Mangusti egjiptian (Herpestes ichneumon), i njohur edhe si ikneumoni, është një specie e mangustëve i shpërndarë në Gadishullin Iberik, rajonet bregdetare përgjatë Detit Mesdhe në mes të Afrikës së Veriut dhe Turqisë, fusha tropikale dhe subtropikale e savanatAfrikë. Për shkak të gamës së tij të gjerë, ai është renditur si jo i rrezikuarListën e Kuqe të BNRN-së.

Mangusti egjiptian
Vargu kohor: Pleistoceni–tani
Statusi i ruajtjes
Klasifikimi shkencor e
Mbretëria: Animalia
Filumi: Chordata
Klasa: Mammalia
Rendi: Carnivora
Nënrendi: Feliformia
Familja: Herpestidae
Gjinia: Herpestes
Lloji:
H. ichneumon
Emri binomial
Herpestes ichneumon
Gama e mangustit egjiptian
Sinonimet
  • Viverra ichneumon Linnaeus, 1758

Anatomia

Redakto

Leshi i gjatë dhe i trashë i mangustit Egjiptian është gri deri në kafe të kuqërremtë me copëza kafe dhe të verdha. Gusha e tij është e theksuar, veshët e tij janë të vegjël. Trupi i tij i hollë është i gjatë 48–60 cm (1 ft 7 in – 2 ft 0 in) i gjatë me një bisht të gjatë të zi prej 33–54 cm (1 ft 1 in – 1 ft 9 in). Këmbët e tij të pasme dhe një zonë e vogël rreth syve janë pa furre. Ka 35–40 dhëmbë, me karafil shumë të zhvilluar , që përdoren për qethjen e mishit. Peshon 1.7–4 kg (3,7–8,8 lb).

Mongozët egjiptian me dimerzioni seksual janë vërejtur në Portugali, ku disa femra janë më të vogla se meshkujt.

Shpërndarja dhe habitati

Redakto

Manguzta egjiptiane jeton në habitatet moçalore dhe kënetore pranë përrenjve, lumenjve , liqeneve dhe zonave bregdetare . Aty ku banon në majën e shrublandës në Gadishullin Iberik, preferon zona afër lumenjve me bimësi të dendur . Nuk ndodh në shkretëtira.

Ёshtë regjistruar në Portugali nga veriu i lumit Douro në jug, dhe në Spanjë nga rrafshnalta qendrore, Andalucía deri në ngushticën e Gjibraltarit .

Në Afrikën e Veriut, ndodhet përgjatë bregdetit nga Saharanë PerëndimoreTunizi , dhe nga Egjipti verior përgjatë Gadishullit Sinai . Në Egjipt, një individ u vëzhgua në Faiyum Oasis në 1993. Në të njëjtin vit, gjurmët e tij u regjistruan në dunat me rërë afër bregdetit afër Sidi Barrani . Një individ u vërejt në një ishull në Liqenin Burullus në Delta e Nilit gjatë një studimi ekologjik në fund të viteve 1990. Në territoret palestinez , ai u regjistrua në Rripin e Gazës dhe Guvernatorata e Jericho në Bregun Perëndimor gjatë anketimeve të kryera midis 2012 dhe 2016. Në Sirinë perëndimore , ai u vëzhgua në Guvernatorin e Latakisë midis 1989 dhe 1995; ekzemplarë taksidermie u ofruan në dyqanet lokale. Në jug të Turqisë , ai u regjistrua në provincat Hatay dhe Adana .

Në Sudan, ai është i pranishëm në afërsi të vendbanimeve njerëzore përgjatë lumit Rahad dhe në Parkun Kombëtar Dinder . Gjithashtu u regjistrua në kompleksin e zonës së mbrojtur Dinder– Alatash gjatë anketimeve ndërmjet 2015 dhe 2018. Në Etiopi , mongozi egjiptian u regjistrua në lartësi prej 2,000–3,000 metra (6,600–9,800 ft) në malësitë e Etiopisë .

Senegal , është vërejtur në vitin 2000 në Parkun Kombëtar Niokolo-Koba , i cili kryesisht përfshin habitat të hapur, të mbizotëruar nga barërat . Në Guinea, Parku Kombëtar i Nigerit Epërme , mangusta egjiptiane është dokumentuar për herë të parë gjatë anketave në pranverë të vitit 1997.Ishte gjetir një individë të vdekur në bushmeat tregjet në fshatrat që ndodhen në afërsi të parkut.

