Kësulëkuqja

Kësulëkuqja është një përrallë evropiane në lidhje me një vajzë të re dhe një ujkun e keq. Origjina e saj mund të gjurmohet në shekullin e 10-të në disa përralla folklorike evropiane. Versionet më të njohura janë shkruar nga Charles Perrault dhe Vëllezërit Grim.

Historia është ndryshuar në mënyrë të konsiderueshme në transmetime të ndryshme dhe iu nënshtrua përshtatjeve dhe leximeve të shumta moderne.

Përralla

Historia sillet rreth një vajze të quajtur Kësulëkuqja. Vajza ecën nëpër pyll për t'i dhënë ushqim gjyshes së saj me sëmundje (verë dhe tortë në varësi të përkthimit). Në versionin e Grims, nëna e saj e kishte porositur që të qëndronte rreptësisht në rrugë.

Një ujk i madh i keq dëshiron të hajë vajzën dhe ushqimin në shportë. Ai fshihet fshehurazi pas pemëve. Ai i afrohet Kësulkuqes, i cili me naivitet i thotë asaj se ku po shkon. Ai sugjeron që vajza të zgjedhë disa lule si dhuratë për gjyshen e saj, gjë që ajo bën. Ndërkohë, ai shkon në shtëpinë e gjyshes dhe fiton hyrjen duke pretenduar se është vajza. Ai e gëlltit tërë gjyshen (në disa histori, ai e mbyll në dollap) dhe pret vajzën, e maskuar si gjyshe.

Kur vajza arrin, ajo vëren se gjyshja e saj duket shumë e çuditshme. Kësulëkuqja atëherë thotë: "Çfarë zëri të thellë ke!" ("Më mirë të të përshëndes", i përgjigjet ujku), "Mirësia, çfarë sy të mëdhenj ke!" ("Që të të shoh më mirë", i përgjigjet ujku), "Dhe çfarë duar të mëdha ke!" ("Që të përqafoj / të kap", i përgjigjet ujku), dhe së fundi, "Çfarë goje të madhe ke" ("Që të haj ty!", Përgjigjet ujku), në të cilën pikë kërcen ujku edhe nga shtrati dhe e ha atë gjithashtu. Pastaj bie në gjumë. Në versionin e tregimit të Charles Perrault (versioni i parë që u botua), përralla përfundon këtu. Sidoqoftë, në versionet e mëvonshme, tregimi vazhdon përgjithësisht si më poshtë:

Një prerës druri në versionin francez, por një gjahtar sipas Vëllezërve Grimm dhe versionet tradicionale gjermane, vjen në shpëtim me një sëpatë, dhe copton ujkun e fjetur. Kësulëkuqja dhe gjyshja e saj dalin nga stomaku i ujkut. Pastaj ata mbushin trupin e ujkut me gurë të rëndë. Ujku zgjohet dhe përpiqet të shpëtojë, por gurët bëjnë që ai të shembet dhe të vdesë. Versionet e sanitizuara të tregimit tregojn se gjyshja ishte mbyllur në dollap në vend që të hahej nga ujku dhe disa tregojn se Kësulëkuqja u shpëtua nga sharrëxhia, e nuk u shpëtua pasi ujku e hëngri, ku druvari vret ujkun me sëpatën e tij.

