Familja Humoj
Humoj ose Omoj ishte një familje fisnike arbërore që shërbeu si pronojarë të Republikës së Venedikut në rajonin e Balecit dhe Drishtit (Shqipëria e sotme) në shekullin e 15-të.
Historia familjare
RedaktoKur Baleci ra nën kontrollin e Republikës së Venedikut, ai u bë pronoia e Radiq I Humoj i cili më vonë kontrolloi kështjellën e Petrës në rajonin e Polatit. Sipas raporteve veneciane, Radiq Humoj ishte një pronojar i shquar në rajonin e Shkodrës në korrik 1403. [1] Donato de Porto, një guvernator i Shkodrës, emëroi Radiqin si pronoier të Balecit në periudhën 1402-1403 dhe Senati konfirmoi vendimin e tij më 16 shtator 1404. [2]
Radiq Humoj, si shumë pronoitarë të tjerë vendas venedikasë, e mbështeti Balshën III gjatë luftës së tij me Republikën e Venedikut për të shpëtuar pozitën dhe pronën e tij. Balsha III pati njëfarë suksesi fillestar në fillim të vitit 1405 dhe pushtoi të gjithë rajonin e Shkodrës përveç vetë kalasë së Shkodrës. Venedikasit arritën të rimerrnin rajonin e Shkodrës në gjysmën e dytë të vitit 1405 dhe të merrnin kontrollin mbi zotërimet e ish-Radiqit. Edhe pse Radiq Humoj përsëri u zotua për besnikëri ndaj Venedikut, ata refuzuan t'i kthenin atij pronojat e mëparshme. Vetëm pasi Radiku ishte vrarë ndërsa luftonte për Venedikun dhe pasi guvernatori i Shkodrës informoi Senatin për meritat e tij, Senati Venedik vendosi më 19 shtator 1410 të emëronte djemtë e Radikut në postin e tij të mëparshëm. [3]
Pas vdekjes së Radiqit, venedikasit ia dhanë Balecin vëllait të tij Andreas (që në atë kohë ishte vojvoda e zonës në veri të Shkodrës) dhe djalit të tij Kojaçin. Kjo u konfirmua nga Senati i Venedikut më 13 shkurt 1419. [4] [5] Gjatë Luftës së Dytë të Shkodrës, Andrea Humoj iu bashkua despotit serb, ndërsa anëtarët e tjerë të familjes Humoj mbetën besnikë ndaj venedikasëve.[6]
Kojaçin Humoj ishte i martuar me një vajzë të Zuan Anglezit, oficer venecian në kalanë e Shkodrës dhe patën dy djem, Radiq II Humoj dhe Marin. Radiq II Humoj u martua me një vajzë të Pjetër Spanit në vitin 1433 dhe u bë pronot i fshatit Serel të rrethit të Tivarit. [7] Kur Kojaçin vdiq, Venediku ia dha pronoinë dikujt tjetër dhe i premtoi të riut Radiq II Humoj në nëntor 1441 se do t'i jepte pak pronoia sapo pronojari përgjegjës të kishte vdekur.[8] Që nga viti 1441, Radiq dhe Marin ishin pronoiers të Gleros pranë Shkodrës, që dikur i përkiste Bonzit. [9]
Kur Radiq Humoj u rebelua kundër venecianëve, Peter Spani kërkoi nga Senati venedikas që t'i jepte atij kontrollin mbi kështjellën e Radiqit, Petra. [10]
Më 1443 Mikael Humoj dhe tre vëllezërit e tij ishin pronojarë të fshatit me katër shtëpi, Passo Bianco në Drisht . [11][12] Kur Passo Bianco u bë objekt mosmarrëveshjesh midis vëllezërve Humoj, Senati venecian vendosi në 1445 që vetëm Michael do të kishte mbetur pronoiar i atij fshati. [13]
Lufta kundër Skënderbeut
RedaktoAndrea dhe Kojaçin Humoj, së bashku me Simeon Vulkata, udhëhoqën aleancën pro-veneciane kundër Skënderbeut, duke luftuar veçanërisht ashpër për kontrollin mbi Balecin dhe Drishtin në 1447. [14] Anëtarët e shumë familjeve vendase morën pjesë në luftë në anën venedikase. Këta ishin Vasilije Ugrin, familja Zapa (Jovani dhe vëllai i tij), familja Pedantarë (shtatë vëllezër pedantarë e shumë të tjerë), familja Moneta (tre djemtë e Rajko Monetës), familja Malonshi (Petari me dy djemtë), Busha Sornja nga Dagnum dhe. shumë të tjerë. [15] Koja Humoj u vra gjatë një sulmi në Sati.[16]
Lufta kundër Perandorisë Osmane
RedaktoMidis 1456 dhe gushtit 1457 u zhvillua një luftë e vogël midis dy degëve të familjes Dukagjini midis Lekës dhe Pal Dukagjinit të mbështetur nga osmanët në njërën anë dhe Draga Dukagjinit, djalit të Nikollë Dukagjinit, të mbështetur nga Venediku.[17] Në këtë luftë, familja Humoj, së bashku me Skënderbeun dhe familjen Moneta, luftuan në krah të forcave venedikase. [18]
