Lajos Thallóczy

Lajos Thallóczy
Lajos Thallóczy
	Varri i Lajos Thallóczy në varrezat Kerepesi në Budapest
Lindi	Košice, Mbretëria e Hungarisë,Perandoria Austriake
Vdiq	Herceghalom,Austro-Hungari
Shtetësia	Austro-Hungarez

Lajos Thallóczy (gjermanisht: Ludwig von Thallóczy; 8 dhjetor 1857 - 1 dhjetor 1916) ishte një historian hungarez, arkivist dhe shërbëtor i lartë publik. Ai ishte një person misterioz i monarkisë austro-hungareze që luajti një rol shumë të rëndësishëm në Ballkan. Për shkak të mentorëve të tij Gyula Andrássy dhe sidomos Béni Kállay ai u bë këshilltar i pashmangshëm në të gjitha çështjet e Ballkanit, madje edhe tek perandori Franz Jozef, ministra dhe qeveria e perandorisë^[1]. Ai ishte gjithashtu anëtar i Akademisë Hungareze të Shkencave.

Biografia

Shqipëria

Para Luftës së Parë Botërore Austria-Hungaria ishte shumë e interesuar në Shqipëri për shkak të planeve politike dhe ushtarake që kishte në Ballkan dhe i dërgoi studiuesit e saj për ta hetuar atë.^[2] Pjesërisht për shkak të këtij interesi Thallóczy ishte i punësuar në administratën austro-hungareze me titullin e këshilltarit të gjykatës për të krijuar një punë në historinë popullore të shqiptarëve dhe një libër mësimor.^[3]^[4] Së bashku me Milan Šufflay dhe Konstantin Jireček ai shkroi dy vëllime të veprës së tij monumentale Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia (botuar në 1913 dhe 1918) Historiani serb Milorad Ekmeçiç e vlerëson atë duke projektuar flamurin dhe stemën e Shqipërisë në shekullin e 14-të (shqiponja e zezë me dy koka në një flamur të kuq)^[5]^[6]

Ndërsa disa qarqe në Itali kishin plane për të krijuar lidhje më të ngushta të malazezëve dhe katolikëve shqiptarë të veriut nën udhëheqjen e tyre, Thallóczy ishte një nga nxitësit e planeve të Austro-Hungarisë për forcimin e ngjashmërisë ndërmjet tyre dhe përballjen me shqiptarët dhe sllavët. Qëllimi ishte për të kundërshtuar përparimet e Serbisë dhe Malit të Zi në bregdetin e Adriatikut. Në dhjetor 1897 Thallóczy deklaroi se është e nevojshme të ndërmerren veprime për të parandaluar tërheqjen e popullsisë së Shqipërisë në Malin e Zi.^[7] Sipas Fan Nolit Thallóczy shprehet se mendimet rreth prejardhjes serbe të Skënderbeut janë legjenda.^[8]

Bosnja

Stema e Bosnjes dhe Hercegovinës urdhërar në 1889 bazuar në propozimin e Thallóczy

Thallóczy u interesua për heraldikë në një periudhë kur qarqet shkencore u interesuan për të zgjedhur stemën "e drejtë" për Bosnje dhe Herzegovinën.^[9] Interesat e tij kryesore ishin historia boshnjake, veçanërisht gjenealogjia, heraldika dhe biografitë e individëve të shquar nga periudha e tij mesjetare. Përkrahur nga përdorimi selektiv i Thallóczy nga burimet tendencioze të interpretuara për të përmbushur aspiratat politike të perandorisë duke përfaqësuar një fatin historik të Bosnjës dhe Hercegovinës në Austro-Hungari, qeveria vendosi propozimin e tij për stemën zyrtare të Bosnjes dhe Hercegovinës në 1889.^[10] Ai paraqiti kombinimin etnik të ngjyrave të verdhë dhe të kuqe neutrale për t'u përballur me "keqpërdorimin e ngjyrave serbe dhe kroate".^[11] Ai u quajt 'krijuesi i Bosnjës'.^[12]

Thallóczy u transferua në Vienë me kërkesë të Béni Kállay. Ai ishte përgjegjës për çështjet kulturore dhe arsimore në Bosnje dhe Herzegovinë. Botoi shumë letra cirilike dhe latine, dhe gjithashtu punon për Hrushën Vukçiq, historinë e Jajces dhe shumë tema të tjera të lidhura me Bosnjen, me gjetjet kryesore të botuara në librin Studien zur Geschichte Bosnien und Serbiens im Mittelalter, botuar në Mynih dhe Leipzig në vitin 1914.

Sërbia

Gjatë Luftës së Parë Botërore ai ishte këshilltar civil i administratës ushtarake në Mbretërinë e pushtuar të Serbisë.^[13] Thallóczy vdiq në një aksident treni duke u kthyer nga funerali i perandorit Franz Jozef I.

