Paideia

Paidea ose paedeia (greqishtja e lashtë: Παιδεία - paideía) në kulturën e Greqisë së lashtë dhe më vonë në botën greko-romake është një shprehje e cila i referohet formimit, edukimit dhe arsimit si në aspektin fizik ashtu edhe në aspektin shpirtëror të anëtarit ideal të polisit ose shtetit. Ai përfshin shkollimin praktik të mbështetur në mësimin lëndor si dhe një përqendrim në shoqërizimin e individëve brenda rendit aristokratik të polisit. Aspektet praktike të këtij edukimi përfshijnë lëndë të përmbledhura nën përcaktimin modern të arteve liberale (retorika, gramatika dhe filozofia), si dhe disiplina shkencore si aritmetika dhe mjekësia. Një anëtar ideal dhe i suksesshëm i polisit do të duhej të zotëronte përsosje intelektuale, morale dhe fizike, kështu që stërvitja në gjimnastikë dhe mundje vlerësohej për efektin e saj në trup, krahas edukimit moral, për të cilin grekët besonin se ishte ndarë nga studimi i muzikës, poezisë dhe filozofisë. Kjo qasje mbi formimin e një mashkulli grek ishte e zakonshme për botën greqishtfolëse, me përjashtim të Spartës ku praktikohej një formë arsimore e ngurtë dhe militariste e njohur si agogea.

Ideja e paideias

Grekët konsideronin se paideia duhet të kryhej nga klasa aristokratike që priret të intelektualizojë kulturën dhe idetë e tyre. Kultura dhe rinia "formonin" idealin e kalos kagathos, "të bukurës dhe të mirës". Kjo ide është e ngjashme me atë të kalorësve mesjetarë, kulturës së tyre dhe konceptit anglez të zotërisë (gentelman).

Paideia greke është ideja e përsosmërisë. Mentaliteti grek ishte "të jesh gjithnjë i shkëlqyer"; Homeri e regjistron këtë akuzë të mbretit Peleus te biri i tij Akili. Kjo ide quhet arete. "Arete ishte ideali qendror i gjithë kulturës greke."

Në Iliadë, Homeri portretizon përsosmërinë e fizikut dhe guximin e grekëve dhe trojanëve. Në veprën Odiseja, Homeri thekson përsosmërinë e mendjes, ose zgjuarsinë, që ishte gjithashtu e nevojshme për të fituar. Arete është një shoqërues i asaj që do të thotë të ishte një hero dhe një përbërës i luftës që ishte e nevojshme për të pasur sukses. Thjeshtë, ajo është aftësia për të "bërë duart e tij të mbajnë kokën kundër armiqve, monstrave dhe rreziqeve të të gjitha llojeve, dhe të dalin fitimtarë".

Në ligjërimin modern, klasiku gjermano-amerikan Werner Jaeger, në Magnum opusin e tij me ndikim Paideia (3 vëllime. nga viti 1934), përdor konceptin e paideias për të gjurmuar zhvillimin e edukimit dhe arsimit grek që nga koha e Homerit deri te Demostheni. Koncepti i paideias u përdor gjithashtu nga Mortimer Adler në kritikën e tij ndaj sistemeve bashkëkohore arsimore perëndimore, ndërsa Lawrence A. Cremin e përdori në historitë e tij të arsimit amerikan.

Mesatarja e artë

Grekët e përshkruanin veten si "Dashamirë të Bukurisë" dhe ata ishin shumë të dhënë pas estetikës. Ata e shihnin dhe vlerësoni bukurinë në natyrë. Ata vunë re një proporcion të veçantë të quajtur raporti i artë (afërsisht 1.618) dhe përsëritja e tij në shumë gjëra. Ata folën për nevojën e ekuilibrit si mesatarja e artë Zgjedhja e mesme dhe jo ekstreme dhe besuan se bukuria nuk ishte në sipërfaqet e ngjyrës, dritës ose hijes, por në thelbin e qenies, e shprehur në strukturë, rresht, etj. dhe proporcione.

Grekët kërkonin ekuilibër në të gjitha aspektet e përpjekjes dhe përvojës njerëzore. Mesatarja e artë është shprehja kulturore e këtij parimi në të gjithë paideinë greke: arsimin, arkitekturën, artin, politikën dhe psikologjinë njerëzore.

Ndikimi i Sokratit

Sokrati ka ndihmuar në formimin shpirtëror të Athinës, si një lider në Greqi me konceptin e tij të paideias. Qëllimi i Sokratit ishte ndërtimi i praktikave të tilla arsimore dhe politike që do t'i shtonin rëndësinë praktikës demokratike. Ai dëshironte të ngrejë audiencën e tij athinase në fushën e filozofisë duke zbatuar një parim të veçantë - Majeutikën. Baza e këtij areti është arsimi. Arete ishte një koncept i cili shtrihej në gjithçka që kanë bërë grekët.

Mentaliteti i aretes shtrihet edhe në Paideian e Platonit, i cili së bashku me Sokratin themeluan një shkollë shumë me ndikim në Greqinë e lashtë. Ata kundërshtuan arsimin e polisit, ku mbizotëronte rivaliteti i tyre i retorikës dhe shkencës për udhëheqje në arsim dhe kulturë. Sokrati u detyrua të mbrohej kundër akuzave që arsimi korrupton të rinjtë. Paideia e Sokratit u bë vendimtare për mbijetesën e polisit përmes identifikimit të retorikës, me përjashtime politike.

Roli i muzikës në paidea

Aristoteli: "Qëllimi i muzikës mund të na vë në konfuzion", kjo vazhdon të luajë rolin e kohës së lirë e cila kuptohet në dy mënyra. Grekët e lashtë këtu nënkuptojnë kohën e lirë, e cila do të përdoret për të investuar në aspektin personal, e cila do të plotësohet me punën e mbushjes së shpirtit.

Sot, koha e lirë nënkupton kohën e përdorur për t'u çlodhur ose për argëtim. Sidoqoftë, ne zgjedhim kohën e lirë për veten tonë. Kështu është edhe me muzikën.

Njerëzit merren me muzikë vetëm për kënaqësi personale, aplikimi i saj konsiston në faktin se ajo shëron, pasuron, lehtëson mendjen e njeriut për tu shkëputur në një mënyrë të tillë që vetëm ajo mund të ketë sukses, në një mënyrë që vetëm ajo mund të bëjë.

Muzika mund të pushojë, të zhvillojë paqen shpirtërore. Muzika sjell harmoninë e mendimeve dhe ndjenjave. "Muzika është, për nga natyra e saj, diçka shumë e këndshme". Ajo kontribuon në edukimin, është mishërim i virtyteve fisnike, ajo nuk është e kushtëzuar nga asgjë, as nuk është e bazuar në asnjë lloj përfitimi, por ajo arrin ta formojë një fëmijë me vete në rrugën e drejtë.

Paidea në thënie dhe fjalë të urta

• " Njihe vetveten " dhe " Asgjë tepër ", thënie të cilat ishin në buzët e të gjithëve." Fjalë të mbishkruara në tempullin e Delfit.
• "E vështirë është e mira".

Shih edhe

• Agoga
• Efebia
• Polisi
• Sokrati
• Kalokagathia

Literatura

• Werner Jaeger, Paideia: The Ideals of Greek Culture, vols. I-III, trans. Gilbert Highet, Oxford University Press, 1945.
• Oxford English Dictionary, "Paedeia." Online Draft Version, 2005.