Fethi Okjar
Ali Fethi Okyar (29 prill 1880 – 7 maj 1943) ishte një diplomat dhe politikan turk me prejardhje shqiptare, i cili gjithashtu shërbeu si oficer ushtarak dhe diplomat gjatë dekadës së fundit të Perandorisë Osmane. Ai ishte gjithashtu Kryeministri i dytë i Turqisë (1924–1925) dhe Kryetari i dytë i Parlamentit turk pas Mustafa Qemal Ataturkut.
Fethi Okjar | |
|---|---|
 | |
| Kryeministri i 2-të i Turqisë | |
| Në detyrë 22 nëntor 1924 – 3 mars 1925 | |
| Presidenti | Mustafa Qemal Ataturku |
| Paraprirë nga | Ismet Inony |
| Pasuar nga | İsmet İnönü |
| Kryeministri i 4-të i Qeverisë së Asamblesë së Madhe Kombëtare | |
| Në detyrë 14 gusht 1923 – 27 tetor 1923 | |
| Paraprirë nga | Rauf Orbay |
| Pasuar nga | Ismet Inony (si Kryeministri i Turqisë) |
| Kryetari i 3-të i Asamblesë së Madhe Kombëtare | |
| Në detyrë 1 nëntor 1923 – 22 nëntor 1924 | |
| Presidenti | Mustafa Qemal Ataturku |
| Kryeministri | Ismet Inony |
| Paraprirë nga | Mustafa Qemal Ataturku |
| Pasuar nga | Kâzım Özalp |
| Anëtar i Asamblesë së Madhe Kombëtare | |
| Në detyrë 8 shkurt 1935 – 7 maj 1943 | |
| Njësia zgjedhore | Bolu (1935, 1939, 1943) |
| Në detyrë 28 qershor 1923 – 25 prill 1931 | |
| Njësia zgjedhore | Stamboll (1923) Gümüshane (1927) |
| Ministri i Drejtësisë | |
| Në detyrë 26 maj 1939 – 12 mars 1941 | |
| Presidenti | Ismet Inony |
| Kryeministri | Refik Saydam |
| Paraprirë nga | Tevfik Fikret Sılay |
| Pasuar nga | Hasan Menemencioğlu |
| Ministri i Mbrojtjes Kombëtare | |
| Në detyrë 22 nëntor 1924 – 3 mars 1925 | |
| Kryeministri | Vetë ai |
| Paraprirë nga | Kâzım Fikri |
| Pasuar nga | Rexhep Peker |
| Ministri i Brendshëm i Qeverisë së Asamblesë së Madhe Kombëtare | |
| Në detyrë 5 nëntor 1922 – 27 tetor 1923 | |
| Paraprirë nga | İsmail Safa Özler |
| Pasuar nga | Ahmet Ferit Tek |
| Në detyrë 10 tetor 1921 – 9 korrik 1922 | |
| Paraprirë nga | Refet Bele |
| Pasuar nga | İsmail Safa |
| Ministri i Brendshëm (Perandoria Osmane) | |
| Në detyrë 14 tetor 1918 – 8 November 1918 | |
| Ministri i parë | Ahmet İzzet |
| Paraprirë nga | Mehmet Talaat (acting) |
| Pasuar nga | Mustafa Arif |
| Të dhëna vetjake | |
| U lind më | Ali Fethi 29 prill 1800 Prilep, Vilajeti i Manastirit, Perandoria Osmane |
| Vdiq më | 7 maj 1943 (63 vjet) Stamboll, Turqi |
| Partia politike | Partia Republikane Popullore (1930–1943) Partia Republikane Liberale (1930) Partia Republikane Popullore (1923–1930) Partia Popullore Liberale Osmane (1918–1919) Komiteti "Bashkim e përparim" (1913–1918) |
| Shërbimi ushtarak | |
| Aleanca | .svg){kind=small} Perandoria Osmane |
| Dega/shërbimi | Ushtria Osmane |
| Vite shërbimi | 1898–1923 |
| Grada | Lieutenant General |
| Beteja/luftra | Lufta Italo-Turke Luftërat Ballkanike |
Biografia
RedaktoAi lindi në qytetin osman të Prilepit në Vilajetin e Manastirit (Maqedonia e Veriut e sotme) në një familje shqiptare.[1] [2][3] Në vitin 1913, ai u bashkua me Komitetin e Bashkimit dhe Përparimit (İttihat ve Terakki Cemiyeti) dhe u zgjodh si sekretar i përgjithshëm. Në vitin 1924 u emërua kryeministër si pasardhës i İsmet İnönü. Por vetëm disa muaj më vonë në mars 1925 ai u zëvendësua përsëri nga İnönü pasi një politikë më vendimtare ishte e nevojshme për të shtypur rebelimin e Sheikh Saidit.[4] Më pas u emërua ambasador i Turqisë në Francë në Paris.[4] Në vitin 1930, ai mori lejen për të krijuar Serbest Cumhuriyet Fırkası ("Partia Republikane Liberale"), një parti e hershme e opozitës.[5] Por, kur qeveria vuri re mbështetjen e kësaj partie opozitare mes islamistëve, ajo u shpall e paligjshme dhe u mbyll, një situatë e ngjashme me atë të Partisë Republikane Progresive, e cila kishte zgjatur për disa muaj në vitin 1924. Më vonë ai shërbeu si Ministër i Drejtësisë nga viti 1939 deri në 1941.
-
Ataturku dhe Okjar, gusht 1930 -
Okjar në ditët e tij të hershme -
Okjar në vitet 1930
Shih edhe
RedaktoLiteratura
Redakto- Balkaya, İhsan Sabri (2005). Ali Fethi Okyar (29 Nisan 1880-7 Mayıs 1943) (në turqisht) (bot. I.). Ankara: Turkish History Association. ISBN 9751617162.
- Çay, Abdulhaluk Mehmet (2009). Başlangıçtan Bugüne Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri (PDF) (në turqisht). Künüçen, Hale. Ankara: Turkey Ministry of Culture and Tourism, Culture Portal. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 1 maj 2020. Marrë më 1 maj 2020.
- Güneş, İhsan (gusht 2012). Özmel Akın, Nur; Güven, Pınar (red.). Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Türkiye'de Hükümetler: Programları ve Meclisteki Yankıları (1908-1923) (në turqisht) (bot. I.). Istanbul: Turkey İş Bank Cultural Publications. ISBN 9786053606512.
Referime
Redakto- ^ Stevenson, Charles (2014). A Box of Sand. The Italo-Ottoman War 1911-1912 (në anglisht). fq. 110. ISBN 9780957689275.
- ^ Karpat, Kemal (2001). The politicization of Islam: reconstructing identity, state, faith, and community in the late Ottoman state (në anglisht). Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780190285760.
- ^ Gingeras, Ryan (2019). Eternal Dawn: Turkey in the Age of Atatürk (në anglisht). Oxford University Press. fq. 27. ISBN 978-0-19-879121-8.
- ^ a b Üngör, Umut. "Young Turk social engineering : mass violence and the nation state in eastern Turkey, 1913- 1950" (PDF). University of Amsterdam (në anglisht). fq. 235–236. Marrë më 8 prill 2020.
- ^ Weiker, Walter F. (1991). Heper, Metin; Landau, Jacob M. (red.). Political Parties and Democracy in Turkey (në anglisht). I.B. Tauris. fq. 84. ISBN 1-85043300-3.