Jevgeni Prigozhin
Yevgeny Viktorovich Prigozhin (lindur më: 1 qershor 1961) është një oligark rus, lider mercenar dhe ish-i besuari i ngushtë i presidentit rus Vladimir Putin derisa ai filloi një kryengritje në qershor 2023. Prigozhin quhet ndonjëherë "kuzhinieri i Putinit", pasi ai zotëron restorante dhe kompani ushqimi që ofrojnë shërbime për Kremlinin.[1] Dikur i dënuar në Bashkimin Sovjetik, Prigozhin kontrollon një rrjet kompanish me ndikim, veçanërisht kompaninë ushtarake private Wagner, e cila u mbështet nga shteti rus, si dhe 3 kompani të akuzuara për ndërhyrje në zgjedhjet amerikane të vitit 2016 dhe 2018. Sipas një hetimi të vitit 2022 nga Bellingcat, The Insider dhe Der Spiegel, aktivitetet e Prigozhin "janë të integruara ngushtë me Ministrinë e Mbrojtjes së Rusisë dhe krahun e saj të inteligjencës, GRU".[2]
Pas vitesh mohimi të lidhjeve me Grupin Wagner, në shtator 2022 ai konfirmoi se ishte themeluesi i tij. Ai deklaroi se e themeloi atë në maj 2014, për të mbështetur forcat proxy ruse në Luftën e Donbasit kundër Ukrainës. Ky pranim u nxit nga një video virale në vitin 2022, në të cilën Prigozhin u shfaq në një burg rus duke rekrutuar të burgosur, duke u premtuar atyre lirinë nëse do të shërbenin 6 muaj me Grupin Wagner. Grupi i tij Wagner luajti një rol të rëndësishëm në luftën Ruso-Ukrainase. Ai gjithashtu mbështeti interesat ruse në Siri, Libi, Republikën e Afrikës Qendrore dhe disa vende të tjera. Në nëntor 2022, Prigozhin pranoi gjithashtu rolin e tij në ndërhyrjen ruse në zgjedhjet amerikane, duke thënë se operacione të tilla do të vazhdonin. Në shkurt 2023, ai deklaroi se ishte themeluesi dhe menaxheri për një kohë të gjatë i Agjencisë së Kërkimeve në Internet, një kompani ruse e akuzuar për propagandë dhe dezinformim në internet.
Prigozhin, kompanitë dhe bashkëpunëtorët e tij përballen me sanksione ekonomike dhe akuza penale në Shtetet e Bashkuara, dhe në Mbretërinë e Bashkuar ai mbetet një person i caktuar nën sanksione. FBI po ofron një shpërblim deri në 250.000 dollarë për informacion që çon në arrestimin e Prigozhin. Në tetor 2020, Bashkimi Evropian (BE) vendosi sanksione kundër Prigozhin në lidhje me financimin e tij të aktiviteteve të Grupit Wagner në Libi. Në prill të vitit 2022, BE-ja i vendosi sanksione të reja për shkak të rolit të tij në pushtimin rus të Ukrainës.[3]
Prigozhin kritikoi hapur Ministrinë ruse të Mbrojtjes për korrupsion dhe për keqpërdorimin e luftës kundër Ukrainës. Më 23 qershor 2023, ai përdori Grupin Wagner për të nisur një kryengritje kundër udhëheqjes ushtarake ruse, duke akuzuar Ministrinë e Mbrojtjes për granatimet e ushtarëve të Wagner. Wagner pushtoi qytetin rus të Rostov-on-Don dhe u nis për në Moskë. Negociatat çuan në ndërprerjen e kryengritjes të nesërmen. Prigozhin pranoi të transferohej në Bjellorusi dhe akuzat penale kundër tij për kryengritje u hoqën. Kryengritësit e Wagner-it nuk do të ndiqen penalisht nëse pranojnë të nënshkruajnë kontrata me Ministrinë e Mbrojtjes ose të transferohen në Bjellorusi.[4]
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ "Thousands of Russian private contractors fighting in Syria". AP News (në anglisht). 2017-12-12. Marrë më 2023-07-21.
- ^ Team, Bellingcat Investigation (2020-08-14). "Putin Chef's Kisses of Death: Russia's Shadow Army's State-Run Structure Exposed". bellingcat (në anglishte britanike). Marrë më 2023-07-21.
- ^ "Switzerland Imposed Sanctions on Wagner Group". European Pravda (në anglisht). Marrë më 2023-07-21.
- ^ Iyer, Helen Regan,Andrew Raine,Sophie Tanno,Hafsa Khalil,Tori B. Powell,Adrienne Vogt,Kaanita (2023-06-24). "June 24, 2023 - Wagner head says group standing down". CNN (në anglisht). Marrë më 2023-07-21.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)