Abdyl Azizi
Abdul Azis ose Abdyl-Azisi i I (Turqishtja osmane: عبد العزيز, Turqisht: I. Abdülaziz; 8 shkurt 1830 – 4 qershor 1876) ishte Sulltani i 32-të i Perandorisë Osmane dhe mbretëroi nga 25 qershor 1861 deri më 30 maj 1876, ku u rrëzua nga një grusht shteti qeveritar. Ai ishte djali i Sulltan Mahmud II dhe pasoi vëllain e tij Abdylmexhiti I më 1861.[1]
| Abdyl Azisi عبد العزيز | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kalifi Osman Emir el-Muminin Mbrojtësi i Dy Xhamive të Shenjta Kayser-i Rûm Han | |||||
 Foto nga Abdullah Frères | |||||
| Sulltani i 32-të i Perandorisë Osmane (Padishah) | |||||
| Mbretërimi | 25 qershor 1861 – 30 maj 1876 | ||||
| Paraardhës | Abdylmexhiti I | ||||
| Pasardhës | Murati V | ||||
| Vezirët e Mëdhenj | |||||
| Consort |
| ||||
| |||||
| Dinastia | Osman | ||||
| I ati | Mahmud II | ||||
| E ëma | Pertevniyal Sultan | ||||
| U lind | 8 shkurt 1830 Kostandinopojë, Perandoria Osmane | ||||
| Vdiq | 4 qershor 1876 (46 vjet) Pallati Feriye, Kostandinopojë, Perandoria Osmane | ||||
| Varrimi | Varri i Sulltan Mahmudit II, Fatih, Stamboll | ||||
| Tughra |  | ||||
I lindur në Pallatin Ejyp, Kostandinopojë (Stambolli i sotëm),[2] më 8 shkurt 1830, Abdulazizi mori një arsim osman, por megjithatë ishte një admirues i flaktë i përparimit material që u bë në Perëndim. Ai ishte sulltani i parë osman që udhëtoi në Evropën Perëndimore, duke vizituar një numër kryeqytetesh të rëndësishme evropiane, duke përfshirë Parisin, Londrën dhe Vjenën në verën e vitit 1867.
Përveç pasionit të tij për Marinën Osmane, e cila kishte flotën e tretë më të madhe në botë më 1875 (pas marinës britanike dhe franceze), Sulltani u interesua për dokumentimin e Perandorisë Osmane. Ai ishte gjithashtu i interesuar për letërsinë dhe ishte një kompozitor i talentuar i muzikës klasike. Disa nga kompozimet e tij, së bashku me ato të anëtarëve të tjerë të dinastisë osmane, janë mbledhur në albumin European Music at the Ottoman Court nga Akademia e Londrës e Muzikës Ottoman Court. Ai u rrëzua për shkak të keqmenaxhimit të ekonomisë osmane më 30 maj 1876 dhe u gjet i vdekur gjashtë ditë më vonë në rrethana të panatyrshme dhe misterioze.
Jeta e hershme
Redakto
Prindërit e tij ishin Mahmud II dhe Pertevniyal Sultan[3] (1812–1883), i quajtur fillimisht Besime, një çerkeze.[4] Në vitin 1868 Pertevniyal banonte në Pallatin Dolmabahçe. Atë vit Abdulazizi e çoi vizitoren Eugénie de Montijo, perandoreshën e Francës, për të parë nënën e tij. Pertevniyal e konsideroi një fyerje praninë e një gruaje të huaj brenda dhomës së saj private të seraglios. Thuhet se ajo e goditi Eugénie në fytyrë, gjë që për pak sa nuk shkaktoi një incident ndërkombëtar.[5] Sipas një rrëfimi tjetër, Pertevniyal u zemërua nga vullneti i Eugénie për të marrë krahun e njërit prej djemve të saj, ndërsa ai bënte një xhiro në kopshtin e pallatit, dhe ajo i dha perandoreshës një shuplakë në stomak si një kujtesë ndoshta më delikate se ata nuk ishin në Francë.[6]
Gjyshërit e tij nga babai ishin Sulltan Abdyl Hamiti I dhe Sulltanesha Nakşidil Sultan. Disa rrëfime e identifikojnë gjyshen e tij nga babai me Aimée du Buc de Rivéry, një kushëri i Perandoreshës Joséphine.[7] Pertevniyal ishte një motër e Khushiar Kadën, gruaja e tretë e Ibrahim Pashës së Egjiptit. Kushiari dhe Ibrahimi ishin prindërit e Ismail Pashës.[8][9]
Referime
Redakto- ^ Chambers Biographical Dictionary, ISBN 0-550-18022-2, page 2
- ^ Finkel, Caroline, Osman's Dream, (Basic Books, 2005), 57; "Istanbul was only adopted as the city's official name in 1930..".
- ^ Daniel T. Rogers, "All my relatives: Valide Sultana Partav-Nihal"
- ^ His profile in the Ottoman Web Site
- ^ "Women in Power" 1840-1870, entry: "1861-76 Pertevniyal Valide Sultan of The Ottoman Empire"
- ^ Duff, David (1978). Eugenie and Napoleon III (në anglisht). New York: William Morrow. fq. 191. ISBN 0688033385.
- ^ Christine Isom-Verhaaren, "Royal French Women in the Ottoman Sultans' Harem: The Political Uses of Fabricated Accounts from the Sixteenth to the Twenty-first Century" Arkivuar 25 tetor 2006 tek Wayback Machine
- ^ "Non European Royalty Website, entry:"Egypt"" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 16 korrik 2017. Marrë më 6 gusht 2015.
- ^ "Women in Power" 1840-1870, entry: "1863-79 Valida Pasha Khushiyar of Egypt"