Publikime

Prilozi k objašnjenju izvorâ bosanske historije (në boshnjakisht), Sarajevo, 1893, OCLC 41429445{{citation}}: Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja)
Die Geschichte der Grafen von Blagay. Von Ludwig von Thalloczy. M. 2 Stammtaf., 14 Siegel und Wappenabbild. (S. A. a. d. 8. Bde. d. "Jahrbuch der k.k. heraldischen Gesellschaft "Adler"). M. d. Portrait d. letzt. Blagay. (në gjermanisht), Wien: Carl Gerold's Sohn, 1898, OCLC 444453714
Thallóczy, Lajos; Áldásy, Antal, red. (1907). Magyarország és Szerbia közti összeköttetések oklevéltára 1198-1526. Budapest: Magyar Tudományos Akadémia. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Thallóczy, Ludovicus; Jireček, Constantinus; Sufflay, Emilianus, red. (1913). Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia. Vëll. 1. Vindobonae: Typis Adolphi Holzhausen. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Thallóczy, Ludovicus; Jireček, Constantinus; Sufflay, Emilianus, red. (1918). Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia. Vëll. 2. Vindobonae: Typis Adolphi Holzhausen. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Studien zur Geschichte Bosniens und Serbiens im Mittelalter, 1914
Illyrisch-albanische forschungen (në gjermanisht), München, Leipzig: Duncker & Humblot, 1916, OCLC 35691167 - coauthored with Konstantin Jireček; Milan Šufflay; Theodro Anton Max Ippen; Ernst C Sedlmayr; Josef Ivanič; Imre Karácson; Béla Péch; Karl Thopia

Referime

^ Tibor 2009, p. 217 ......u mnogočemu zagonetna ličnost monarhije ... igra isto tako zna čajnu ulogu kao i u naučnom životu. Pomoću svojih 'mentora' grofa Đule Andrašija starijeg, a posebno Benjamina Kalaja, postao je nezaobilazni savetnik u balkanskim odnosima i samom vladaru Franji Josifu, zajedničkim ministrima i Vladi Mađarske.
^ Elsie 2012, p. 437
^ Elsie 2012, p. 437
^ Ekmečić, Milorad (1989). Stvaranje Jugoslavije 1790-1918. 2. Prosveta. p. 453. Историчар Талоци, ангажован у управи са титулом дворског саветника, преузео је на себе да изради једну попу- ларну историју Албанаца и једну читанку.
^ Ekmečić, Milorad (2000), "Historiografi vetëm nga Garb"(në anglisht), Përgjigje ndaj librit të Noel Malcom Kosova, një histori e shkurtër: diskutimi shkencor mbi librin e Noel Malcolm "Kosova, një histori e shkurtër" (Macmillan, Londër 1998, 492), 8 tetor 1999 (në anglisht), 18, Beograd: Instituti i Historisë i Akademisë së Shkencave të Serbisë,ISBN 9788677430207, OCLC 48938551,Ai organizoi dizajnin e shenjave kombëtare, të tilla si stema dhe flamuri. U zgjodh një flamur i kuq me shqiponjën e zezë të dyfishtë. Në "Arkivin Shtetëror" të Sarajevës ruhet edhe projektligji me të cilin një piktor në Vjenë në 1897 u pagua 15 florina për "Ausführung des Wappens sammst Fahne". Historianët bashkëkohorë shqiptarë (Luan Maltezi) janë të gabuar në besimin se flamuri dhe stema e armëve rrjedhin nga kohët mesjetare.
^ "Balcanica". 22. Srpska Akademija Nauka i Umetnosti, Balkanolos̆ki Institut. 1991: 115. ... unsigned, written by Thalloczy,.... national coats-of- -arms were designed ....
^ Clayer, Nathalie (2007), Aux origines du nationalisme albanais: la naissance d'une nation, Karthala, p. 528, ISBN 978-2-84586-816-8, Certains milieux italiens continuaient à envisager un rapprochement entre le Monténégro orthodoxe et le Nord albanais catholique, sous leur propre houlette. En revanche, l' Autriche-Hongrie, qui cherchait à contrer l'avancée serbe et monténégrine en direction de l'Adriatique, avait tout intérêt à renforcer les altérités « albanais >> versus « slave >> et « catholique >> versus « orthodoxe >>. En décembre 1897, l'un des promoteurs du nouveau plan d'action austro-hongrois en Albanie, Ludwig von Thalloczy, affirmait qu'il fallait agir contre l'attraction du Monténégro. Il donnait l'exemple de la littérature populaire serbe qui "avançait" dans les montagnes du Nord, dans les régions de Spuz et de Podgorica, et diffusait une sorte de croyance albano-slave à travers la figure de Skanderbeg présenté en guerrier slave.
^ Noli 1947, p. 20
^ Filipović 2010, p. 174
^ Filipović 2010, p. 175 Svojim selektivnim pristupom raspoloživim izvorima kao i njihovom tendencioznom interpretacijom Thalloczy je ponudio ideju blisku ugarskoj državnoj tradiciji i političkim aspiracijama.... Upravo je ovo Thalloczyjevo rješenje...poslužilo vlastima da postupe po njegovom prijedlogu
^ Filipović 2010, p. 177
^ Bánffy, Miklós; Thursfield, Patrick (2003). The phoenix land: the memoirs of Count Miklós Bánffy. Arcadia. p. 5. must be counted Lajos Thalloczy, the eminent historian, creator of Bosnia and a trusted confidant of the dead emperor.
^ Filipović 2010, p. 175