Gabon,Parkun Kombëtar Moukalaba-Doudou  , ai është regjistruar vetëm në habitatet savanë. Në Republikën e Kongos , është vërejtur në mënyrë të përsëritur në Mozaikun e savanës të Kongos Perëndimore të Parkut Kombëtar Odzala-Kokoua gjatë anketimeve në 2007.

Në vitet 1990, ai u konsiderua një specie e zakonshme në Parkun Kombëtar Mkomazi të Tanzanias .

Vendodhja në Gadishullin Iberik

Redakto

Disa hipoteza u propozuan për të shpjeguar shfaqjen e mongozit egjiptian në Gadishullin Iberik:

  •       Tradicionalisht, mendohej se ishte prezantuar pas pushtimit mysliman në shekullin e VIII.
  •       Kockat e mongozës egjiptian të gërmuar në Spanjë dhe Portugali ishin radiokarbure të datuara në shekullin e parë. Prandaj shkencëtarët sugjeruan një hyrje gjatë epokës romake Hispania dhe përdorimin për eleminimin e minjve në zonat shtëpiake.
  •       Autorë të tjerë propozuan një kolonizim natyror të Gadishullit Iberik gjatë Pleistocenit nëpër një urë tokësore kur nivelet e detit ishin të ulta midis periudhave akullnajore . Kjo popullatë do të kishte mbetur e izoluar nga popullsitë në Afrikë pas epokës së fundit të akullit .

Sjellja dhe ekologjia

Redakto
 

Mangusti Egjiptian është aktivë ditën. Në Parkun Kombëtar Doñana, mangustat e vetëm Egjiptianë, u ndan në grupe deri në pesë individë u vëzhguan. Meshkujt e rritur treguan sjellje territoriale dhe ndanin vargjet e shtëpive të tyre me një ose disa femra. Sferat shtëpiake të grave të rritura mbivendosen në një farë mase, përveç në zonat thelbësore ku ata rritën pasardhësit e tyre.

Gjuan mbi brejtës, peshq, zogj, zvarranikë, amfibë dhe insekte. Gjithashtu ushqehet me fruta dhe vezë. Për t’i hapur vezët, ai i hedh midis këmbëve të tij kundër një shkëmbi ose muri. Në Parkun Kombëtar Doñana, 30 mangustë Egjiptianë u gjurmuan me radio më 1985 të grumbullonin feçe. Këto mostra përmbajnë mbetje të lepurit Europian (Oryctolagus cuniculus), hardhucat e rërës (Psammodromus), thithlopa këmbëlopata Iberike (Pelobates cultripes),hundëgjati dhëmbardh i madh (Crocidura russula), skinku me tre këmbë (Chalcides chalcides), rosat e dushqeve (Anas), egret e gjedhëve perëndimorë (Bubulcus ibis), mishi i derrit të egër (Sus scrofa), miu algjerian (Mus spretus) dhe speciet e miut (Rattus). Hulumtimet në Nigerinë Juglindore zbuluan se ushqehet gjithashtu me minj gjigantë të derdhur (Cricetomys), miun e Teminkut (Mus musuloides), miun me gëzof të butë Tullberg (Praomys tulbergi), hundëgjatin Nigerian (Crocidura nigeriae), thithlopën Hallouell (Amietophrynus maculatus), gjarpri i ujërave të turbullt Afrikanë (Afronatrix anoscopus). Sulmon dhe ushqehet nga gjarpërinjtë helmues, dhe është rezistent ndaj helmit të nepërkave Palestineze (Daboia palaestinae), kobrës së shkretëtirës së zezë (Walterinnesia ae Egyptia) dhe kobra pështymëse me qafë të zezë (Naja nigricollis).

Në Spanjë, është regjistruar më rrallë në zonat ku u rivendosë me rrëqebullin Iberian.

Riprodhimi

Redakto

Meshkujt dhe gratë arrijnë pjekurinë seksuale në moshën dy vjeç. Në Parkun Kombëtar Doñana, miqësia dhe çiftëzimi ndodhin në pranverë midis shkurtit dhe qershorit. Dy deri tre qenush lindin midis mesit të prillit dhe mesit të gushtit pas një shtatëzënie prej 11 javësh. Ata në fillim janë pa flokë dhe hapin sytë pas rreth një jave. Femrat kujdesen për to deri në një vit, herë pas here edhe më gjatë. Ata fillojnë të ushqehen më vete në moshën katër muajsh, por garojnë për ushqimin e sjellë atyre pas kësaj moshe. Në natyrë, mongozat egjiptiane ndoshta mbushin moshën 12 vjeç. Një mongoz egjiptian i robëruar ishte mbi 20 vjeç.