Andrea Humoj udhëtoi për në Venecia në vitin 1464 për të pohuar pretendimet e familjes së tij përpara Senatit venedikas duke theksuar veprat e të parëve të tij. [19] Ai e vizitoi përsëri Venedikun në vitin 1472 dhe gjatë rrethimit të Shkodrës më 1474, kur të gjithë titujt e pronësisë së Humojve u konfirmuan edhe një herë. [20] Anëtarët e familjes Humoj nuk gëzonin për shumë kohë pozicionet e tyre të konfirmuara, sepse shumë prej tyre, si shumë anëtarë të familjes Moneta, vdiqën duke luftuar kundër Perandorisë Osmane derisa osmanët pushtuan Shkodrën në 1479. Mes tyre ishin Koja, Tanush, Duka, Michael dhe Piero Humoj. [21] Në janar të vitit 1478, pa filluar rrethimi, gruaja e Kojës Humoj dhe vajza e tyre shkuan në Venedik së bashku me gratë dhe fëmijët e shumë fisnikëve të tjerë nga Shkodra, përfshirë gruan e Rajko Monetës dhe pesë fëmijë. [22] Kur Andreas Humoj kreu tradhti, ai u dënua me vdekje nga komandanti i përgjithshëm venecian Triadan Gritti dhe u ekzekutua nga një burrë nga Tuzi.[23]
Pasi Republika e Venedikut dhe Perandoria Osmane nënshkruan Traktatin e Kostandinopojës që ia dorëzoi Shkodrën Perandorisë Osmane, anëtarët e familjes Humoj, së bashku me shumë qytetarë të Shkodrës, emigruan në Itali.
Familja Humoj në letërsi
RedaktoMarin Barleti përmend Blasius Humojin si kalorës në Shkodër në veprën e tij Rrethimi i Shkodrës (Latin: De obsidione Scodrensi, Venediku, 1504). [24] Jeronim de Rada përmend Cola Humoj si një nga kalorësit që luftonte në Rrethimin e Shkodrës së bashku me Milosaon, princin e Shkodrës. [24]
Anëtarët
Redakto- Radiq (Radicius), pronijar
- Andrea, pronijar
- Kojaçin (Coiacin), pronijar
- Radiku II
- Marin
- Mihailo, pronijar
- Piero
Radiku dhe Andrea ishin vëllezër. Kojaçin ishte djali i Radikës.[25]
Shënime
RedaktoShih edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ Serbian Academy of Science 1980
Радич Хумој био је врло истакнути пронијар у Скадарском крају
- ^ Serbian Academy of Science 1980
Радич Хумој потврдио је у звању Еустахијев наследник Донат де Порто (1402—1403) а затим и сам Сенат 16 септембра 1404.
- ^ Serbian Academy of Science 1980
- ^ Serbian Academy of Science 1980
Радич Хумој је умро пре но што је пописан скадарски крај. Балеч је, после њега, припао његовом брату Андрији, који је био војвода предела изнад Скадра, и сину Којчину.
- ^ Rivista di studi bizantini e neoellenici, Volume 7. Rome: Istituto per l'Europa orientale (Rome, Italy), Associazione nazionale per gli studi bizantini. 1953. fq. 506. Marrë më 28 janar 2012.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ M. Bešić, Zarij (1970), Istorija Crne Gore / 2. Crna gora u doba oblasnih gospodara. (në serbisht), Titograd: Redakcija za istoiju Crne Gore, fq. 145, OCLC 175122851,
Андрији Хумоју, који је за разлику од својих рођака, вјерних поданика Републике, пришао током рата деспоту и кога су Млечани сматрали „одметником".
- ^ Antonović, Miloš (2003), Town and district in littoral of Zeta and northern Albania in 14th and 15th century (në serbisht), Belgrade: Istorijski institut, fq. 216, ISBN 9788677430313, OCLC 55953999,
Наиме, женећи се 1433 године ћерком Петра Спана, Радич II Хумој је добио село Серељи у барском дистрикту
- ^ Serbian Academy of Science 1980
Зуанова ћерка. Била је удата за Којчина Хомоја, који је такође умро и оставио јој два мала сина, Радича и Марина. Као дечаци нису могли одлазити у Млетке па је Сенат уступио њихове поседе другима. Тек у новембру 1441 стигао је млади Радич Хумој у Млетке да заштити своја права. Сенат му је ставио у изглед да ће се његово питање некако решити после смрти садашњих држалаца поседа.
- ^ Schmitt 2001
Radic und Maran Humoj verwalteten seit 1441 Gleros bei Skutari, das einst den Bonzi gehört hatte.
- ^ Serbian Academy of Science 1980, p. 43
- ^ Schmitt 2001, p. 490
Michael Humoj als Grundbesitzer zu berücksichtigen; er war Pronoiar im Drivastinischen, im Dorf Passo bianco (alb. Shtegu bardhe) (1443).