[1] Tibor 2009, p. 217 ......u mnogočemu zagonetna ličnost monarhije ... igra isto tako zna čajnu ulogu kao i u naučnom životu. Pomoću svojih 'mentora' grofa Đule Andrašija starijeg, a posebno Benjamina Kalaja, postao je nezaobilazni savetnik u balkanskim odnosima i samom vladaru Franji Josifu, zajedničkim ministrima i Vladi Mađarske.

[2] Elsie 2012, p. 437

[3] Elsie 2012, p. 437

[4] Ekmečić, Milorad (1989). Stvaranje Jugoslavije 1790-1918. 2. Prosveta. p. 453. Историчар Талоци, ангажован у управи са титулом дворског саветника, преузео је на себе да изради једну попу- ларну историју Албанаца и једну читанку.

[5] Ekmečić, Milorad (2000), "Historiografi vetëm nga Garb"(në anglisht), Përgjigje ndaj librit të Noel Malcom Kosova, një histori e shkurtër: diskutimi shkencor mbi librin e Noel Malcolm "Kosova, një histori e shkurtër" (Macmillan, Londër 1998, 492), 8 tetor 1999 (në anglisht), 18, Beograd: Instituti i Historisë i Akademisë së Shkencave të Serbisë,ISBN 9788677430207, OCLC 48938551,Ai organizoi dizajnin e shenjave kombëtare, të tilla si stema dhe flamuri. U zgjodh një flamur i kuq me shqiponjën e zezë të dyfishtë. Në "Arkivin Shtetëror" të Sarajevës ruhet edhe projektligji me të cilin një piktor në Vjenë në 1897 u pagua 15 florina për "Ausführung des Wappens sammst Fahne". Historianët bashkëkohorë shqiptarë (Luan Maltezi) janë të gabuar në besimin se flamuri dhe stema e armëve rrjedhin nga kohët mesjetare.

[6] "Balcanica". 22. Srpska Akademija Nauka i Umetnosti, Balkanolos̆ki Institut. 1991: 115. ... unsigned, written by Thalloczy,.... national coats-of- -arms were designed ....

[7] Clayer, Nathalie (2007), Aux origines du nationalisme albanais: la naissance d'une nation, Karthala, p. 528, ISBN 978-2-84586-816-8, Certains milieux italiens continuaient à envisager un rapprochement entre le Monténégro orthodoxe et le Nord albanais catholique, sous leur propre houlette. En revanche, l' Autriche-Hongrie, qui cherchait à contrer l'avancée serbe et monténégrine en direction de l'Adriatique, avait tout intérêt à renforcer les altérités « albanais >> versus « slave >> et « catholique >> versus « orthodoxe >>. En décembre 1897, l'un des promoteurs du nouveau plan d'action austro-hongrois en Albanie, Ludwig von Thalloczy, affirmait qu'il fallait agir contre l'attraction du Monténégro. Il donnait l'exemple de la littérature populaire serbe qui "avançait" dans les montagnes du Nord, dans les régions de Spuz et de Podgorica, et diffusait une sorte de croyance albano-slave à travers la figure de Skanderbeg présenté en guerrier slave.

[8] Noli 1947, p. 20

[9] Filipović 2010, p. 174

[10] Filipović 2010, p. 175 Svojim selektivnim pristupom raspoloživim izvorima kao i njihovom tendencioznom interpretacijom Thalloczy je ponudio ideju blisku ugarskoj državnoj tradiciji i političkim aspiracijama.... Upravo je ovo Thalloczyjevo rješenje...poslužilo vlastima da postupe po njegovom prijedlogu

[11] Filipović 2010, p. 177

[12] Bánffy, Miklós; Thursfield, Patrick (2003). The phoenix land: the memoirs of Count Miklós Bánffy. Arcadia. p. 5. must be counted Lajos Thalloczy, the eminent historian, creator of Bosnia and a trusted confidant of the dead emperor.

[13] Filipović 2010, p. 175

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]