Taksonomi

Redakto

Në 1758, Carl Linnaeus përshkroi një mongoz egjiptian nga zona e lumit Nil në Egjipt në punën e tij Systema Naturae dhe i dha emrin shkencor Viverra ichneumon . H. i. ichneumon (Linnaeus, 1758) është nënspecia nominale . Shembulli zoologjik i mëposhtëm u përshkrua midis fundit të shekullit të 18-të dhe fillimit të viteve '30 si nënspecie:

  •       Viverra kafra ( Gmelin , 1788) - bazuar në përshkrimin e një ekzemplari nga Kepi ​​i Shpresës së Mirë .
  •  
    Kafka e mongozit egjiptian
          Herpestes ichneumon numidicus F. G. Cuvier , 1834 - dy individë nga Algjeria në Algjeri të mbajtura në menagjerin e Muséum d'Histoire Naturelle , Francë
  •       Herpestes ichneumon widdringtonii Grey , 1842 - një ekzemplar nga Sierra Morena në Spanjë
  •       Herpestes angolensis ( Bocage , 1890) - një ekzemplar mashkull nga Quissange në Angola
  •       Mungos ichneumon parvidens ( Lönnberg , 1908) - tre ekzemplarë të mbledhur afër lumit të poshtëm të Kongos në shtetin e lirë të Kongos
  •       Mungos ichneumon funestus ( Osgood , 1910) - një ekzemplar nga Naivasha në Afrikën Lindore Britanike
  •       Mungos ichneumon centralis (Lönnberg, 1917) - dy ekzemplarë nga Beni, Republika Demokratike e Kongos
  •       Herpestes ichneumon sangronizi Cabrera , 1924 - një ekzemplar nga Mogador në Marok
  •       Herpestes caffer sabiensis ( Roberts , 1926) - një ekzemplar nga Rezerva e Lojërave Sand Sand në Afrikën Jugore
  •       Herpestes kafe mababiensis (Roberts, 1932) - një ekzemplar nga Mababe në Bechuanalandin veriore

Më 1811, Johann Karl Wilhelm Illiger i nënshtroi ichneumon gjinisë Herpestes .

Kërcënimi

Redakto

Një studim i metodave të gjuetisë në Izrael të kryer në vjeshtën e vitit 2000 zbuloi se mangozi egjiptian është i ndikuar nga zhurma në zonat bujqësore. Shumica e kurtheve të gjetura u vendosën nga punëtorët mysafirë Thai. Koka të shumta të thata të mongozave egjiptian u gjetën në vitin 2007 në Tregun Dantokpa në Benin jugor, duke sugjeruar që përdoret si fetish në ritualet e kafshëve .

Ruatja

Redakto

Mangusta egjiptiane është e shënuar në Shtojcën III të Konventës së Bernës , dhe Shtojcën V të Direktivës së Habitateve dhe Llojeve të Bashkimit Evropian . Në Izrael, jeta e egër mbrohet me ligj, dhe gjuetia lejohet vetëm me leje.

Referenca kulturore

Redakto

Mbetjet e mumifikuara të katër mongozave egjiptian u gërmuan në katakombet e Anubis në Saqqara gjatë punimeve të filluara në vitin 2009. Në varrezat e Beni Hasan , një mangustë egjiptiane në një shushunjë është përshkruar në varrin e Baqet I që daton nga Dinastia e Njëmbëdhjetë të Egjiptit .  

Poeti amerikan John Greenleaf Whittier shkroi një poezi si një elegji për një ickneumon, e cila ishte sjellë në Akademinë Haverhill në Haverhill, Masaçusets në 1830. Poema e humbur gjatë u botua në numrin e 20 nëntorit 1902 të Revistës "The Independent".  Në vjershën e Christopher Smart , Jubilate Agno , macja e poetit Jeoffry u vlerësua në rreshtin 63: "Sepse ai vrau miun e Ikneumonit shumë të shkatërruar nga toka", për një sulm të supozuar mbi një mongoz egjiptian.

Refererimet

Redakto
  1. ^ Do Linh San, E.; Maddock, A. H.; Gaubert, P. & Palomares, F. (2016). "Herpestes ichneumon". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). 2016: e.T41613A45207211.