- ^ Božić, Ivan (1979), Nemirno pomorje XV veka (në serbisht), Beograd: Srpska književna zadruga, fq. 291, OCLC 5845972,
... Албанац Михајло Хумој добио је са својом браћом један заселак са четири куће Пасо Бланко (Бели Пролаз) - у пронију
- ^ Schmitt 2001, p. 490
Dieses Amt teilte er mit seinen drei Brüdern; als es zum Streit unter ihnen kam, sprach der Senat Michael als dem ältesten die Würde eines „caput et proniarius" auf Lebenszeit zu (1445).
- ^ Schmitt 2001
In einer getreidearmen Gegend war dies ein Anschlag auf die Lebensgrundlagen der Gemeinde. Venedig ging in dieser Frage äusserst behutsam vor, denn Koja und Andreas Humoj hatten der Signoria bedeutende Dienste geleistet. Zusammen mit Simeon Vulkata waren sie an der Spitze der venezianischen Verbände gegen Skanderbeg ins Feld gezogen (1447). In ihren Machtgebieten um Balezo und Drivasto wurde besonders heftig gekämpft.
- ^ Univerzitet u Beogradu. Filozofski fakultet (1964). Zbornik Filozofskog fakulteta, Volume 8 (në serbisht). Belgrade: Naučno delo. fq. 419. Marrë më 28 janar 2012.
Многи домаћи људи учествовали су у борбама на Млетачкој страни. Која Хумој... Василије Угрин,...Јован Запа и његов брат...седморице браће Педантари...више њихових рођака...три сина Рајка Монете...Петар Малонши са два сина...и Буша Сорња из Дања...Другима и нема трага...
- ^ Univerzitet u Beogradu. Filozofski fakultet (1964). Zbornik Filozofskog fakulteta, Volume 8 (në serbisht). Belgrade: Naučno delo. fq. 419. Marrë më 28 janar 2012.
Која Хумој је погинуо за време јуриша на Сати
- ^ Schmitt 2001
Der nach 1456 ausbrechende Kampf um Dagno wurde auch als Familienzwist der Dukagjin ausgetragen, in dem sich Anhänger der Osmanen, Paul und Leka, und Venedigs, Nikolas Sohn Draga, gegenüberstanden.
- ^ Schmitt 2001
Daneben bot der Krieg Skanderbeg die Gelegenheit, seine Führungsstellung in den Bergen der Dukagjin zu erneuern und gleichzeitig Venedig einen Dienst zu erweisen. Der Kleinkrieg wurde mit grosser Heftigkeit geführt, wobei sich bekannte Parteigänger der Republik wie die Moneta und Humoj besonders auszeichneten.
- ^ Schmitt 2001
Gleichsam zur Bestatigung der Anspruche seiner Familie kam Andreas Humoj im Jahre 1464 nach Venedig und erzählte von den Taten seiner Vorfahren.
- ^ Schmitt 2001
Auf den Hohepunkt des Kampfes um Skutari traf eine weitere Gesandtschaft der Humoj in Venedig ein: sie fasste die Geschichte einer Familie zusammen, die viele Jahrzehnte für Venedig gekämpft und dabei viele Angehörige verloren hatte. Mit Stolz verwiesen die Humoj darauf, dass sie schon in dritter Generation der Signoria dienten.144 Sie erhielten nochmals alle Besitztitel bestätigt.
- ^ Schmitt 2001
Lange erfreuten sie sich aber nicht mehr ihrer Landerein und Amter. Wie die Moneta entrichteten die Humoj einen hohen Blutzoll im Türkenkrieg: unter den Gefallenen der Schlachten um Skutari waren auch Koja, Tanush, Duka, Michael und Piero Humoj.
- ^ Lucia Nadin Bassani (2008). Migrazioni e integrazione: il caso degli Albanesi a Venezia (1479-1552). Bulzoni. fq. 22. ISBN 978-88-7870-340-7. Marrë më 30 janar 2013.
Nel gennaio 1478 arrivavano a Venezia: la moglie di Nicolò Moneta, voivoda (ossia capo, governatore) di Scutari con i suoi cinque figli; la moglie di Choie Moi (Humoj) con la figlia;
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Schmitt 2001
Rätselhaft erscheint vor diesem Hintergrund das Schicksal Andreas Humojs: Er beging verrat und wurde von Generalkapitan Triadan Gritti zum tode verurteilt. Das urteil vollstreckte ein Tuzi.
- ^ a b Arshi Pipa (1978). Albanian literature: social perspectives. fq. 27. ISBN 9783878281061. Marrë më 10 mars 2012.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ostrogorsky, Georg (1951). Das Pronoia-System: Ein Beitrag zur Geschichte d. Feudalismus in Byzanz und den südslavischen Ländern. Naučna knjiga. fq. 156–170.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Studi Veneziani. Vëll. 5–6. L.S. Olschki. 1964. fq. 88–92.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Acta Albaniae Veneta saeculorum XIV et XV (në latinisht). Archivio di Stato di Venezia, Giuseppe Valentini. 1967. fq. 58. Marrë më 28 janar 2012.
Humoja, Moia, Omoy, fam. nob. Drivast. vel. Scodrena