarti's History of Egypt. Vëll. 3. Franz Steiner Verlag Stuttgart. fq. 376–377. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Behrens-AbouseifVernoit2006-9] Doris Behrens-Abouseif; Stephen Vernoit (2006). Islamic Art in the 19th Century: Tradition, Innovation, And Eclecticism. BRILL. fq. 116–117, 127. ISBN 90-04-14442-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[3]