Gustav I i Suedisë

Gustav Erikkson më vonë u bë i njohur si Gustav Vasa (12 maj 1496 - 29 shtator 1560), ishte Mbreti i Suedisë nga viti 1523 deri në vdekjen e tij në 1560, më parë i vetë-njohur Mbrojtësi i Mbretërisë (Riksföreståndare) nga viti 1521, gjatë Luftës Suedeze të Çlirimit kundër Mbretit Christian II i Danimarkës, Norvegjisë dhe Suedisë. Gustav u ngrit për të udhëhequr lëvizjen rebele pas masakrës së Stokholmit, ku babai i tij u ekzekutua. Zgjedhja e Gustav si mbret në 6 qershor 1523 dhe hyrja e tij triumfale në Stokholm njëmbëdhjetë ditë më vonë shënoi shkëputjen përfundimtare të Suedisë nga Bashkimit të Kalmarit.

Gustav Eriksson Vasa
Mbreti i Suedisë
Mbretërimi	6 qershor 1523 – 29 shtator 1560
Kurorëzimi	12 janar 1528
Paraardhës	Christian II
Pasardhës	Eric XIV
Shtëpia	Shtëpia e Vasës
I ati	Erik Johansson Vasa
E ëma	Cecilia Månsdotter
U lind	12 maj 1496 Kështjella e Rydboholmit ose Lindholmen, Uppland, Suedi
Vdiq	29 shtatpr 1560 (64 vjet) Tre Kronor, Stokholm, Suedi
Varrimi	21 dhjetor 1560 Katedralja e Uppsalës, Uppsala, Suedi

Si mbret, Gustav provoi një administrator energjik me një brez të pamëshirshëm jo inferior ndaj paraardhësit të tij, duke shtypur brutalisht kryengritjet e mëpasshme (tre në Dalarna - e cila kishte qenë dikur rajoni i parë për të mbështetur pretendimin e tij për fronin - një në Västergötland, dhe një në Småland). Ai punoi për të rritur taksat dhe për të sjellë një Reformim në Suedi, duke zëvendësuar privilegjet e pronarëve, fisnikëve dhe klerikëve lokalë me guvernatorë dhe peshkopë të caktuar nga qendra. Sundimi i tij 37-vjeçar, i cili ishte më i gjati i një mbreti suedez të pjekur deri në atë datë (i kaluar më pas nga Gustaf V dhe Carl XVI Gustaf) pa një shkëputje të plotë jo vetëm me epërsinë daneze - norvegjeze, por edhe me Kishën Katolike Romake, pasuritë e së cilës u shtetëzuan, me Kishën Luteriane të Suedisë të krijuar nën kontrollin e tij personal. Ai u bë sovrani i parë i vërtetë autokratik vendas suedez dhe ishte një burokrat dhe propagandist i aftë, me përrallat e aventurave të tij kryesisht fiktive gjatë luftës për çlirim, të përhapura deri më sot. Në vitin 1544, ai shfuqizoi monarkinë zgjedhore të Suedisë Mesjetare dhe e zëvendësoi atë me një monarki të trashëguar nën Shtëpinë e Vasës, e cila mbajti fronin suedez deri në vitin 1654. Kështu, tre nga djemtë e tij, Eric XIV, John III and Charles IX, të gjithë mbajtën mbretërinë në pika të ndryshme.

Gustav I më pas është etiketuar themeluesi i Suedisë moderne dhe "babai i kombit". Gustav pëlqente të krahasohej me Moisiun, për të cilin ai besonte se kishte çliruar gjithashtu popullin e tij dhe kishte krijuar një shtet sovran. Si person, Gustav ishte i njohur për metodat e pamëshirshme dhe një humor të keq, por edhe dashurinë për muzikën dhe kishte një farë zgjuarsie dhe aftësie dinake për të tejkaluar dhe asgjësuar kundërshtarët e tij.

Jeta e hershme

Gustav Eriksson lindi ndoshta në vitin 1469 (edhe pse ka vite të ndryshme sa i përket vitit të lindjes), tek prindërit Erik Johansson Vasa dhe Cecilia Månsdotter. Lindja ka shumë të ngjarë të ketë ndodhur në Kështjellën e Rydboholmit, në verilindje të Stokholmit, shtëpia e pallatit të babait, Erik. I porsalinduri mori emrin e tij, Gustav, nga gjyshi i Erikut Gustav Anundsson.

Prindërit e Erik Johansson ishin Johan Kristersson dhe Birgitta Gustafsdotter përkatësisht të dinastive Vasa dhe Sture, të dy dinasti të fisnikërisë së lartë. Birgitta Gustafsdotter ishte motra e Sten Sture Plakut, regjent i Suedisë. Duke qenë një i afërm dhe aleat i xhaxhait Sten Sture, Eriku trashëgoi pasuritë e regjentit në Uppland dhe Södermanland kur ky i fundit vdiq në vitin 1503. Megjithëse ishte anëtar i një familje me prona të konsiderueshme që nga fëmijëria, Gustav Eriksson më vonë do të ishte zotëruesi i një dimension më të madh.

Sipas hulumtimeve gjenealogjike, Birgitta Gustafsdotter dhe Sten Sture (dhe si rrjedhojë edhe Gustav Vasa) erdhën nga mbreti Sverker II i Suedisë, përmes mbesës së Mbretit Sverker Benedikte Sunesdotter (i cili ishte i martuar me Svantepolk Knutsson, djali i Dukës së Reval). Një nga stërgjyshet e mbretit Gustav ishte gjysmë motër e mbretit Charles VIII të Suedisë.