Rust (gjuhë programimi)

Rust është një gjuhë programimi shumëparadigmëshe, e qëllimeve të përgjithshme që thekson performancën, sigurinë e tipit dhe njëkohshmërinë . Ai forcon sigurinë e kujtesës —duke siguruar që të gjitha referencat të tregojnë tek kujtesa të vlefshme—pa kërkuar përdorimin e një garbage collector-i ose numërimin e referencave, teknika këto të pranishme në gjuhë të tjera të sigurta për kujtesën. Për të fuqizuar njëkohësisht sigurinë e kujtesës dhe për të parandaluar garat e njëkohshme të të dhënave, "kontrolluesi i huazimit" gjurmon jetëgjatësinë e objektit të të gjitha referencave në një program gjatë kompilimit. Rust huazon ide nga programimi funksional, duke përfshirë tipet statike, pandryshueshmërinë, funksionet e rendeve të larta dhe llojet e të dhënave algjebrike . Është popullarizuar për programimin e sistemeve .

Rust

Logoja zyrtare e Rust
E projektuar nga	Graydon Hoare
Doli më	maj 15, 2015 (2015-05-15)
Emetimi i fundit	1.83.0  / nëntor 28, 2024 (nëntor 28, 2024)
Tipi i disciplinës	Affine| inferred| nominal| static| strong|
Ndikuar nga	Stampa:Cslist
Ndikoi në	Stampa:Cslist
Implementation language	Rust
Platform	Cross-platform
SO	Cross-platform
Licenca	MIT dhe Apache 2.0
Filename extension(s)	.rs, .rlib
Website	rust-lang.org

Zhvilluesi i softuerit Graydon Hoare e krijoi Rust si një projekt personal ndërsa punonte në Mozilla Research në 2006. Mozilla e sponsorizoi zyrtarisht projektin në vitin 2009. Që nga publikimi i parë i qëndrueshëm në maj 2015, Rust është përqafuar nga kompani të tilla si Amazon, Discord, Dropbox, Facebook ( Meta ), Google ( Alfabet ) dhe Microsoft . Në dhjetor 2022, ajo u bë gjuha e parë përveç C dhe assembly që u mbështet në zhvillimin e kernelit Linux .

Rust është shquar për rritjen e tij si një gjuhë më e re dhe ka qenë objekt i kërkimit akademik të gjuhëve të programimit .

Sintaksa dhe veçoritë

Sintaksa e Rust është e ngjashme me atë të C dhe C++, edhe pse shumë nga veçoritë e tij u ndikuan nga gjuhë programimi funksionale si OCaml . Hoare e përshkroi Rust si "të synuar për 'zhvilluesit e frustruar të C++' " dhe theksoi veçori të tilla si siguria, kontrolli i paraqitjes së kujtesës dhe njëkohësisë . Siguria në Rust përfshin garancitë e sigurisë së kujtesës, sigurinë e tipit dhe mungesën e garave të të dhënave.

Më poshtë është një program "Përshëndetje, Botë!" në Rust. Fjala kyçe fn tregon një funksion, dhe println! makro (shih Rust (gjuhë programimi) § Macros ) printon mesazhin në daljen standarde . Deklaratat në Rust ndahen me pikëpresje.

fn main() {
    println!("Hello, World!");
}

Ndryshoret

Ndryshoret në Rust përcaktohen përmes fjalës kyçe let . Shembulli i mëposhtëm i cakton një vlerë variablit me emrin foo .

fn main() {
    let foo = 10;
    println!("The value of foo is {foo}");
}

Variablat janë të pandryshueshme vetvetiu, dhe shtimi i fjalës kyçe mut lejon që ndryshorja të ndryshohet. Shembulli i mëposhtëm përdor //, që tregon fillimin e një komenti .

fn main() {
    let mut foo = 10; // Ky kod nuk do të përpilohej pa shtuar "mut".
    println!("Vlera e foor është {foo}");
    foo = 20;
    println!("Vlera e foo është {foo}");
}

Shprehjet e shumëfishta let mund të përcaktojnë ndryshore të shumta me të njëjtin emër, të njohura si hijezim i ndryshoreve . Hijëzimi i ndryshoreve lejon transformimin e variablave pa pasur nevojë që ato të emërtohen ndryshe. Shembulli i mëposhtëm deklaron një ndryshore të re me të njëjtin emër që është dyfishi i vlerës origjinale:

fn main() {
    let foo = 10;
    println!("Vlera e foo është {foo}");
    let foo = foo * 2;
    println!("Vlera e foo është  {foo}");
}

Hijëzimi i ndryshoreve është gjithashtu e mundur për vlera të llojeve të ndryshme, duke shkuar nga një stringë në gjatësinë e saj:

fn main() {
    let spaces = "   ";
    let spaces = spaces.len();
}