Junus Pasha
Junus Pasha (turqishtja osmane: يونس پاشا Yunus Paşa, vdiq më 13 shtator 1517) ishte një burrë shteti osman. Ai ishte Vezir i Madh i Perandorisë Osmane për tetë muaj më 1517, duke shërbyer nga 30 janari deri në vdekjen e tij më 13 shtator.[1]
Junus Pasha | |
|---|---|
 | |
| Veziri i 26-të i Perandorisë Osmane | |
| Në detyrë 30 janar 1517 – 13 shtator 1517 | |
| Monarku | Selim I |
| Paraprirë nga | Hadım Sinan Pasha |
| Pasuar nga | Piri Mehmed Pasha |
| Guvernator osman i Egjiptit | |
| Në detyrë 1517–1517 | |
| Paraprirë nga | Pozita u themelua |
| Pasuar nga | Hayır Bey |
| Të dhëna vetjake | |
| U lind më | E panjohur |
| Vdiq më | 13 shtator 1517 Tokad, Perandoria Osmane |
| Nënshtetësia | Osman |
| Bashkëshortja/et | Aslıhan Hanımsultan |
| Grupi etnik | Shqiptar, Grek, ose Bullgar |
Biografia Redakto
Junus ishte me prejardhja shqiptare, greke, ose bullgare.[2] Ai u fut në sistemin devşirme (i marrë nga familja e tij dhe u konvertua në Islam për t'u bërë burokrat/ushtar osman) në moshë të re, Junusi u rrit për t'u bërë jeniçer, duke u bërë përfundimisht aga (komandant i lartë) i korpusit jeniçer. Në vitin 1511, ai u bë vezir në divan (qeveria osmane) dhe bejlerbej (administratori kryesor provincial) i Ejaletit të Anadollit.[2]
Junus Pasha pati një rol të madh në luftën osmano-mamluk (1516-17). Pas fitores osmane në Betejën e Marxh Dabik më 1516, Junus Pasha, me trupat osmane nën komandën e tij, mobilizoi forcat e tij dhe hyri në qytetin (sirian modern) e Alepos, prej andej duke pushtuar qytetet e Hamës, Homsit dhe Damaskut në vazhdimësi e shpejtë. Pas Betejës së Ridanija të vitit 1517, ai hyri në qytetin egjiptian të Kajros me forcat e tij jeniçere dhe pas një rrethimi treditor, pushtoi qytetin për Perandorinë Osmane.[3]
Për shkak të sukseseve të tij dhe vdekjes së vezirit të madh të mëparshëm, Hadım Sinan Pashës, në luftime gjatë Betejës së Ridanija më 22 janar 1517, Junus Pasha u emërua vezir i madh tetë ditë më vonë, më 30 janar. Më vonë, ai u emërua në të njëjtën kohë të jetë guvernatori i Egjiptit. Pas arritjes së këtyre posteve të dyfishta, Junus Pasha dyshohet se krijoi një sindikatë ryshfeti dhe zhvatjeje. Pasi lajmi i korrupsionit arriti te sulltani Selim I, Junus Pashës iu hoq guvernatori dhe iu dha Hayır Bey, duke i lënë Junus Pashës postin e vetëm të vezirit të madh.[2]
Thuhet se sulltan Selim I ekzekutoi Junus Pashën për fyerje të etnisë çerkeze të pasardhësit të tij të guvernatorit Hayır Beut pas hidhërimit të humbjes së guvernatorit ndaj tij, pavarësisht se Junus Pasha ishte ai që kishte pushtuar Egjiptin për Perandorinë Osmane. Cilado qoftë arsyeja, Junus Pasha u ekzekutua me prerje koke më 13 shtator 1517.[3]
Jeta personale Redakto
Ai u martua në 1505 me Aslıhan Hanimsultan, e bija e Selçuk Sultan dhe mbesa e Sulltan Bayezid II.[4][5]
Shiko gjithashtu Redakto
Referime Redakto
- ^ Turkish State Archives
- ^ a b c Alper, Omer Mahir, "Yunus Paşa", (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.678 ISBN 975-08-0072-9
- ^ a b [Osmanlı Tarihi, II. Cilt, 10. baskı, sf: 286,291,543,544, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı]
- ^ Göyünç, Nejat (1990). The Journal of Ottoman Studies: Ta'rih Başlıklı Mihasebe Defteri (në turqisht). fq. 33.
- ^ Leslie P. Peirce (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire (në anglisht). Oxford University Press. fq. 304 n. 55. ISBN 978-0-195-08677-5.
| Parardhësi Hadım Sinan Pasha |
Veziri i Perandorisë Osmane Janar 1517 – Shtator 1517 |
Pasardhësi Piri Mehmed Pasha |
| Krijim i ri |
Guvernator Osman i Egjiptit 1517 |
Pasardhësi Hayır Bey |