Në kulturën popullore

Filmat

Në fillimin e viteve 1960, María Gracia luajti si Kësulëkuqja në një trilogji të filmave meksikanë të regjisorit Roberto Rodriguez, të cilat më pas u ridubluan në anglisht dhe u lëshuan në Shtetet e Bashkuara me mirësjelljen e K. Gordon Murray: i ashtuquajturi "King of the Kiddie Matinee”. Këta filma ishin: La Caperucita roja (Kësulkuqja, 1960), Caperucita y sus tres amigos (Kësulkuqja dhe shokët e saj / Kësulkuqja dhe Tre Shokët, 1961) dhe Caperucita y Pulgarcito contra los monstruos (Kësulkuqja dhe Përbindëshat, 1962).
Në një film Popeye të vitit 1960, të quajtur Kësulëkuqja, Olive përdor një kapuç të kuq dhe i dërgon hamburger mikut të saj të sëmurë, Wimpy. Sea Hag dëshiron ata hamburgerë për veten e tyre.
Në filmin japonez live-action The Red Spectacles (1987), shfaqet "zonjë e re" (siç përmendet në versionet franceze dhe gjermane të përrallës), një alegori për Fatin, është veshur si Kësulëkuqja. Një version anime i këtij personazhi u shfaq më vonë në vazhdimin e filmit, Jin-Roh.
Filmi Avengers Grimm (2015) sheh Red ku shoqëron princeshat Borëbardha, Bukuroshja e Fjetur, Hirushja dhe Rapunzel në botën moderne ndërsa princeshat përpiqen të ndalojnë Rumpelstiltskin të arratisur, megjithëse përqendrimi i vetëm i Red është vdekja e aleatit të Rumplestiltskin, Ujku i përshkruar si një njeri i ndërtuar mirë - deri në atë pikë sa ajo konsiderohet një rrezik nga udhëheqësi i princeshave Borëbardha.

Letërsi

Revolting Rhymes, një koleksion nga Roald Dahl (1982).
Ujku nga Gillian Cross (1990).
Low Red Moon by Caitlín R. Kiernan (2003).
The Book of Lost Things nga John Connolly (2006).
The Tale of Jemima Puddle-Duck nga Beatrix Potter (1908), u bazua në tregimin e Kësulëkuqja.
Flossie & the Fox nga Patricia McKissack (1986).
Lon Po Po: A Red-Riding Hood Story from China nga Ed Young (1990)
Beware of the Storybook Wolves by Lauren Child (2000).

Animacion

Walt Disney prodhoi një film vizatimor të shkurtër të heshtur të zezë dhe të bardhë të quajtur "Kësulëkuqja" (1922) për Laugh-O-Gram Studio. Kopjet e kësaj pune të hershme të Disney janë jashtëzakonisht të rralla.
Red Hot Riding Hood të Tex Avery (1943) rishkruan historinë në një ambient urbanistik të orientuar për të rritur, me lavire të përshtatshme, si ulërima ujku pas këngëtarit të klubit të natës Red.
Në filmat vizatimor të Bugs Bunny, të tilla si Little Red Riding Rabbit (1944), përdorin personazhe nga përralla, siç është Kësulëkuqja. Në një version komik vizatimor, Red Riding Hoodwinked (1955), Kësulëkuqja shoqërohet nga Zogu Tweety ndërsa të këqinj luhet nga një ujk dhe Sylvester, të cilët pyesin se kush do të luajë "gjyshen".
Seria televizive anime Grimm's Fairy Tale Classics (1987) paraqet Kësulëkuqja në një episod.
Filmi i animuar japonez Jin-Roh (1999; i njohur edhe si Jin-Roh: The Wolf Brigade), për një shoqëri sekrete brenda një njësie antiterroriste pas Luftës së Dytë Botërore më Japoni, bën disa referenca letrare dhe vizive për versionin me gojë gjermane i tregimit (më së shumti një libër Rotkäppchen i ofruar personazhit kryesor nga një prej korrierëve me bombë), i cili është më afër versionit Perrault, sesa përralla e Grimit, me një komando antiterror si ujku (titulli është fjalë për fjalë "njeri-ujku" në japonisht), dhe një ish-korrier terrorist si zonjë e re.
Në epizodin 298 të One Piece (2007), Kur Jabra përpiqet të gënjejë Sanji se Nico Robin është motra e tij, ai tregohet në formën e tij gjysmë ujku, dhe Robin tregohet i veshur me një mantel me kapuç të kuq. Para kësaj, Sanji sapo e kishte prezantuar veten si "Gjuetari".
Në filmin Shrek the Third (2007), Kësulëkuqja është portretizuar si një nga antagonistët; ajo është parë duke vjedhur në xhepa në një skenë gjatë rrëmujave të Prince Charming. Ujku i Madh është konsideruar një nga djemtë e mirë.